تکنولوژی‌هایی که ۱۰ سال قبل نبودند

روزنامه دنیای اقتصاد : عاقله ترابی: تکنولوژی در چند سال اخیر با چنان سرعتی در حال پیشرفت است که هر فناوری منحصر به‌فرد و عجیبی را هم که ببینیم به‌راحتی باور می‌کنیم. تا حدود 10 سال پیش پیشرفت فناوری را فقط در فیلم‌ها می‌دیدیم و در رویاهایمان به آن می‌پرداختیم؛ رویای اینکه در اتاق خوابمان روی تخت دراز کشیده باشیم و بتوانیم بدون بلند‌شدن چراغ را خاموش کنیم؛ رویای ارتباط راحت و سریع با دوستی که در قاره‌ای دیگر زندگی می‌کند با استفاده از تلفن همراهمان؛ رویای داشتن یک دستیار دیجیتالی که هنگام بیرون‌رفتن از خانه وضعیت آب و هوا را به ما بگوید و هزاران رویای دیگر که در ذهنمان گاه و بیگاه شکل می‌گرفت و درصد کمی احتمال می‌دادیم که به این زودی‌ها به واقعیت بپیوندند. ولی حالا حتی اگر کسی یک شیء پلاستیکی به ما نشان بدهد و بگوید این دستگاهی است برای تعیین میزان عصبانیت شما که باید پشت گردنتان چند ثانیه نگه دارید تا کار خودش را بکند باور می‌کنیم؛ چراکه نه. ما در طول این چند سال فناوری‌های عجیب‌تر دیده‌ایم که همه واقعی بودند. نکته جالب در این میان این است که تکنولوژی‌های نوین چنان جای خود را به‌سرعت در زندگی ما باز کرده و می‌کنند که تصور اینکه روزی بدون اینها زندگی می‌کردیم، مشکل است. اغلب ما به برخی از این فناوری‌ها وابستگی عجیبی پیدا کرده‌ایم گویی هیچ‌وقت بدون آنها زندگی نکرده‌ایم و نمی‌شود هم زندگی را بدون آنها ادامه داد. با این حال وقتی به زمان پیدایش این ابزار نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که 10 سال پیش وجود خارجی نداشته‌اند و اغلب ما بیشتر عمر خود را بدون آنها گذرانده‌ایم و احساس نیاز و وابستگی خاصی هم نداشتیم. در ادامه به برخی از این فناوری‌ها می‌پردازیم که 10 سال پیش در زندگی ما وجود نداشتند و با این حال چنان حضورشان برایمان عادی و طبیعی است که گویی از ابتدای تولدمان در کنارمان بوده‌اند. واقعیت مجازی یکی از فناوری‌هایی که رویاها را با دنیای واقعی پیوند داد واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بود. این فناوری اگرچه بیش از 20 سال است که محققان و پژوهشگران را به خود مشغول کرده ولی از زمان به بار نشستنش زمان زیادی نمی‌گذرد. واقعیت مجازی (Virtual reality) که اصطلاحا به آن VR می‌گوییم به کمک یک هدست یا یک سخت‌افزار به کاربر اجازه می‌دهد خود را در فضایی ببیند که در واقعیت وجود ندارد. فضایی ۳۶۰ درجه که اگر سر خود را بچرخانیم می‌توانیم محیط واقعی اطراف خود را مشاهده کنیم و همین موضوع است که باعث می‌شود به کاربر القا شود که اکنون دقیقا در همین محیط قرار دارد. واقعیت افزوده نیز که تکنولوژی پیچیده‌تری در مقایسه با واقعیت مجازی دارد یکی از عجایب دنیای تکنولوژی است که زمانی رویا بود و حالا یک فناوری پیش‌پا افتاده به شمار می‌رود. در این فناوری محتوای شبیه‌سازی‌شده به دنیای واقعی فرد افزوده می‌شود. به این معنا که اطلاعاتی مانند تصویر یا متن به دنیای واقعی و محیط اطراف اضافه می‌شود. اگر به خاطر داشته باشید سال گذشته یکی از پرسروصداترین موارد استفاده‌شده ازاین تکنولوژی بازی پوکیمون‌گو بود که سر و صدای زیادی به پا کرد. این بازی جدا از اینکه در محیط زندگی شما انجام می‌شد، حین بازی موجوداتی به محیط اطرافتان اضافه می‌شد که جذابیت آن را دوچندان می‌کرد. اینترنت اشیا یکی از جدیدترین