رسیدن به آرامش از نگاه امام علی (ع)

روزنامه آرمان: سه ارزش بسیار مهمی‌که پیاده کردن آن در زندگی به انسان در رویارویی با مسائل کمک می‌کند از دیدگاه امام علی(ع) به این شرح است. امیدواری به خداوند در مشکلات و سختی‌ها باید به لطف و قدرت بی‌منتهای الهی توجه کرد و از آنها نهراسید. در این صورت، آدمی‌با توکل و روح امیدوار، بر همه مشکلات غلبه می‌کند. اما اگر تکیه گاه انسان غیر خدا باشد، به یقین سودی نمی‌برد. امام علی(ع) می‌فرماید: «لایَرْجُوَنَ اَحَدٌ مِنْکُمْ اِلا رَبَهُ؛ هیچ کس از شما به غیر از پروردگار خود، به کسی امیدوار نباشد.» باور همه اندیشمندان بر این است که امیدوار بودن، شرط اول در کسب موفقیت‌های بزرگ است. بدین ترتیب، با تقویت روح امیدواری، باید با هرگونه ناامیدی مبارزه کرد.بنده شایسته خدا، نیازمندی‌ها را با حضرت حق در میان می‌گذارد و راه چاره را از او می‌خواهد. خداوند نیز به مصلحت خویش، او را از مشکلات می‌رهاند؛ آن گونه که حضرت یونس (ع) را در قعر دریا بر اثر توجه به خدا، از شکم ماهی نجات داد. (انبیا: ۸۸) واقع‌بینی و ترک آرزوهای منفی کسانی که واقع بین نیستند و منفی بافی می‌کنند، از شخصیت پسندیده‌ای بهره مند نیستند. قضاوت‌های نادرست، آنان را در جامعه بی‌ارزش می‌کند و در میان دوستان بی اعتبار می‌گرداند. آدمی‌باید با کمک عقل و بینش صحیح خود، واقعیت‌ها را درک کند و آرزوهای منفی را از دل خود ریشه کن نماید؛ زیرا که آرزوهای دست نیافتنی یا منفی، عقل و اندیشه فرد را ضعیف می‌سازد. امام علی(ع) می‌فرماید:«وَ اَعْلَموُا اَنْ الاْءَمَلَ یُسْهِی الْعَقْلَ؛ بدانید که آرزوهای خام و منفی، عقل را دچار غفلت می‌سازد.» آرزوهای دور و دراز در امور دنیوی، نه تنها انسان را محتاج دیگران می‌سازد، بلکه به تدریج معنویت از زندگی او گرفته می‌شود و چه بسا به پایین‌ترین مرتبه انسانی تنزل می‌یابد. از امام علی(ع)، در این‌باره روایت است: «مَنْ اَطالَ الاْءَمَلَ اَساءَ الْعَمَلَ؛ کسی که آرزوهایش طولانی و منفی است، به اعمال زشت و ناروا دچار می‌شود». صبر و بردباری عامل اصلی موفقیت و رستگاری، بردباری است. انسان باید در برابر ناملایمات شکیبا و صبور باشد و سختی محرومیت‌ها را تحمل کند و در نتیجه، مشکلات اقتصادی و اجتماعی را با تحمل و بردباری، به خوشی‌ها و موفقیت تبدیل سازد. در حقیقت، هرگونه شتابزدگی و بی صبری ما را به سقوط می‌کشاند. امام علی(ع) در اهمیت صبر می‌فرماید:وَ عَلَیْکُمْ بِالصَبْرِ فَاِنَ الصَبْرَ مِنَ الاْیمانِ کالرَاْسِ مِنَ الْجَسَدِ.بر شما باد که بردباری را در هر کاری پیشه کنید که صبر نسبت به ایمان، مانند سر است نسبت به تن آدمی. بی گمان، هر کسی در زندگی خود به مشکلات و ناراحتی‌هایی گرفتار می‌شود. اگر انسان در این مواقع بی‌تابی کند، تمرکز فکر و عمل خود را از دست می‌دهد و خود را به راحتی می‌بازد و مشکلات بزرگ‌تر گریبان او را می‌گیرد. امام علی(ع) در این باره فرموده است:«مَنْ عَظَمَ صِغارَ الْمَصائِبِ اِبْتَلاهُ اللهُ بِکِبارِها»؛ کسی که حوادث کوچک را بزرگ بشمارد، به مصیبت‌های بزرگ‌تر گرفتار می‌شود.بردباری در برابر ناملایمات و تحمل مشکلات، نه تنها ثواب اخروی دارد، بلکه انسان را از نگرانی و ناراحتی دور می‌سازد. خداوند بندگان خویش را برای بخشیدن توفیق و امتیاز صبر می‌آزماید تا خود آنان نیز مقام خویش را درک کنند. در قرآن مجید آمده است: «ما شما را آزمایش می‌کنیم تا تلاشگران و بردباران شناخته شوند.» (محمد: ۳۱) در حدیثی از امیرمومنان علی(ع) می‌خوانیم: «الصَبْرُ صَبْرانِ صَبْرٌ عَلی ما تَکْرَهُ وَ صَبْرٌ عَما تُحِبُ»؛ صبر دو نوع است: یک نوع در برابر ناملایمات و نوع دیگر صبر در برابر آنچه به آن تمایل داری.