وقتی «دکتر بازی» تبدیل به تفریح بزرگترها می‌شود!/ طنزی که با سوژه‌های خود تعارف ندارد

سرویس فرهنگی فردا؛ یونس حمیدی: دکتر بازی یکی از سرگرمی‌هایی کودکان دهه 60 و 70 بود که در میانه بازی‌هایی همچون خاله بازی صورت می‌گرفت. سرگرمی که در آن یکی از بچه‌ها نقش پزشک و دیگران نقش بیمار را بازی می‌کنند و البته در دوران جدید و با توجه به حضور پررنگ بازی‌های موبایلی در میان کودکان ایرانی تقریبا دیگر جایی در میان کودکان نسل جدید ندارد.

اما عبارت «دکتر بازی» همیشه هم برای اشاره به آن بازی کودکانه کودکان دهه 60 به کار نرفت؛ چرا که با عبور کشور از روزهای سخت جنگ تحمیلی و اوج گرفتن تب داشتن مدارک بالاتر تحصیلی، گروه زیادی از مدیران و مسئولین به یک باره دکتر شدند! سوژه جالبی که مورد توجه اسماعیل امینی یکی از شاعران طنزپرداز کشورمان قرار گرفت تا در کنار تعداد دیگری از معضلات اجتماعی و در قالب مجموعه اشعار طنزی با عنوان «دکتر بازی» منتشر شود.

دکتر بازی از آن مجموعه شعرهایی است که با سوژه‌های خود تعارف ندارد! از آن شعرهایی که با استفاده از تمثیل‌هایی درست و ظریف، به نقد صریح برخی از ضعف‌های اخلاقی انسان‌ها و معضلات اجتماعی پرداخته است؛ حتی اگر این آدم‌ها مدیران و مسئولین باشند:

ملک ایران سرزمین دکتران/ این قدر دکتر نباشد در جهان

هم وزیران هم مدیران دکترند/ بیش‌تر از نصف ایران دکترند

البته طنزهای این کتاب صرفا مربوط به نقد معضل مدارک‌گرایی در کشور نمی‌شود، بلکه در آن موضوعات متنوعی از شهرنشینی و رعایت حقوق همسایگان گرفته تا موضوعات مطرح در ادبیات و تحولات سیاسی و اشاره به وقایع روز وجود دارد.

این یکی از نمونه اشعار او در این کتاب پیرامون معضل آلودگی هوای شهر تهران است:

مغرضان گفتند در تهران هوا آلوده است

پرسشم این است: آقایان! کجا آلوده است؟

با چه رویی بر هوای پاک تهمت می‌زنید؟

ذهن‌تان ای مغرضان آخر چرا آلوده است؟

این هوای پاک را آلوده کرده شایعات

این فضا از اتهام و افترا آلوده است

یک زمان گفتید از خودرو که استاندارد نیست

یک زمان گفتید این بنزین ما آلوده است

بعد چون دل‌ها مهیا و فضا آماده بود

ادعا کردید برخی دست‌ها آلوده است

این تریبون غالباً حرف حسابی داشته

این تریبون گرچه با پرت‌و‌پلا آلوده است

این یکی یک سیستم صوتی ندارد، در عوض

آن یکی کل فضا را با صدا آلوده است

وقتی آن موجود زنده بازگردد از فضا

می‌توان پرسید از او: آیا فضا آلوده است؟

رازهای خویش را با باد هم باید نگفت

چون که در این روزها باد صبا آلوده است

عده‌ای گفتند تنها ما فقط پاکیم، ما

بعدها معلوم شد کی تا کجا آلوده است

یک نفر هم فیلمسازی کرد و پولی زد به جیب

بعد از آن هم مدعی شد: سینما آلوده است

ادعای گنده یک عده هم این گونه بود:

هر که هرجا هست، یا با ماست، یا آلوده است

«هرکسی با ماست پاک است» آه از این ادعا

هرکسی «بی‌ماست» بود از ابتدا آلوده است

هر کسی با ماست، کارش ماست‌مالی می‌شود

کار دارد سال‌ها با ماست تا آلوده است

«پرسشی دارم ز دانشمند مجلس بازپرس»

واقعاً این روزها آیا هوا آلوده است؟

امینی که شعر و شاعری را از اساتیدی چون محمدرضا شفیعی کدکنی و قیصر امین‌پور فراگرفته، پیش از این نیز مجموعه شعر «نشر اکاذیب» را منتشر کرده بود. او در اثر دومش که در بردارنده 30 قطعه شعر است، از قالب‌هایی چون مثنوی و قصیده استفاده نموده؛ هر چند که او پیش از این نشان داده در سایر قالب‌های شعری نیز صاحب ایده و نظر است.