آسیب به چشم، شایع‌ترین آسیب چهارشنبه سوری

استفاده از مواد منفجره و برخی رفتارهای خطرناک در جشن چهارشنبه سوری چه آسیب‌هایی به دنبال دارد؟ همچنین بیشترین آسیبی که در این روز به افراد وارد می شود، چیست؟

آسیب‌های چهارشنبه سوری دو دسته هستند؛ یکی آسیب‌هایی که به جسم افراد وارد می‌شود مثل سوختگی و نابینایی و دسته دوم آسیب‌های روانی است، یعنی در برخی مواقع به لحاظ روانی تاثیر گذار است و باعث ناراحتی مردم می‌شود. فرض کنید فرد مسنی در حال عبور از خیابان است، ترقه‌ای جلوی پای او منفجر می‌شود که او را شوکه می‌کند و باعث ناراحتی‌اش می‌شود. این مساله به طور غیر مستقیم می‌تواند منجر به سکته قلبی نیز شود. در رابطه با آسیب‌هایی که این روز به افراد وارد می‌کند، اولین کسانی که در معرض خطر قرار می‌گیرند، سازندگان آن مواد هستند، چون ممکن است آن مواد منفجر شوند و باعث از دست رفتن دست، پا، چشم و... در فرد سازنده شوند. این مواد حتی می‌تواند باعث کشته شدن کسانی که در معرض مواد منفجره هستند، شود. از نظر جسمی برای کسانی که مواد منفجره، جلوی پای آنها منفجر می‌شود، چون ذرات ریزی از این انفجار تولید می‌شود، بیشترین آسیب متوجه چشم است و این ذرات با ورود به چشم فرد، می‌تواند منجر به نابینایی او شود. قطع عضو و سوختگی نیز از آسیب‌های رایج در چهارشنبه آخر سال است. همان طور که اشاره کردم انفجار این مواد در نزدیکی افراد می‌تواند به سکته قلبی منجر شود که آمارها نشان می‌دهد این مساله پیر و جوان نمی‌شناسد و همه ممکن است از این موضوع آسیب ببینند. ترس‌های آنی حاصل از انفجار مواد محترقه، گاهی اوقات منجر به اثرات بلند مدت می‌شود و ممکن است تا مدت‌ها باعث آزار و ناراحتی افراد شود. بنابراین استفاده از مواد محترقه و منفجره در این روز، می‌تواند اثرات زیادی که آشکار و پنهان هستند، داشته باشد، به ویژه برای جوانانی که در سال‌های اخیر یک یا دو چشم خود را از دست دادند، در حالی که نقشی هم در این ترقه بازی نداشتند و فقط تماشاگر بودند. متاسفانه وسایلی که امروزه در چهارشنبه سوری استفاده می‌شود، از حالت ترقه، فشفشه و... خارج شده است و استفاده از نارنجک‌ها باعث تخریب ساختمان و شیشه های آن می‌شود که خود آن شیشه‌ها نیز می‌تواند آسیبی به دنبال داشته باشد. آمار اورژانس‌های بیمارستان‌های‌ تهران و شهرستان‌ها نشان می‌دهد سوختگی، مجروح شدن، نابینایی، لال شدن ناشی از ترس و مسائلی که باعث از بین رفتن حرکت بدن می‌شود، جزو مهم ترین آسیب‌های این روز است.

نظر شما در مورد اینکه گفته می‌شود حتی موج انفجارهای چهارشنبه سوری می‌تواند به شبکیه چشم و عصب بینایی آسیب بزند، چیست؟

ما کسانی را در جنگ داشتیم که به آنها موجی گفته می‌شود؛ این افراد دارای اختلالات عصبی و روحی هستند. این مساله در اثر موج انفجار بمب‌های جنگی شکل گرفته است. این موادی هم که اخیرا در دسترس بچه‌ها قرار می‌گیرد، کمتر از نارنجک و آن بمب‌ها نیست. این مواد امواجی را ایجاد می‌کند که روی شبکیه، قرنیه و مغز افراد اثر منفی می‌گذارد و باعث می‌شود افراد تا مدت‌ها دچار موج گیری، تشنج، اختلال روحی، روانی و همچنین اختلال گفتاری شوند. این مسائل از علائم پنهان این مواد محترقه است که متاسفانه در دسترس همگان قرار می‌گیرد.

آیا با کسانی که در این روز آسیب دیده‌اند، مواجهه داشته اید؟ خاستگاه این رفتارهای خطرناک کجاست؟

یکی از آشنایان ما که دختر دانشجویی بود، دو سال قبل در حالی که به تماشای آتش بازی ایستاده بود، یک چشم خود را از دست داد و همه فامیل از این موضوع نگران و ناراحت شدند. حال شما فرض کنید اگر یک جوان در این روز از دست برود؛ نگرانی و ناراحتی چندین خانواده را در پی خواهد داشت. تا زمانی که چنین بلایی بر سر خانواده‌ها نیاید و عوارض آن را به چشم نبینند، همچنین تا زمانی که در بیمارستان‌ها نروند و بلاهایی که به سر افراد می‌آید را نبینند، متوجه عمق این مساله نمی‌شوند. اینکه عده‌ای یک نارنجک را جلوی یک دختر جوان منفجر می‌کنند، جنایت است، چون ممکن است ذراتی که در آن وجود دارد، وارد چشم او شود و نابینایی او را به همراه داشته باشد.

