آیا در اسلام سفارشی به درختکاری شده است؟

سرویس سبک زندگی فردا: دین اسلام، شریعت جامع و کامل است. از این رو برای تمام شئون انسان‌ها و جامعه برنامه دارد، یکی از آن برنامه‌هایی که بدان تاکید بسیار شده است مساله درختکاری است. در ادامه این مطلب را به نقل از شهر سوال بخوانید.

چنان که از رسول اعظم صلی الله علیه و آله در ضمن حدیثی آمده است که: «درختکاری را در تعلیم دانش، ساختن مسجد، به ارث گذاشتن فرزند صالح و... قرار داده است.» [۱]

همانگونه که دستور بر حفظ درخت آمده است مانند این روایت که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «هرکس درخت نیازمند به آب را سیراب کند، گویا انسان مومن تشنه را سیراب کرده است» [۲]

نهی از قطع درختان هم سفارش شده است رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «هرکس بی جهت درختی را قطع کند خدا سرش را در آتش فرو می برد.» [۳] در روایتی دیگر صادق آل محمد صلوات الله علیهم فرمود: « درخت های ثمر دهنده را قطع نکنید، که (اگر چنین کنید) خدا سخت بر شما عذاب می فرستد.» [۴]

به نظر می‌رسد ارزش و اهمیت درختکاری تا حدودی روشن شده باشد. اما اینکه چرا تا این حد حفظ درخت ارزش دارد؟ به خاطر اینکه درختان برای همه‌ی موجوداتی که با آن سر و کار دارند سودمند هستند. و نهی از قطع آن هم به خاطر ضرری است که متوجه خود درخت و سایر موجودات از جمله انسان‌ها می‌شود.

بنابراین کسی حق ندارد بی جهت به محیط زیست که یک حق همگانی است صدمه بزند. لذا در روایت از آسیب رساندن به درخت نهی شده چون قطع یک درخت آسیب به حق دیگر موجودات است، نه صرفا آسیب به درخت.

البته در روایات وارد شده فقط از قطع درختان نهی نشده بلکه حتی از آسیب رساندن به درختان به هر نحوی نهی شده است. «رسول خدا صلی الله علیه و آله مسلمانان را از تخلی و ادرار کردن در زیر درختان میوه نهی کرده است، زیرا فرشتگان گماشته شده بر آن درختان در آنجا حضور دارند» [۵] ویژگی‌ها و آثار درختکاری: ۱. کسب حلال بودن آن:

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «کشاورزی و درختکاری کنید. به خدا سوگند کاری حلال‌تر و پاکیزه تر از آن نیست.» [۶]

۲. صدقه بودن محصول آن:

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «اگر مسلمانی درختی بکارد و پرنده، انسان یا حیوانی از میوه آن بخورد برایش صدقه به شمار می‌آید» [۷]

۳. پاداش به اندازه محصول آن:

رسول خدا صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «هر کس درختی بکارد، خدا به اندازه محصول آن، برایش پاداش می‌نویسد» [۸]

۴. بهره مندی پس از مرگ:

امام صادق علیه السلام فرمود: «از چیزهایی که مومن پس از مرگش از آن ها بهره مند می‌شود نهالی است که آن‌ را کاشته است» [۹] یعنی این افراد در گورهایشان به سر می‌برند اما ثواب درختی را که کاشته‌اند به نامه اعمالشان جاری می‌شود. آیا به جا نیست با ا‌ین همه روایات (درصورت امکان) در هفته درختکاری و با تاسی به رهبر انقلاب برای خود باقیات الصالحاتی به جا گذاریم؟ کاری که به هزینه فراوانی نیاز ندارد اما سود سرشاری را نصیب انسان می‌کند. منابع بیشتر جهت مطالعه: اسلام و محیط زیست تالیف آیت الله جوادی مفاتیح الحیات تالیف آیت الله جوادی پی نوشت: [۱] کنز العمال ج۱۵ ص۹۵۳ [۲] تفسیر العیاشی ج۲ ص۸۶ [۳] بحار الانوار ج۶۳ ص۱۱۳ [۴]وسائل الشیعه ج۱۹ ص۳۹ [۵] علل الشرائع / ج‏۱ / ۲۷۸ / ۱۸۵ باب العلة التي من أجلها نهي عن التغوط تحت الأشجار المثمرة و العلة التي من أجلها يكون للأشجار التي عليها الثمار أنسا و العلة التي من أجلها سميت سدرة المنتهى ..... ص : ۲۷۶ [۶] اصول کافی ج۵ ص۲۶۰ [۷] مستدرک الوسائل ج۱۳ ص۲۶ [۸] نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله) / ۷۰۷ /

[۹] بحار الانوار ج۶ ص