«پدیده شاندیز» و عدم تأمین امنیت سرمایه‌گذاری/ وقتی سودهای ۶۰۰۰ درصدی سرانجام شومی داشت

سرویس اقتصادی فردا: رهبر معظم انقلاب اسلامی در بخشی از سخنرانی نوروزی خود در اولین روز از سال 96 در حرم مطهر رضوی، ضمن تبیین شعار سال (اقتصاد مقاومتی: تولید-اشتغال) به الزامات و وظایف مسئولان برای رونق گرفتن تولید داخلی اشاره فرمودند و یکی از این موارد را «تأمین امنیت سرمایه‌گذاری» از جانب قوه‌ قضائیه و ضابطان این قوه و نیروهای امنیتی برشمردند.

رهبر معظم انقلاب در تشریح لزوم تأمین امنیت سرمایه‌گذاری برای رونق تولید، تلویحاً به موضوعی اشاره کردند که بیش از 110 هزار سرمایه‌گذار مشهدی و غیرمشهدی در سراسر کشور را سال‌هاست نگران کرده است!

مقام معظم رهبری در این باره فرمودند: «در برخی سرمایه‌گذاری‌ها تبلیغات به راه می‌افتد و در صداوسیما هم مطرح می‌شود و مردم سرمایه‌های خود را به سمت آن سرمایه‌گذاری می‌برند اما بعد از مدتی مشخص می‌شود که تقلبی انجام گرفته است؛ این‌گونه موارد، کوتاهی‌هایی است که در زمینه‌ی امنیت سرمایه‌گذاری انجام می‌گیرد.»

اشاره ایشان به سرمایه‌گذاری که تبلیغات زیادی برای آن به راه افتاد و صداوسیما نیز برای آن سنگ تمام گذاشت و در یک زمان کوتاه افراد زیادی در آن سرمایه‌گذاری کردند بی‌شباهت به ماجرای جنجالی «پدیده شاندیز مشهد» نیست؛ ماجرایی که در حال حاضر هزاران تفر را دچار گرفتاری و ضرر کرده است!

هفت سال پیش زمانیکه تبلیغ «88.8.8 چه روزی است؟» اولین بار در تلویزیون پخش شد کمتر کسی فکر می‌کرد چه سرانجام شومی در انتظار پدیده و سهامداران آن است. این شرکت با تبلیغات گسترده و تنها با استفاده از جمله «با ما همراه باشید» توانست با ساخت مجموعه گردشگری به وسعت 10 هزار مترمربع در بازه زمانی شش‌ ماهه و افتتاح آن در سال 1384، در زمانی کوتاه به شرکتی تبدیل شود که از آن به‌عنوان نخستین و آخرین شرکت اقتصادی در دنیا که در آن «قیمت سهام افزایش می‌یابد و هرگز کاهش پیدا نمی‌کند» یاد شود!

تبلیغات وسیع تلویزیونی و سودهای وسوسه‌کننده و غیرمعمول کافی بود که بیش از 110 هزار نفر سرمایه خود را به سمت شهر رؤیایی پدیده به امید برآورده شدن رؤیاهای‌شان روانه کنند؛ اما فارغ از اینکه تخلف و سنگ‌بزرگ برداشتن این شرکت، چه گرفتاری‌هایی را برای آنان به همراه خواهد آورد.

بسیاری از اقتصاددانان و حقوق‌دانان معتقدند، باوجود آنکه پدیده به عنوان یک شرکت سهامی با سرمایه محدود ثبت شده بود، اما به عنوان یک شرکت سهامی عام رفتار می‌کرده که حق فروش سهام «پدیده شاندیز» را نداشته است که صرفاً در نبود نظارت قانونی و تبلیغات رسانه‌ای موفق به جلب مشارکت مردمی شده است!

«تغییر کاربری‌ غیرمجاز»، «ساخت و ساز غیرقانونی» و «تخلفات گسترده مالی» تنها بخش دیگری از تخلفات و تقلب‌هایی است که با اهمال‌کاری و کوتاهی مسئولان مربوطه و عدم نظارت در این پروژه اتفاق افتاده است.

اما حالا مدت‌هاست دادستانی مشهد براساس آنچه از آن به عنوان «دلالی دفاتر شرکت سرمایه‌گذاری پدیده شاندیز» نام برده، تاکید کرده که «هرگونه تبلیغات از سوی این شرکت‌ها ممنوع است و آنها حق تبلیغ درباره خرید و فروش سهام در رسانه‌ها را ندارند.»

این روزها دیگر از سودهای 6000 درصدی پدیده خبری نیست و حالا بسیاری از سهامداران آن مانده‌اند و چند برگ سهام و آرزوهای بربادرفته! هز از چندگاهی دست به تجمع و تحصن می‌زنند تا شاید فرجی شود و مسئولان فکری به حال‌شان کنند اما حجم وسیع تخلفات و مطالبات، گویا دیگر از دست مسئولان هم کاری برنمی‌آید.

اما واقعیت تلخ ماجرای پدیده شاندیز مشهد را نباید در اشتباه، سهل‌انگاری و طمع‌ورزی مردم خلاصه کرد بلکه مقصر اصلی از جانب نهادهای نظارتی، امنیتی و تبلیغاتی است که اجازه فعالیت و تبلیغ این سرمایه‌گذاری نامطمئن را در کشور داده‌اند که نه تنها عایدی برای بسیاری از سرمایه‌گذاران آن نداشته است بلکه در نگاه کلان «امنیت سرمایه‌گذاری» در ایران را نیز به مخاطره می‌اندازد و کمتر کسی دیگر رغبت می‌کند در پروژه‌های داخلی سرمایه‌گذاری کند و این همان لطمه به تولید داخلی است که رهبر معظم انقلاب هشدار می‌دهند.