چرا با وجود علم به آسیب‌های استفاده از این وسایل در چهارشنبه سوری، همچنان رفتارهای خطرناک در این شب ادامه دارد؟

جوانان ما خواسته‌های انجام نشدنی دارند. یعنی اینکه مقداری انرژی خفته در آنها وجود دارد و آن انرژی‌ها را از این راه تخلیه می‌کنند. گاهی اوقات هم ممکن است برای از بین بردن عقده‌های درونی دست به انفجار بزنند. لازم است روانشناسان و روانپزشکان به کمک دولت بیایند و بگویند در این باره چه باید کرد؟ چه برنامه‌ای در پیش گیریم تا ناراحتی‌های نهفته در جوانان ما و همچنین خواسته‌های انجام نشدنی آنها کنترل شود؟ فرض کنید جوانی که ورزش نمی‌کند، وسایل تفریحی ندارد یا در خانه و مدرسه در شرایط خوبی به سر نمی‌برد، ممکن است با انفجار یک ترقه، شکستن شیشه و دیگر کارهای ناشایست، احساس کند انرژی درونی خود را تخلیه کرده است. اگر بتوانیم توسط رادیو، تلویزیون، وسایل ارتباط جمعی و... بیمارستان‌ها را بیشتر نشان دهیم، همچنین افرادی که در سال‌های اخیر مجروح شدند یا بینایی خود را از دست داده‌اند، با آنها مصاحبه شود، به نظر من درس عبرتی می‌شود برای جوانانی که رفتارهای خطرناک دارند. آتش بازی و جشن گرفتن مشکلی ندارد و هیچ کس مخالف جشن گرفتن در چهارشنبه سوری نیست و این روز یکی از افتخارات جامعه ماست، اما آنچه در گذشته انجام می‌شد، ترقه بازی و نارنجک منفجر کردن نبوده است. آتش بازی مختصری انجام می‌دادند که در عرض چند دقیقه صورت می‌گرفت، اما حالا از سر شب تا آخر شب، انفجارهایی انجام می‌شود که افراد در خانه یا بیرون و بیماران، دچار مشکل می‌شوند. من که پزشک هستم، اکثر مریض‌های خود را در روز سه شنبه کنسل کرده و عذر خواستم. مواردی از این دست، آسیب‌های غیرمستقیمی است که به افراد وارد می‌شود.

حاشیه‌های چهارشنبه سوری چه تاثیری روی بهداشت محیط دارد؟

ما در تمام طول سال می‌گوییم امواج و پارازیت‌ها نباید باشند. همچنین پارازیت‌های صدا و نوری نباید وجود داشته باشند، اما خودمان به دست خود مشکلاتی را به وجود می‌آوریم که بر روح و روان ما اثر مخرب دارد. باید توجه داشت اینکه جمعیتی اندک با این ترقه بازی و رفتارهای خطرناک خوشحال می‌شوند، جمعیتی میلیونی را دچار عذاب می‌کنند و توصیه من این است که پدر و مادرها در این روز مواظب فرزندان خود باشند، چون اگر حادثه‌ای به وقع بپیوندد، تمام فامیل با این موضوع بهم می‌ریزند. اگر یک خانواده جوانی را از دست بدهد، چندین خانواده مضطرب و نگران خواهند شد. بنابراین باید مراقب بچه‌های خود باشیم، شهرداری هم باید مکان‌هایی را در چهارشنبه سوری در نظر بگیرد و خودش آتش بازی چهارشنبه سوری را برگزار کند تا مردم به جای اینکه در خیابان‌ها و کوچه پس کوچه‌ها اقدام به برگزاری جشن کنند، در آن مکان‌ها جمع شوند و جشن بگیرند.

کمی هم در مورد هزینه‌های این روز صحبت کنیم. مثال عرض می‌کنم؛ تعداد تماس‌هایی که با اورژانس به طور معمول برقرار می‌شود، ۱۰هزار است، اما در چنین روزهایی به ۱۶هزار می‌رسد. نظر شما در این رابطه چیست؟

هزینه‌های این روز واقعا هنگفت است. اولا ببینید چه حجمی از مواد محترقه وارد کشور می‌شود و چه کسی اقدام به این کار می‌کند؟ بنابراین دلار خارج می‌شود و مواد منفجره می‌آید. سوختن درختان و سطل‌های زباله، از بین رفتن آسفالت معابر، دود ناشی از سوختن این مواد، آماده باش اورژانس و از بین رفتن زمان درمان بیماران و... از هزینه‌های این روز است.