وحشت واشنگتن از همکاری‌های نظامی مسکو و پکن

خبرگزاری تسنیم: روزنامه «ایزوستیا»، چاپ مسکو در تحلیلی نوشته است: «روابط مسکو و پکن در حال سپری کردن دوران فعالی از همکاری‌های دفاعی و نظامی-فنی است که تهدیدی برای منافع آمریکا بشمار می‌رود، هرچند هنوز هم تا ایجاد یک اتحاد نظامی بین دو کشور فاصله زیادی باقی است.» این نتیجه گیری از سوی نویسندگان گزارش مربوط به روابط نظامی روسیه و چین ارائه شده که بطور ویژه برای کنگره آمریکا تهیه شده است. در این رابطه کارشناسان روسی تا حدودی با همتایان آنسوی اقیانوس خود موافق هستند، ولی معتقدند که واشنگتن هم با اقدامات خویش باعث نزدیکی بیشتر مسکو و پکن خواهد شد. در گزارشی که اواخر هفته گذشته با عنوان «روابط نظامی روسیه و چین: حرکت به سمت سطح بالای همکاری‌ها» منتشر شده، آمده است: «در حقیقت همکاری‌ها در عرصه دفاعی یکی از اصلی ترین جهت گیری‌ها در راه توسعه روابط روسیه و چین طی سال‌های اخیر بوده است.» این گزارش از سوی کمیته نظارت و کنترل بر روابط آمریکا و چین در عرصه اقتصادی و امنیتی برای کنگره تهیه شده است. این کمیته بطور ویژه در سال 2000 با حضور کارشناسان برجسته در زمینه چین، از جمله کارشناسان اطلاعاتی-امنیتی، تشکیل شده تا همه ابعاد روابط ایالات متحده با «چشم بادامی‌ها» را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. بر اساس ارزیابی تهیه کنندگان این گزارش، که یک نسخه از آن بدست روزنامه «ایزوستیا» رسیده، محرک اصلی برای نزدیکی دوباره روسیه و جمهوری خلق چین، سیاست آمریکا در قبال این دو کشور بوده است. مسکو و پکن بر این عقیده هستند که آمریکایی‌ها راهکار بازدارندگی کشورهای دیگر و همچنین دخالت در امور داخلی سایر کشورهای جهان را همچنان حفظ کرده اند. همچنین تحریم‌های آمریکا علیه مسکو بعد از الحاق شبه جزیره کریمه به ترکیب فدراسیون روسیه، هم تاثیر زیادی بر این تمایل رهبران این دو کشور داشته است و همه این مسائل به اقدامات مشخصی در جهت نزدیکی هر چه بیشتر مسکو و پکن منجر شده‌اند. نگرانی از افزایش مانورهای نظامی روسیه و چین کارشناسان آمریکایی به افزایش تعداد و گستردگی مانورهای نظامی مشترک روسیه و چین، بخصوص بعد از سال 2014 به اینطرف، اشاره کرده و آن را بعد بسیار مهمی از همکاریهای نظامی برای چین ارزیابی کرده اند که با هیچیک از قدرتهای بزرگ جهان چنین مانورهایی را انجام نداده و به همین دلیل دارای تجربه کمی در زمینه همکاری‌های نظامی است. نگرانی خاص کارشناسان آمریکایی مربوط به مانورهای اخیر «مشارکت دریایی-2016» می شود که در جریان آن نیروی دریایی چین به همراه کشتیهای جنگی روسیه در دریای چین جنوبی تمرینات مشترکی را انجام دادند. در واشنگتن همچنین به نشست‌های مقامات بلندپایه نظامی روسیه و چین هم توجه داشتند که تنها در سال 2016 چنین دیدارهایی حداقل سه بار برگزار شده است. بر اساس این گزارش، یکی از عرصه های مهم توسعه روابط مسکو و پکن، همکاری‌های نظامی-فنی است. از سال 1992 الی 2006 جمهوری خلق چین تسلیحات و تجهیزات نظامی روسی معادل 26 میلیارد دلار خریداری کرده بود که از جمله آنها می توان به انواع جنگنده های سوخوی و سامانه های موشکی اس-300، ناوشکنهای موشک انداز و زیردریایی دیزلی اشاره کرد. طبق ارزیابی کارشناسان آمریکایی، توسعه این همکاری‌ها با روسیه به چین این امکان را داده است تا امکانات نیروی دریایی و نیروی هوایی خود را بطور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهد. وابستگی صنایع نظامی چین به روسیه بعد از سال 2006 این روابط تا حدودی کاهش یافت: طی سالهای 2005 الی 2010 روسیه علاقه