حکم دادگاه اروپا به نفع ممنوعیت حجاب

روزنامه همشهری: درحالی‌که فضای این روزهای اروپا آغشته به گفتمان اسلام‌هراسانه و ضدمهاجرتی راست‌های افراطی است، دیوان دادگستری اروپا هم دیروز طی حکمی اعلام کرد کارفرمایان این حق را دارند که کارکنان خود را از پوشیدن نمادهای مذهبی ازجمله حجاب منع کنند.

در حكم اين دادگاه آمده كه كارفرمايان در كشورهاي عضو اتحاديه اروپا مي‌توانند كاركنان‌شان را از پوشيدن «هرگونه نماد سياسي، فلسفي و مذهبي آشكار» منع كنند. طبق اين حكم، اين منع بايد بر مبناي مقررات داخلي شركت‌ها و درصورتي اجرا شود كه كارفرما از قبل ضوابطي در مورد عدم‌استفاده از نمادها و پوشش‌ها حين كار داشته باشد. به اين ترتيب، كارفرما براساس ضوابطي كه مي‌گذارد مي‌تواند كاركنانش را از پوشيدن نمادهاي سياسي، فلسفي و مذهبي منع كند اما به‌طور موردي نمي‌تواند مانع پوشش يك فرد شود.

راي ديوان دادگستري اروپا به‌عنوان عالي‌ترين نهاد دادرسي در اتحاديه اروپا در پي بررسي پرونده 2 زن مسلمان از فرانسه و بلژيك صادر شد كه به‌دليل امتناع از برداشتن حجاب، از محل كارشان اخراج شده بودند. در پرونده اول، زني بلژيكي در شركتي امنيتي كار مي‌كرد كه طبق ضابطه‌اش پوشيدن روسري ممنوع است. ممانعت او با برداشتن حجابش به اخراج از كار منجر شد. ديوان عالي بلژيك در نهايت تصميم به ارجاع اين پرونده به ديوان دادگستري اروپا گرفت. در پرونده دوم هم زني كه به‌عنوان مهندس مشاور آي‌تي در شركتي فرانسوي كار مي‌كرد، به درخواست يكي از مشتريان براي برداشتن روسري‌اش در جلسات پاسخ منفي داد و از سوي شركت اخراج شد.

دادستان دادگاه عالي اروپا سال گذشته ميلادي پيشنهاد داده بود كه اگر شركت‌ها كارمندان را از پوشش روسري منع مي‌كنند، بايد مانع از استفاده از ساير نمادهاي مذهبي نيز بشوند. موضوع حجاب زنان طي سال‌هاي گذشته در بسياري از كشورهاي اروپايي كه محل زندگي جمعيت قابل‌توجهي از مسلمانان هستند، هميشه مورد بحث بوده است.

اكنون با قدرت‌گيري احزاب راست افراطي اروپا در سايه حملات تروريستي، بار ديگر موضوع حضور مسلمانان در اروپا و پوشش آنها به محور برخي كشمكش‌هاي سياسي تبديل شده است. در هلند كه مردم امروز براي تعيين نمايندگان پارلمان به پاي صندوق‌هاي رأي مي‌روند، خرت ويلدرز و حزبش بخت اول پيروزي در انتخابات هستند.

ويلدرز كه چهره محوري راست‌هاي افراطي اين كشور است، يك‌ماه پيش با شعار تعطيلي مساجد قدم به رقابت‌ها گذاشت. در فرانسه هم كه مثل آلمان حدود 5ميليون مسلمان دارد، مارين لوپن رهبر راست‌هاي افراطي يك پاي انتخابات رياست‌جمهوري اين كشور است كه حدود يك‌ماه ديگر برگزار مي‌شود. او هم محور شعارهايش مقابله با اسلام و پناهجويان است.

اين نخستين بار است كه ديوان دادگستري اروپا در زمينه ممنوعيت نمادهاي مذهبي ازجمله حجاب رأي صادر مي‌كند. با اين حال، رويكرد دولت‌هاي اروپايي درقبال مسئله آزادي مسلمانان در استفاده از پوشش اسلامي متفاوت بوده است. در ادامه رويكرد كشورهاي اروپايي با بيشترين جمعيت مسلمان در اروپا در مورد پوشش زنان مسلمان مرور شده است.

فرانسه: اين كشور با 7.5ميليون نفر، بيشترين جمعيت مسلمان در اروپا را دارد. در سال 2011نخستين كشور اروپايي بود كه استفاده از برقع در اماكن عمومي را ممنوع كرد. اين قانون در دوره رياست‌جمهوري نيكلا ساركوزي وضع شد. زنان مسلمان فرانسه درصورت استفاده از برقع، 150يورو (600هزار تومان) جريمه مي‌شوند. 5سال بعد، دولت اين كشور قانون ديگري را وضع كرد كه با اعتراض‌هاي گسترده همراه بود. براساس اين قانون زنان مسلمان امكان استفاده از لباس‌هاي‌ پوشيده شنا را ندارند. مانوئل والس، نخست‌وزير، اين نوع لباس‌ها را تبليغ اسلام در اماكن عمومي ناميد.

اتريش: جمعيت مسلمانان اتريش حدود 5.4ميليون نفر است. دولت اين كشور 3‌ماه پيش به ممنوعيت استفاده از برقع و نقاب در اماكن عمومي رأي داد. اتريش اعلام كرده به‌دنبال ممنوعيت پوشيدن روسري و ديگر نشان‌هاي مذهبي است. دولت اين كشور پوشش كامل صورت را «مانعي بر سر راه ارتباط» ميان افراد مي‌داند كه خود مانعي بر سر راه يك «جامعه باز» است. تعداد زنان مسلماني كه در اتريش از نقاب استفاده مي‌كنند كمتر از 200نفر است اما اين موضوع مي‌تواند مانعي بر سر ورود گردشگران مسلمان به اين كشور باشد.

آلمان: اين كشور حدود 5.8ميليون مسلمان دارد. آنگلا مركل، صدراعظم آلمان، حدود 3‌ماه پيش از ممنوعيت پوشيدن برقع در مدارس، دادگاه‌ها و ساختمان‌هاي دولتي حمايت كرد. او گفت در هر ايالتي كه لازم است چنين قانوني مي‌تواند وضع شود. دولت آلمان هيچ‌گاه در مورد پوشش اديان مختلف ممنوعيت قانوني اعمال نكرده بود. در سال 2003، دادگاه قانون اساسي به نفع معلم مسلماني رأي داد كه خواهان استفاده از روسري در محل كارش بود. حكم دادگاه همچنين اعلام كرد كه ايالت‌ها مي‌توانند خود در اين مورد تصميم‌گيري كنند. در نتيجه نيمي از 16ايالت آلمان، پوشش اسلامي را ممنوع كردند.

انگليس: در انگليس كه محل زندگي 4.8ميليون مسلمان است، ممنوعيتي براي استفاده از حجاب نيست اما مدارس مي‌توانند در مورد نحوه پوشش دانش‌آموزان و كاركنان‌شان خود تصميم بگيرند. اين تصميم 10سال قبل طبق رأي دادگاه اتخاذ شده است. حزب استقلال بريتانيا كه از افراطي‌ترين احزاب دست راستي اروپا به شمار مي‌رود، در خط مقدم مخالفت با حجاب در انگليس و سراسر اروپا قرار دارد. نيمي از مردم اين كشور با پوشش برقع مخالف هستند اما مخالفتي با روسري و ديگر نمادهاي اسلامي ندارند.