مفهوم‌هایی که مدت کوتاهی است پا به دنیای فناوری گذاشته اینترنت اشیا (Internet of Things (IoT است. اینترنت اشیا درواقع شبکه‌ای از اشیا است که می‌توانند با یکدیگر ارتباط اینترنتی داشته باشند. این اشیا می‌توانند از لوازم خانه باشند تا خودروها و ابزار پزشکی. درواقع شما می‌توانید با استفاده از اپلیکیشنی که در تلفن هوشمندتان دانلود می‌کنید کنترل لوازم اطراف خود را داشته باشید. خانه‌های هوشمند یکی از بزرگ‌ترین موارد استفاده از اینترنت اشیا است. حالا دیگر خانه‌های هوشمند رو به گسترش هستند که البته نه در ایران ولی در کشورهای توسعه‌یافته شما ردپای اینترنت اشیا را در اغلب خانه‌ها می‌توانید ببینید. البته هنوز این مفهوم راه زیادی دارد تا به مرحله تکامل برسد، ولی حالا دیگر حتی در کشور ما هم این یک موضوع پیش پا افتاده است که مثلا چراغ اتاقتان را با اپلیکیشن خاموش یا روشن کنید. اینترنت اشیا همچنان در حال پیشروی است و بازارهای مربوط به آموزش، تفریحات، حمل و نقل، بهداشت و خدمات اجتماعی، امنیت و ایمنی و به‌طور کلی زیرساخت‌های شهری به‌زودی زیر پوشش اینترنت اشیا قرار می‌گیرند. دستیارهای هوشمند دستیارهای هوشمند که به تازگی وارد زندگی ما شده‌اند روز به روز در حال پیشرفت هستند. از مهم‌ترین دستیارهای هوشمند می‌شود به کورتانا، گوگل نو، سیری، الکسا و بیکس‌بای اشاره کرد. امروزه این دستیارهای هوشمند را همه‌جا می‌بینید. برخی از آنها به سیستم‌عامل‌های کامپیوتر اضافه شده‌اند مانند کورتانا و برخی مانند سیری به موبایل‌ها آمده‌اند. با الکسا می‌‌شود از فروشگاه‌های آنلاینی مانند آمازون به راحتی خرید کرد. این دستیارهای هوشمند معمولا یا با فرمان‌های صوتی فعال می‌شوند یا با نوشتاری یا اینکه مثل گوگل با هر دو کار می‌کنند، به تازگی هم بیکس‌بای سامسونگ معرفی شد که می‌توانید با او درباره عکسی که گرفته‌اید صحبت کنید. این دستیارهای هوشمند آنقدر محبوب شده‌اند که برای برخی از آنها بلندگوهایی طراحی شده است که کار کردن با آنها را بسیار ساده می‌کند. گوگل‌هوم و آمازون الکسا دو نمونه موفق از این دستیارها هستند. با داشتن یکی از این اسپیکرها می‌توانید با فرمان صوتی هر موسیقی که دوست داشته باشید گوش کنید یا از آنها بخواهید شما را صبح از خواب بیدار کنند یا مطلبی را از ویکی‌پدیا برای شما بخوانند. همچنین آنها می‌توانند لامپ‌های هوشمند شما را خاموش یا روشن کنند یا روی تلویزیون شما فیلم مورد علاقه‌تان را پخش کنند. پیام‌رسان‌های موبایلی ارسال پیامک و حتی چت آنلاین که از همه مشهورترش در آن سال‌ها یاهومسنجر بود بیش از 10 سال است که جزو زندگی روزانه ما شده ولی موضوعی که در اینجا می‌خواهیم به آن بپردازیم چت موبایلی است. پیام‌رسان‌های موبایلی کمتر از 10 سال که نه؛ کمتر از پنج سال است که از اجزای جدانشدنی ما شده است. این موضوع برعکس بقیه فناوری‌های نوین که چند سال طول می‌کشد تا به کشور ما هم برسد و استفاده از آن فراگیر شود، همگام با دنیا رشد کرد و استقبال جالب توجهی از آن شد. این اتفاق با وایبر شروع شد و دوره کوتاهی به واتس‌اپ و وی‌چت و لاین اختصاص یافت و حالا هم که سلطان پیام‌رسان‌های موبایلی در ایران تلگرام است که با قدرت در جایگاه خود نشسته و با ترمز‌هایی از قبیل فیلترینگ و اختلال‌هایی که گاه و بیگاه ایجاد می‌شود خم به ابرو نمی‌آورد و به فرمانروایی خود ادامه می‌دهد. حالا کار به جایی رسیده که