روزنامه جوان: در حالی که مدیران ارشد صداوسیما سیاست سازمان را بر تولید بیشتر سریالهای تلویزیونی متمرکز کردهاند، یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس به رسانه ملی پیشنهاد کرد تا تولید سریال را به بخش خصوصی واگذار کند.
تغییرات ساختاری در معاونت سیما و احیای سیمافیلم که مرکز اصلی تولید تلهفیلم و مجموعههای فاخر تلویزیونی در صداوسیما است، با آمدن حسین کرمی به سیمافیلم، کلید خورده است.
کرمی که از جمله مدیران موفق شبکههای تلویزیونی است، قرار است باعث رونق بازار تولید فیلم و سریال در تلویزیون شود. سیاست تمرکز صداوسیما بر ساخت مجموعههای تلویزیونی در ماههای اخیر چند بار از سوی رئیس سازمان و معاون سیما بیان شده است. اکنون که تلویزیون میخواهد با سیاست تولید بیش از ۱۰۰ مجموعه تلویزیونی یک جهش در تولیدات نمایشیاش داشته باشد، محمداسماعیل سعیدی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس خواهان این شده است که تولید سریال به بخش خصوصی واگذار شود.
سعیدی میگوید: «اگرچه یک فوریت طرح اداره و نظارت بر سازمان صدا و سیما در صحن علنی به تصویب نرسید، اما کمیسیون فرهنگی این طرح را دنبال میکند تا بالاخره اداره رسانه ملی و نظارت بر آن قانونمند شود و در ادامه به دنبال این نظارت رشد و ارتقای برنامهها و تولیدات این رسانه مشاهده شود». نماینده مردم اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی میافزاید: «علاوه بر ضرورت نظارت بر رسانه ملی این رسانه باید بخشی از تصدیگری خود را در قالب یک شاکله هدفمند در حوزههای ساخت فیلم و سریال به بخش خصوصی واگذار کند و به دنبال تولیگری صفر تا صد در تمام حوزهها نباشد چراکه ورود بخش خصوصی میتواند رسانه ملی را با اقبال روبهرو کند».
پیشنهاد تولید سریال توسط بخش خصوصی در حالی مطرح میشود که به غیر از چند سریال تولید شده برای پخش در شبکه نمایش خانگی، تا به حال هیچ مؤسسه بخش خصوصی به صورت جدی وارد حیطه تولید سریال نشده است و تهیهکنندگان بخش خصوصی نیز ترجیح میدهند در همکاری با صداوسیما، بودجه ساخت سریال را از شبکههای تلویزیونی دریافت کنند و در عوض اگر قرار باشد از سرمایه شخصی در حوزه هنر هزینه کنند آن را صرف تولید فیلمهای سینمایی کنند که در قیاس با سریالهای تلویزیونی کمهزینهترند و بازده مالی بهتری دارند.
سرمایهگذاری بخش خصوصی در تولید مجموعههای نمایشی برای انتشار در شبکه نمایش خانگی نیز به همین دلیل است که تولید و توزیع آن مانند سینما بر اساس چرخهای است که هم میتواند باعث کسب درآمدهای مستقیم برای بخش خصوصی شود و هم بهصورت غیرمستقیم با جذب تبلیغات و آگهیها منافع مالی را نصیب سرمایهگذارانش کند. به نظر میرسد برای اینکه زمینه حضور مؤثر بخش خصوصی در روند تولید مجموعههای تلویزیونی مهیا شود، ابتدا باید تولید در صداسیما از مرحله ضررده و غیراقتصادی فعلی خارج شده و به سمت سودآوری برود. کاری که با شرایط فعلی و با وابستگی شدید صداوسیما به بودجه سالانه دولتی و همچنین هزینههای بالای نگهداری این سازمان، تا حد زیادی نشدنی و دور از دسترس است.
صداوسیما حتی نمیتواند مطالبات معوق برنامهسازان خود را تسویه کند و برنامهسازان موفق سیما چند سالی است که راه خروج از رسانه ملی و فعالیت در شبکه نمایش خانگی و سایتهای VOD را در پیش گرفتهاند. جایی که خطوط قرمز برنامهسازی در آنها بسیار کمتر از صداوسیما است و بر اساس قانون عرضه و تقاضا و بازار آزاد، فعالیتها به جای آنتن پرکنی به سمت مخاطبمحوری رفته است.
این روند در سالهای اخیر باعث تشدید ریزش مخاطب در صداوسیما شده است و مسئلهای که باید در برنامهریزیهای فرهنگی به آن توجه کرد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس که معتقد است یکی از راههای برون رفت صداوسیما از بیمخاطبی ایجاد شبکههای خصوصی است، میگوید: «شبکههای خصوصی فرصت و قدرت ساخت سریالهای تاریخی و جذاب را دارند به همین دلیل معتقدم مدیران باید دست به این تابوشکنی زده و به سمت ایجاد شبکههای خصوصی بروند».
پیشنهاد ایجاد شبکههای خصوصی تلویزیونی بارها پیش از این نیز مطرح شده و هر بار با مخالفتهای قانونی روبهرو شده است. به نظر میرسد زمینه ایجاد شبکههای خصوصی باید در مجلس شورای اسلامی و قوه مقننه ایجاد شود و صداوسیما، نه امکان ایجاد شبکههای خصوصی را دارد و نه تمایلی برای شکسته شدن انحصاری را که در اختیارش است. حتی صداوسیما در مقابل ایجاد شبکههای تعاملی IPTV و سامانههای VOD نیز از خود عدم انعطاف نشان داد و از همراهی با پروژه VOD وزارت ارشاد کنار کشید. شکایت صداوسیما از «آپارات» در رابطه با پخش گزیدههای برنامههای تلویزیونی از این سایت، نشان داد که رسانه ملی به درستی نمیپسندد در زمینه تولید و پخش محتوا با بخش خصوصی تعامل داشته باشد.
سعیدی همچنین با بیان اینکه مدیریت رسانه ملی باید تاکتیکها و روشهای اعمال سیاستهای خود را بعد از چندین دهه تغییر دهد، میافزاید: کمبود اعتبارات صداوسیما و عدم ارائه تولیدات فاخر و باکیفیت بالا با توجه به محدودیتهای مرسوم، توان رقابت با شبکههای ماهوارهای فارسیزبان را از رسانه ملی گرفته و البته سبب شده صداوسیما نتواند به قدر کفایت در نگه داشتن مخاطبان فارسیزبان در پای شبکههای داخلی موفق باشد لذا باید در این حوزه برنامهریزی طولانیمدت داشت.