نتايج آخرين سرشماري نفوس مسكن در سال 95 نشان ميدهد، تعداد 2 ميليون و 587 هزار و 607 واحد مسكوني در كشور خالي است كه استان تهران با 9/18 درصد، بيشترين سهم را دارد.
براساس آمارهاي اعلامي هم اكنون استان تهران 489 هزار خانه خالي دارد كه اين تعداد در سال 90، 327 هزار واحد بوده و نشان ميدهد سياستهاي تحريك تقاضا در اين باره ناكارآمد بوده است به نحوي كه تعداد خانهها تنها در استان تهران 163 هزار واحد افزايش يافته كه اين رقم براي كل كشور 924 هزار واحد است.
اين ارقام در حالي بيان ميشود كه سالانه بيش از يك ميليون ازدواج رخ ميدهد و زندگي افراد مستقل نيز به دليل سبك زندگي بيشتر شده است. اما به نظر ميرسد روي آوردن به پانسيونها و تختخوابهاي تك نفره در شهرهاي بزرگ و ناتواني در ايجاد شغل و تشكيل زندگي مشترك مانع بزرگي بر سررونق صنعت ساختمان است. علاوه بر اين خالي بودن اين تعداد خانه به گفته آخوندي وزير راه و شهرسازي نشان از بهره وري صفر و راكد ماندن حدود 250 ميليارد دلار سرمايه است. به تازگي عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي در اين باره گفته بود: بر اساس نتايج بررسي مركز آمار ايران، در تهران 490 هزار واحد مسكوني خالي وجود دارد در حالي كه در سال 90، اين ميزان 327 هزار واحد مسكوني بود.
وي با انتقاد از وجود بيش از 5/2 ميليون خانه خالي در كشور گفته بود: اگر هر واحد مسكوني را 100 هزار دلار در نظر بگيريم، مفهومش اين است كه 250 ميليارد دلار سرمايه با بهرهوري صفر وجود دارد.
به اين ترتيب ميتوان پيش بيني كرد كه بخش واقعي تقاضا براي خريد سرپناه خود ناتوان است و وامهاي معدود به خصوص در شهرهاي بزرگ تحرك بسيار كمي را در خانههاي با متراژ پايين ايجاد خواهد كرد ولي همچنان بازيگران و سرمايه گذاران اصلي در بازار مسكن در آرزوي افزايش قيمت و رونق تلاش خود را براي سوداگري خواهند كرد. به عبارت ديگر برآورد ميشود تعارض آرزوهاي صاحبان خانههاي خالي كه حتماً مردم عادي نيستند بلكه بيشتر اشخاص حقوقي و متولان بينياز هستند با مردمي كه نيازبه سر پناه دارند و قدرت خريد آن را ندارند قادر به ايجاد تحرك براي رونق خريد و فروش چشمگير يا تحميل گراني و تورم به اين بازار نخواهند بود. البته برخي بر اين باورند كه با افزايش درآمدهاي نفتي همواره سر ريز درآمدهاي اضافي نفتي به بازار مسكن آمده و اين بازار را تحتالشعاع خود قرار داده است.
علاوه بر اين مولفهها انتخابات رياست جمهوري و انتخابات شوراي شهر نيز ميتواند دست كم تا تشكيل دولت جديد اين بازار را تحتالشعاع ركود قرار دهد. با حجم نقدينگي حبس شده در بخش مسكن از سوي بازيگران اصلي بازار پول و سرمايه و مجموعه عوامل ديگري مانند قدرت خريد مردم بعيد است حتي در نيمه دوم امسال نيز اين بازار را تحريك كند به خصوص كه عوامل خارجي مانند روابط خصمانه امريكا در كاهش تمايل سرمايهها به بازار مسكن كه در آن ضريب نقدشوندگي آن كم است نيز جذابيت اين بازار را براي سوداگران كم ميكند.
به عبارت بهتر و به طور خلاصه ميتوان گفت: بازار مسكن در سال جاري بعيد است كه براي سوداگران و صاحبان سرمايههاي سرگردان جاذب باشد و بخش تقاضاي واقعي نيز با توجه به كاهش قدرت خريد در سالهاي جاري قادر به تحريك اين بازار خارج از ظرفيت ساخت و ساز فعلي و خانههاي خالي نيست.
آمارها چه ميگويند؟
بررسيهاي اوليه مركز آمار ايران از سرشماري سال 95 بيانگر آن است كه تعداد واحدهاي مسكوني خالي در سال 1390 برابر با يك ميليون و 663 هزار و 412 واحد بوده به عبارتي طي پنج سال گذشته 924 هزار و 195 واحد خالي به واحدهاي مسكوني خالي كشور اضافه شده است. همچنين در اين بررسي استانهاي اصفهان با 3/9 درصد و خراسان رضوي با 5/7 درصد در مرتبههاي بعدي به لحاظ واحدهاي خالي مسكوني قرار دارند. يادآور ميشود، تعداد خانوارهاي كشور 24 ميليون و 196 هزار و 35 خانوار است كه در مقايسه با تعداد واحدهاي مسكوني مشخص ميشود يك ميليون و 371 هزار و 289 خانوار در كشور صاحب ملك مسكوني نيستند.