معرفی مهم‌ترین مستندهای سیاسی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران

سرویس فرهنگی فردا: همزمان با نزدیک شدن به انتخابات و اوج گرفتن تب اکران مستندها و محصولات فرهنگی و رسانه‌ای مرتبط با این موضوع روزنامه وطن امروز در گزارشی به بررسی مهم‌ترین مستندهای تولید شده برای انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال جاری پرداخت.

فروشنده‌ای که اسکار نگرفت

مستند «فروشنده» اولین اثری است که این گزارش به بررسی آن پرداخته است؛ مستندی که به‌رغم فیلم سینمایی همنام خود، توفیقی در جلب نظر دولتمردان نداشت. این مستند بنا بود روز بیستم فروردین در دانشگاه شریف اکران شود اما با وجود اعطای مجوز از سوی معاونت فرهنگی دانشگاه شریف این مراسم لغو شد.

به گفته شعبان جولا، مسؤول برگزارکننده اکران این مستند در دانشگاه شریف، رونمایی از مستند فروشنده در دانشگاه هیچ مانعی نداشته و طبق آیین‌نامه داخلی دانشگاه صنعتی شریف صدور مجوز اکران فیلم برعهده معاونت فرهنگی است و این مجوز نیز صادر شده بود اما به نظر می‌رسد به دلیل فشارهای بیرونی این برنامه لغو شده است. در واقع چند نهاد خاص انگشت‌شمار هستند که می‌توانند از بیرون به دانشگاه چنین تذاکراتی دهند. لغو این برنامه موجب شد فروشنده با حضور حسن عباسی، شهریار زرشناس، بیژن پیروز، حسین روزبه، مصطفی خوش‌چشم و ناصر نوبری در محل حوزه هنری اکران شود.

محسن حاج‌کرمی، تهیه‌کننده مستند «فروشنده» گفت: مستند فروشنده سعی کرده با زبانی شفاف، صریح، مستند و مستدل به اتفاقات سیاسی 4 سال اخیر بپردازد. این فیلم قرار بود یکشنبه 20 فروردین در دانشگاه صنعتی شریف به نمایش در آید اما با دخالت برخی جریان‌های خارج از فضای دانشگاهی، اکران این مستند لغو شد؛ اتفاقی که در چند سال اخیر برای برخی فیلم‌ها و مستندهای انتقادی دیگر نیز رخ داده است. وی درباره هویت جریان‌های لغو‌کننده نمایش مستند «فروشنده» هم اظهار داشت: مطمئنا آگاه‌سازی مردم درباره مسائل 4 سال اخیر و بویژه برجام و سیاست خارجی به مذاق برخی خوش نمی‌آید. این در حالی است که از کسانی که ادعا و شعار آزادی بیان دارند، توقع می‌رود به این شعار پایبند باشند.

تهیه‌کننده مستند «فروشنده» البته از نمایش این مستند در سایر دانشگاه‌های کشور خبر داد و افزود: تا‌کنون بیش از 100 مرکز دانشگاهی در شهرهای مختلف درخواست اکران دارند اما تصمیم ما این بود که نخستین نمایش این فیلم در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شود.

حاج‌کرمی درباره موضوعات مطرح شده در مستند «فروشنده» هم گفت: این فیلم پشت صحنه برجام و اتفاقات سیاست خارجی و داخلی را از بعد از مناظره‌های انتخاباتی سال 92 و حرف‌هایی که در این مناظرات مطرح شد، بررسی می‌کند. بحث اعتماد و رابطه با آمریکا، قول‌های اقتصادی مربوط به برجام و بررسی اینکه برجام و تحریم‌ها چه تأثیری روی مشکلات اقتصادی دارند و... در این فیلم تحلیل شده‌اند. یعنی مباحثی که برای مردم در آستانه انتخابات بسیار روشنگر هستند و این مستند می‌تواند جواب بسیاری از سوالات مردم درباره مسائل 4 سال اخیر را بدهد. البته برای جریان‌های نخبگان و سیاسی هم مفید است و می‌تواند آگاهی بیشتری به آنها دهد. به همین دلیل هم به نامزدهای انتخابات پیش‌رو پیشنهاد دادیم این مستند را ببینند. وی درباره سرمایه‌گذار این محصول رسانه‌ای هم توضیح داد: مستند «فروشنده» محصول مرکز فانوس فرداست که یک مجموعه خصوصی است و هزینه فیلم از طریق اکران‌های مردمی تأمین می‌شود و در تولید این مستند از سوی نهاد یا گروه خاصی حمایتی نشده است.

