روزنامه کیهان: رئیس‌جمهور در حالی برای برگزاری مجمع بانک مرکزی به ساختمان میرداماد رفت که درست چند قدم مانده به همین ساختمان، بسیاری از کسبه و فعالان اقتصادی از وضعیت کنونی اقتصاد و رکود حاکم بر بازار به دلیل کاهش قدرت خرید مردم نالان هستند.
حسن روحانی در پنجاه و ششمین مجمع سالیانه بانک مرکزی با بیان اینکه اولین قدم ما در دولت ایجاد یک ثبات آن هم پایدار در بازارهای مالی و پولی بود گفت: بی‌ثباتی خیلی مشکلات را به دنبال دارد. برگردید به ۹ مهر سال ۹۱ و بعد به ۱۰ مهر بروید ببینید وضع ارز چطور است، ۶۲۵ تومان قیمت ارز بالا می‌رود. در ۱۲ مهر دوباره ۲۰۰ تومان بالا می‌رود یعنی در عرض ۳ روز ۸۲۵ تومان قیمت ارز بالا می‌رود. وقتی بی‌ثباتی هست که در عرض ۲۴ ساعت قیمت ارز ۲۰ درصد افزایش می‌یابد همه دچار سرگیجه می‌شوند.
به نظر می‌رسد منصفانه این بود که رئیس‌جمهوری، آماری هم از جهش ارز طی روزهایی اعلام می‌کرد که نرخ دلار به ۴۲۰۰ تومان هم رسید؛ پس اگر ثبات اقتصادی وجود دارد، چرا باید چنین اقداماتی صورت گیرد.
روحانی اظهار داشت: این مسئله اگر با نگرانی‌های سیاسی توأم شود، پیش‌بینی‌ها چه می‌شود و آینده را چگونه می‌توان ترسیم کرد؟ چگونه می‌توان سرمایه‌گذاری کرد و چطور با دنیا می‌توان معامله کرد و به یکباره شما می‌بینید که ما ۱۰۰ سال به عقب برگشته‌ایم. تمام تعاملات ما با دنیا از طریق بانکی بود و به یکباره ما به دنبال صرافی رفتیم؛ یعنی برمی‌گردیم به زمان قاجار.
روحانی با بیان اینکه اولین تلاش دولت، بازگشت ثبات و آرامش به بازارها بود، گفت: من فکر می‌کنم بزرگترین موفقیت دولت، بازگشت ثبات و آرامش به بازارها بود. عده‌ای می‌گویند بزرگترین دستاورد دولت، تعامل با جهان بود، برخی معتقدند بزرگترین موفقیت ما در مسئله سلامت است و عده‌ای هم از اهتمام دولت به محیط زیست سخن به میان می‌آورند. وی تصریح کرد: حتماً یکی از موفقیت‌های قابل ملاحظه دولت، بازگشت آرامش به بازارها بود.
فعالان بازار سرمایه: به داد ما برسید
رئیس‌جمهوری در حالی ایجاد ثبات آن هم پایدار در بازارهای مالی و پولی و بازگشت ثبات و آرامش به بازارها را بزرگترین موفقیت دولت خود عنوان کرد که همین چند روز پیش 150 فعال بازار سرمایه در نامه‌ای به رئیس بانک مرکزی آنچه طی سال‌های اخیر در سیستم بانکی و بازار سرمایه ای رخ داده را «فاجعه» نامیده و با انتقاد شدید از نوسانات منفی مکرر در سهام بانک‌ها و دود شدن چند هزار میلیارد تومان پول مردم ، تغییرات پی‌در‌پی در ذایقه بانک مرکزی و اتخاذ تصمیمات یک ساعته، بی‌برنامگی و ضعف در حوزه اقتصاد و حال وخیم سیاست‌های پولی کشور و بلاتکلیفی در آن، خطاب به ولی‌الله سیف نوشتند: اکنون مدت‌هاست که می‌گویید به زودی ارز تک نرخی می‌شود ولی، نه تنها تک نرخی نشده است که به تعداد نرخ‌هایش در روزهای اخیر افزوده شده است. بدهی دولت به بانک‌ها در حال افزایش است و همه اینها فشار به بازار سرمایه و فضای کسب و کار و سرمایه‌گذاری را صد چندان می‌کند. آیا وقت آن نرسیده است تا از این بلاتکلیفی تصمیمات یک‌شبه خارج شویم و آهسته آهسته به سمت اصلاح و کمک به فضای کسب و کار و تولید گام برداریم؟
ثبات پایدار در بازارهای مالی و پولی و دود شدن 180 هزار میلیارد پول مردم طی 20 ماه!
همچنین مهرماه سال گذشته بود که وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع در نامه‌ای به رئیس‌جمهور نسبت به افت کم‌سابقه بازار سرمایه‌ای کشور و تبدیل «رکود» به «بحران» هشدار داده و تصریح کردند که ظرف مدت 19 ماه در دولت یازدهم ارزش بازار بر اساس شاخص قیمت ۴۲ درصد کاهش یافته و به لحاظ افت ارزش، بازار کاهشی معادل ۱۸۰ هزار میلیارد تومان (60 برابر اختلاس 30 هزار میلیاردی) را شاهد است.