استفاده از تلگرام نه‌تنها در روابط خانوادگی و دوستانه بلکه در روابط کاری هم از ملزومات شده و فرضمان بر این است که همه و همه از این پیام‌رسان استفاده می‌کنند و لاغیر. در حالی که اگر به همین چند سال گذشته برگردیم می‌بینیم که نه‌تنها هیچ پیام‌رسان موبایلی‌ وجود نداشت بلکه کسی هم نیازی به آن احساس نمی‌کرد. گجت‌های پوشیدنی این مورد هم مانند بسیاری دیگر از فناوری‌ها تا همین چند سال پیش فقط در فیلم‌های علمی‌-تخیلی و کارتون‌ها وجود داشت. در کارتون کارآگاه گجت، خواهرزاده کارآگاه که «پنی» نام داشت ساعت هوشمندی در دست داشت که در اغلب اوقات از آن استفاده می‌کرد. این ساعت حالا در دست بیشتر ما هست ولی همین چند سال پیش برایمان یک شیء تخیلی و عجیب بود. گجت‌های هوشمند پوشیدنی که پراستفاده‌ترین آنها ساعت‌ها و بند‌های مچی است حالا استفاده زیادی دارد و برای بسیاری جزو جدانشدنی است و بیشتر کارهای روزانه‌شان را با آن انجام می‌دهند. جدا از ساعت و مچ‌بند این حوزه در حال پیشرفت جالب توجهی است و شامل عینک، کلاه، کفش، تی‌شرت و هرچیزی می‌شود که می‌توان آن را پوشید. حتی این فناوری به ناسا هم راه یافته و لباس‌های هوشمند ویژه‌ای برای فضانوردان طراحی و تولید شده است. پهپاد پهپاد کوتاه شده‌ عبارت پرنده هدایت‌پذیر از دور است و در زبان انگلیسی هم به آن Drone می‌گویند. پهپاد هواپیمای کوچکی است که خلبان ندارد و توسط یک انسان از جای دیگر هدایت می‌شود یا اینکه کاملا با هوش مصنوعی کار می‌کند. پهپادها ابتدا برای استفاده‌های نظامی طراحی شدند که ارتش آمریکا از آنها در جنگ افغانستان هم استفاده کرد. بزرگ‌ترین دلیل استفاده از آنها هم همین نداشتن خلبان است که اگر مورد هدف قرار بگیرند کسی کشته نمی‌شود. مدتی است که حالا این پهپادها فقط کاربرد نظامی ندارند و همه‌گیر شده‌اند. امروزه می‌شود از هر مغازه اسباب‌بازی فروشی یکی از این پهپادها را خرید و سرگرم شد، اگر هم اهل کنجکاوی هستید می‌توانید مدل‌های حرفه‌ای این پهپادها را بخرید که البته ارزان نیستند اما امکانات قابل توجهی دارند. برای مثال DJI یکی از بزرگ‌ترین سازندگان پهپادهای حرفه‌ای است که دستگاه‌های این کمپانی علاوه بر حفظ بسیار خوب تعادل در پرواز می‌توانند برای شما با کیفیت 4K هم فیلمبرداری کنند. البته به دلایل امنیتی پرواز با این وسیله در بسیاری از شهرهای دنیا ممنوع شده یا دارای محدودیت است که باید با آنها نیز توجه کنید. پرینت سه‌بعدی تبدیل آنچه در ذهن است به چیزی که بتوان آن را لمس کرد همیشه یکی از آرزوهای بشر بوده است. تکنولوژی پرینترهای سه‌بعدی این قسمت از رویاها را حل کرده است. شما حالا با استفاده از این پرینترها می‌توانید حتی تصویر خودتان را به‌صورت سه‌بعدی چاپ کنید؛ موضوعی که تا همین 10سال پیش فقط در حد یک رویا بود. دانشمندان از این موضوع در موارد بسیار مهمی از قبیل پزشکی استفاده کرده‌اند و حالا کار را به جایی رسانده‌اند که اعضای بدن انسان و حتی بافت‌های خونی و رگ‌ها را می‌توانند چاپ کنند و در بدن انسان به کار بگیرند. همان‌طور که تا 10 سال پیش تصور این غیر ممکن بود که تصویری که در مقابلمان است طوری چاپ شود که بعد داشته باشد و بتوان آن را لمس کرد، بی‌شک تا 10 سال آینده هم این موضوع برایمان امری طبیعی خواهد بود که به محض ایجاد مشکل در عضوی از بدن، با استفاده از پرینتر‌های سه‌بعدی بتوان همان قسمت را چاپ و در بدن استفاده کرد.