و ما ادراک کرسنت؟

انسان در عصر جدید، نیاز‌های متفاوتی پیدا کرده است و گویا شباهت چندانی به همان انسان پیشین ندارد. حجم انبوه اطلاعات و اخبار باعث شده است تا او حوصله و فرصت خواندن متن‌های بلند و استدلال‌های طولانی را نداشته باشد. در واقع به هر میزان که رسانه‌ها حرف‌شان بر مبنای واقعیت و کشف حقیقت باشد اما اگر اقتضای مخاطب در عصر جدید را درک نکنند، امکان برقراری ارتباط با او وجود ندارد. محصولات رسانه‌ای باید بتوانند با کمترین تعداد کلمات و صرف کمترین زمان ممکن به مخاطب عرضه شوند. از سوی دیگر جذابیت‌های بصری و تکنیکی موجب شده است تا رسانه‌های برتر بتوانند از این مزیت به جهت جلب نظر مخاطبان بیشتر استفاده کنند. امروز برای بیان حقایق سیاسی و اجتماعی نیاز است از تکنیک‌های نوین رسانه‌ای برای رساندن این حقایق به مخاطبان استفاده شود. موشن‌گرافیک، نمونه‌ای از مستند کوتاه گرافیکی است که تلاش می‌شود در کمترین زمان ممکن اطلاعات صریح و شفافی در قالب جذابیت‌های بصری به نمایش درآید. ویژگی برتر موشن‌گراف، زمان کوتاه و اطلاعات دقیقی است که ساعت‌ها مطالعه را در چند دقیقه به مخاطب ارائه می‌دهد. «کرسنت» نیز از جمله رویدادهایی است که اگر چه بسیاری از مردم از آن به عنوان یک اتفاق ناگوار یاد می‌کنند اما به جز بخشی از نخبگان، بقیه اطلاعات چندانی از این ماجرا ندارند. یکی از دلایل مهم آن، عدم پرداختن به موضوع کرسنت در قالب‌های مردم‌پسند رسانه‌ای است. شاید گزارش‌های فراوانی از این رویداد منتشر شده است اما گزارش‌های طولانی در سبد مصرف مخاطبان عام نیست. آنها عمده زمان خود را در فضای مجازی به سر می‌برند و در این فضا امکان مطالعه متون و محتوای تصویری که مشاهده آن مدت زیادی بطلبد عملا ناممکن است. موشن‌گرافیک «کرسنت» که از تازه‌ترین تولیدات خانه طراحان انقلاب اسلامی است بتازگی انتشار یافته است. این موشن‌گرافیک بحث‌برانگیز حاوی نکات افشاگرانه‌ای از پرونده جنجالی کرسنت است و با استفاده از اسناد و تصاویر مختلف جوانب جدید و مغفولی از این پرونده را به تصویر می‌کشد. از نکات جالب توجه در موشن‌گرافیک «کرسنت» می‌توان به ارائه برخی اسناد، مدارک و تحلیل‌ها اشاره کرد که تاکنون به آن پرداخته نشده و از نگاه تحلیلگران و مفسران مغفول مانده است. گفتنی است این موشن‌گرافیک که بتازگی توسط خانه طراحان انقلاب اسلامی تولید شده است، از جدیدترین محصولات سازمان هنری- رسانه‌ای اوج است که در رسانه‌های مختلف تصویری به نمایش درآمده است.

پرزیدنت؛ آکتور سینما و حسرت یک ماشین زمان

تیزر این مستند با جمله‌ای از آخرین سفیر ایران در اتحادیه جماهیر شوروی آغاز می‌شود، آن جمله این است: «در ایام مذاکرات هسته‌ای، در حسرت ماشین زمانی بودم تا با آن مردم ایران را به شوروی 30 سال قبل ببرم، این فیلم همان ماشین زمان من است». «پرزیدنت؛ آکتور سینما» به مدت 75 دقیقه، نام مستند بلندی است که به آخرین روابط سیاسی میان ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی می‌پردازد. این مستند روایتگر تلاش‌های میخائیل گورباچف، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، در جهت ایجاد رفاه برای مردم شوروی است. گورباچف معتقد بود تا زمانی که تنش‌های شوروی با کشورهای غربی و بویژه آمریکا ادامه داشته باشد، رسیدن به یک اقتصاد موفق ناممکن است، به همین دلیل اولویت عالی خود را تنش‌زدایی و برقراری رابطه و مذاکره با آمریکایی‌ها قرار داد. در خلاصه داستان این مستند که سعی دارد داستان یک پیروزی بدون جنگ را روایت کند، آمده است: «شوروی، حسرت، آشوب، تنش با دنیا. مردی می‌آید تا کشوری بزرگ را با دنیا آشتی دهد... افراطی‌ها اجازه خواهند داد؟» تشابه زیاد شخصیت‌ها و اتفاقات جامعه شوروی در آن دوران با شخصیت‌ها و اتفاقات حال حاضر جامعه ایران، این مستند را از یک مستند تاریخی صرف متمایز کرده است. مستند «پرزیدنت؛ آکتور سینما» به کارگردانی و نویسندگی محمدرضا بورونی توسط مرکز مستند سفیرفیلم و به تهیه‌کنندگی سازمان هنری- رسانه‌ای اوج تولید شده است. این مستند ساعت 13:30 امروز یکشنبه 27 فروردین در سالن جابربن حیان دانشگاه صنعتی رونمایی خواهد شد و حضور عموم مردم در این رونمایی آزاد است. ناصر نوبری آخرین سفیر ایران در اتحاد جماهیر شوروی پس از رونمایی مستند به ایراد سخنرانی خواهد پرداخت.