زیادی به فروش مدلهای جدید تسلیحات خود به چین، به خاطر کپی کردن آنها توسط متخصصان چینی نداشت. بخصوص آنکه نمونه های کپی شده توسط چینی ها، رقیب جدی برای تولیدات روسیه در بازار جهانی سلاح شدند. البته طی سالهای اخیر اوضاع تغییر کرده است. در سال 2012 سهم روسیه در بازار تسلیحات چین به 43 درصد افزایش یافت و این رشد در سال 2016 به 46 درصد رسید. به عقیده کارشناسان آمریکایی، دلیل این مسئله آن است که متخصصان چینی همه تسلیحات روسی را هم نمی توانند کپی کنند و صنایع نظامی چین همچنان به فناوری‌های روسی وابسته است که از جمله مهمترین این وابستگی در تولید موتور موشک‌ها و هواپیماهاست. بر اساس این گزارش، اکنون نیز روسیه باردیگر حاضر است تا مدرنترین و دقیق ترین تسلیحات خود را به چینی ها ارائه دهد. در واقع در ماه دسامبر سال 2016 پکن شروع به دریافت جنگنده های پیشرفته سوخوی-35 نموده و قرار است که در سال 2018 هم نخستین سامانه های موشکی «اس-400» روسی را دریافت کند. مورد آخر اهمیت بسیار زیادی دارد، برای اینکه این سامانه تدافعی مدرن این امکان را به چین می دهد تا حریم هوایی کل تایوان در دریای چین جنوبی را تحت کنترل خود درآورد. مواضع یکسان مسکو و پکن برای آمریکا دردسرساز است "آندری فرولوف" سردبیر مجله روسی «صادرات تسلیحات» به خبرنگار روزنامه «ایزوستیا» توضیح داده است که روسیه و چین جایگزینی برای همکاریهای نظامی-فنی ندارند. وی می گوید: «بعد از حادثه کشتار میدان "تیان آن من" دولت چین مورد تحریم تسلیحاتی آمریکا و اتحادیه اروپا قرار گرفت و بدین ترتیب روسیه جایگاه اصلی در ارسال تسلیحات نظامی به چین را بدست آورده است. تنها در سال گذشته میزان سفارشات دولت چین 8 میلیارد دلار بوده و حدود 4 میلیارد دلار تسلیحات نظامی نیز به آنها تحویل داده شده است.» در این عرصه کارشناسان آمریکایی ادامه نزدیکی روسیه و چین در عرصه دفاعی و امنیتی را انتظار دارند که برای آمریکا مشکلاتی را بوجود خواهد آورد. برای مثال مسکو و پکن ممکن است در موضوعات بین المللی مانند بحران سوریه و اوضاع پیرامون کره شمالی و مسائل مربوط به ایران، از مواضع یکدیگر حمایت کنند که مواضع آمریکا در این زمینه ها را تضعیف خواهد کرد. علاوه بر این، همکاری‌های نظامی روسیه و چین می تواند برتری نظامی آمریکا در منطقه آسیا و اقیانوس آرام را از بین ببرد. ضمن اینکه کارشناسان واشنگتن بر این باورند که تا تشکیل اتحاد کامل نظامی روسیه و چین هم هنوز فاصله زیادی وجود دارد. دو کشور در برخی مناطق، از جمله در آسیای مرکزی، رقیب ژئوپلیتیکی یکدیگر بشمار می روند. عوامل خاصی نیز باعث عدم اعتماد آنها به یکدیگر می شود: به گفته تحلیلگران، مسکو با افزایش توان نظامی چین در مناطق کم جمعیت شرق دور مخالف بوده و با احتیاط با این مسئله برخورد می کند. رویارویی با غرب، مسکو و پکن را بهم نزدیکتر کرده "الکساندر لوکین" رئیس بخش روابط بین الملل موسسه تحقیقات ملی «مدرسه عالی اقتصاد» مسکو و کارشناس باشگاه «والدای» به این روزنامه گفته است: «مقامات پکن فعلا نیازی به یک متحد نظامی ندارند. جمهوری خلق چین خود را کشوری کاملا مستقل و دارای سیاست خارجی منحصر به فرد می داند. مواضع رسمی پکن بر این اساس قرار گرفته که روابط مشارکتی با روسیه برای این کشور کافی است و این به منزله اقدامات مورد توافق خاص، بدون هیچ نوع تعهدی در عرصه امنیت مشترک است.» به گفته این کارشناس، البته نزدیکی بیشتر روابط مسکو و پکن کاملا قابل پیش بینی است، بخصوص اگر دو کشور تصمیم بگیرند که بطور همزمان به رویارویی جدی با سیاست‌های آمریکا و غرب در عرصه سیاست بین المللی بپردازند.