موضع ترکیه در قبال بحران کرکوک

خبرگزاری مهر: تنش میان اقلیم و دولت مرکزی بر سر کرکوک رابطه مستقیمی با موضوع استقلال کردستان دارد. بدان معنا که رهبران اقلیم از جمله شخص مسعود بارزانی که بارها خبر از برگزاری همه پرسی استقلال داده‌اند و فضای پس از آزادسازی موصل و نیز فقدان ثبات امنیتی پایدار را در عراق بسیار مناسب برای تحقق این آرزوی دیرینه کردها دیده‌اند، بار دیگر تعلق کرکوک به کردستان و لزوم پیوستن به آن را مطرح ساخته‌اند. در قانون اساسی عراق مصوب ۲۰۰۵، مقرر گردیده بود که تا پایان سال ۲۰۰۷ دولت همه پرسی الحاق کرکوک به اقلیم را تحت عنوان تعیین تکلیف مناطق متنازع علیها برگزار کند اما نوری المالکی بنابر دلایلی از جمله ابهام این قانون و جابجایی ساکنان بومی این مناطق در دهه‌های گذشته، از انجام آن شانه خالی کرد. با روی کار آمدن حیدر العبادی نیز به دلیل اولویت نخست عراق یعنی آزادسازی خاک این کشور از اشغال تروریستهای تکفیری، امکان طرح موضوع و برگزاری همه پرسی عملا منتفی شد. هم اکنون نیز مسئولان عراقی برگزاری همه پرسی با استناد بر این ماده را به دلیل سپری شدن تاریخ مذکور در آن، ناممکن دانسته و خواستار وضع قانونی جدید در این باره هستند. در نگاهی به مواضع بازیگران منطقه به ویژه ترکیه در قبال آنچه امروز میان اقلیم و دولت مرکزی در جریان است می توان گفت که آنکارا از سویی از وجود تنش میان اربیل و بغداد خرسند است زیرا وجود هر عاملی را که منجر به تضعیف همسایه جنوبی آن شود و پتانسیل اقلیم را از حمایت کردهای جدایی طلب ترکیه به سمت خود معطوف سازد به نفع خود می‌داند. اما نکته‌ای نیز وجود دارد و آن اینکه با الحاق کرکوک نفت خیز به کردستان و استقلال احتمالی آن در آینده از عراق، یک عامل بر توان اقتصادی و سرزمینی کردستان افزوده خواهد شد و ترکیه را در چالش با واحد سیاسی قوی تری قرار خواهد داد. طرح الحاق کرکوک به اقلیم به عنوان مقدمه‌ای بر آغاز فرآیند عملی استقلال کردستان در دوره پسا داعش از دغدغه‌ها و عوامل بر هم زننده ثبات عراق و حتی منطقه محسوب می‌شود و کشورهای همسایه با داشتن قومیت کردی از پیامدهای آن در امان نخواهند بود. لذا جلوگیری از شعله‌ور شدن آتش تجزیه عراق پیش از آنکه دامنگیر کشورهای همسایه گردد و تبدیل به چالشی جدید و جدی مجددی برای عراق شود، باید تحقق یابد و نسبت بدان چاره اندیشی شود.