رئیس‌جمهور که قبلا معیار سنجش اقتصادی را «جیب مردم» عنوان کرده بود در ادامه سخنان خود گفت: ما امروز شاهد یک تورم تک رقمی همراه با رشد هستیم و همانطور که رئیس کل محترم بانک مرکزی هم اشاره کردند، تا پایان امسال هم تورم ما تک رقمی خواهد بود و اینکه در یک سالی هم تورم تک رقمی باشد و هم رشد اقتصادی داشته باشیم، در تاریخ بعد از انقلاب این اولین مرتبه است که چنین چیزی می‌شود، چرا که گاهی رشد داشتیم و تورم دچار مشکل بوده و گاهی هم برعکس آن.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: ما حتماً یک رشد اقتصادی خوبی را تا پایان سال خواهیم داشت که حالا شاید ۶ یا ۷ درصد باشد، اما همه پیش‌بینی‌های ما بر مبنای بالای ۶ درصد تا پایان سال خواهد بود و در ۶ ماهه اول امسال شما دیدید که 7/4 درصد رشد اقتصادی داشتیم و تا پایان سال هم نهایتاً روشن خواهد شد که به چه میزان رشد خواهیم داشت.
آلزایمر اقتصادی رئیس‌جمهور یا خطای مشاوران؟
اظهارات رئیس‌جمهور درباره رشد بی‌سابقه اقتصادی طی سال‌های اخیر این در حالی است که بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار پولی کشور، رشد اقتصادی نیمه اول امسال را بدون نفت، تنها 0/9 درصد اعلام کرده است و در همین دوره‌ای که روحانی با افتخار از آن یاد می‌کند، رشد بخش ساختمان ۱۳- درصد، معدن 7/3- درصد و صنایع و معادن 0/9- بوده است.
نکته دیگر این است که بسیاری از فعالان اقتصادی، کاهش تورم در دولت یازدهم را به بهای تعمیق رکود می‌دانند و معتقدند که این کاهش تورم، در واقع ثمره رکودی است که در بازار و تولید حاکم شده است و تزریق نقدینگی به بخش تولید متوقف شده است.
همچنین روحانی در حالی مدعی شده که برای اولین بار پس از انقلاب کاهش تورم همراه با رشد اقتصادی با هم اتفاق افتاده که آمارهای بانک مرکزی خلاف این ادعا را نشان می‌دهد و از رئیس‌جمهوری که منتقدان خود را به آلزایمر سیاسی متهم می‌کند، بعید است، خود را در معرض اتهام آلزایمر اقتصادی قرار دهد. البته ممکن است که مشاوران اقتصادی رئیس‌جمهور اطلاعات غلط در اختیار وی قرار داده باشند که این مسئله هم زیبنده دولت یازدهم نیست. گزارش‌های بانک مرکزی از نرخ رشد اقتصادی و نرخ تورم حاکی است، طی ده سال گذشته حداقل در دو مقطع کاهش نرخ تورم با افزایش نرخ رشد اقتصادی همراه بوده است.
در سال 84 نرخ رشد اقتصادی به 5/7 درصد افزایش یافت و نرخ تورم هم به 10/4 درصد کاهش یافت. این در حالی بود که نرخ رشد اقتصادی در سال 83 برابر 4/8 درصد و نرخ تورم هم 15/2 درصد بوده است.
در سال 88 هم نرخ رشد اقتصادی به 3 درصد رسید که در مقایسه با رشد اقتصادی 0/8 درصدی سال 87 بیش از 2/2 درصد رشد داشته است. در عین حال نرخ تورم هم از 25/4 درصد در سال 87 به 10/8 درصد در سال 88 کاهش یافته که افت شدید تورم را به همراه افزایش نرخ رشد اقتصادی در این سال نشان می‌دهد.
بدیهی است آماری که پیش از این به صورت رسمی توسط خود نهادهای دولتی اعلام شده نشان می‌دهد واقعیت اقتصاد ایران متفاوت با تصویری است که حسن روحانی، رئیس‌جمهور در مجمع بانک مرکزی آن را ترسیم کرد.
از سوی دیگر، فعالان اقتصادی بارها اعلام کرده‌اند که اگر دولت برنامه‌ای برای رونق اقتصادی و از بین رفتن رکود دارد، باید زمینه‌ساز اجرای طرح‌هایی پایدار شود، نه اینکه بار رشد اقتصادی را افزایش فروش نفت به دوش کشد. همچنین آنها بر این باورند که حاضرند چند درصد تورم را هم تحمل کنند، اما در عوض، رونق به حوزه تولید بازگردد.
سیف تلاطم ارز را گردن اربعین و تولد حضرت مسیح انداخته
روحانی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: یک ماهی است که وضعیت ارز تلاطم بی‌جهتی را پیدا کرده است که آقای سیف استدلال‌هایی دارند و این مسئله را به گردن اربعین و سال جدید مسیحی و این‌طور مسائل می‌اندازند که البته ما هنوز قبول نکرده‌ایم، چرا که اربعین همیشه خیر و برکت است، سال جدید مسیحی هم به همین ترتیب و بعید می‌دانم که چنین چیزی باشد. ولی به هر حال به استثنای یک مراسم کوتاه مدتی که دامن بازار ارز را گرفت که البته باید آن را هم بررسی کنیم و ببینیم که چه بود. در مجموع ما یک آرامش خوبی در بازار ارز طی سه سال و نیم گذشته داشتیم.
رئیس‌جمهور ادامه داد: من در جلسه قبلی پرسیدم که تورم ارز پارسال نسبت به امسال چقدر بوده گفتند 5/2 درصد بوده یعنی در طول یک سال گذشته که این را اگر بر مبنای دلار بخواهیم حساب کنیم و یک ایرادی هم بانک مرکزی همیشه دارد که می‌گوییم محاسبه بر مبنای دلار صحیح نیست.
روحانی با اشاره به اینکه در کشور ما واردات با دلار انجام نمی‌شود بلکه با یورو و امثال آن صورت می‌گیرد، گفت: معیار ما در بازار باید یورو باشد از سال ۹۲ تا امسال وقتی قیمت یورو را محاسبه می‌کنیم می‌بینیم کاهش پیدا کرده است به من گفته اند ۸ درصد قیمت یورو نسبت به سال ۹۲ کاهش داشته است.
وی افزود: اگر با دلار هم حساب کنیم دلار ۲۴ درصد افزایش قیمت داشته و بر اساس ارزش ریالی بیشترین افزایش قیمت دلار 21/7 درصد بوده است.
نوسانات شدید دلار در بازار ارز طی یکی دو ماه اخیر همواره با این استدلال بانک مرکزی همراه بوده که دلار بخاطر تقاضای اربعین و سال جدید میلادی گران شده ولی این استدلال آنقدر ضعیف بود که رئیس‌جمهور هم آنرا قبول نکرد.
رکورد گران ترین دلار تاریخ ایران درحالی بنام دولت یازدهم ثبت شد که بانک مرکزی همواره اعلام می‌کرد دلیل افزایش قیمت دلار در این مقطع افزایش تقاضای فصلی به خاطر اربعین و سال جدید میلادی است.
هر چند این استدلال بانک مرکزی با واقعیت‌های اقتصادی موجود در بازار ارز همخوانی نداشت ولی تکرار این توجیه از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد که مسئولان دلیل دیگری برای گرانی‌های دلار ندارند.
آب شور، شیرین یا شیر کاکائو؟!
رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز همه دنیا می‌گویند که برجام افتخار ایران است و آنهایی هم که دشمن ما هستند، مثل اسرائیل و تندروهای آمریکا می‌گویند که ایرانی‌ها کلاه سر طرف مقابل گذاشته‌اند، من نمی‌دانم که چطور است که چند نفری چگونه فکر می‌کنند، حرف می‌زنند، مقاله می‌نویسند و بر چه مبنایی در برخی از روزنامه‌ها تیتر می‌زنند؛ می‌خواهید چه کار بکنید؟ بخدا این دروغ گفتن مثل آب شور است، خاصیتی ندارد و جناحی با این آب شور در تاریخ ایران پیشرفت نکرده است. وی ادامه داد: این‌قدر آب شور نخورید، عطش شما بیشتر می‌شود و بیشتر داد می‌زنید؛ خب آب شیرین وجود دارد، از این آب بخورید؛ همه در کنار هم باشید. رئیس‌جمهور که پیشتر وعده داده بود که تحریم‌های ظالمانه باید رفع شود که مشکل آب خوردن مردم هم حل شود، این بار هم منتقدان را در حالی به خوردن آب شیرین به جای آب شور دعوت کرد که عده‌ای از هموطنان‌مان در خوزستان به جای خوردن آب شرب، آبی را می‌نوشند که از فرط آلودگی به کنایه آن را شیرکاکائو می‌خوانند!
علی رغم وعده‌های دولت برای حل مشکل آب خوزستان، آب گل‌آلود موجود در شبکه جزء لاینفک زندگی مردم این استان شده و همه پذیرفته‌اند که اگرچه در مجاورت بزرگترین رودخانه کشور زندگی می‌کنند، اما آب بی‌کیفیت برای شرب در اختیار داشته باشند. بازار فروش سیستم‌های تصفیه آب در خوزستان داغ است. بدون دستگاه تصفیه آب شرب، مردم این استان قادر به استفاده از سیستم لوله‌کشی منازل نیستند.
مسئولان بهداشت استان می‌گویند که گزارشی از بروز بیماری‌های همه‌گیر در اثر آلودگی آب دریافت نکرده‌اند اما کسی هم رغبت نمی‌کند آب کدر و خاک‌آلود شبکه آب شهری را بنوشد یا اینکه بدون دغدغه از این آب برای شست‌وشوی مواد غذایی و غیره استفاده کند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بهتر است دولتمردان به جای متلک‌پرانی‌های هر روزه، برای حل مشکلات روزمره مردم فکر و اقدام جدی کنند.