واردات در منطقه آزاد انزلی ۴ برابر صادرات است
منطقه آزاد انزلی یکی از موفق ترین مناطق آزاد ایران در زمینه ایجاد زیر ساخت و مبارزه با قاچاق کانتینری است اما در کنترل واردات و قاچاق کالای مسافری به توفیقی نرسیده است.
خبرگزاری فارس: چندی است که مسئولان مناطق آزاد در کشور داعیه رشد و پیشرفت این مناطق را سرداده‌اند و از هر تریبونی برای رسیدن به اهدافشان که افزایش مناطق آزاد با اتکای به رشد فزاینده مناطق آزاد فعلی است، تلاش می‌کنند. قطعا در دو دهه اخیری که مناطق آزاد در جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده است، کارهای فراوانی در جهت رشد و پیشرفت این مناطق انجام شده ولی مساله این است که آیا این مناطق طبق برنامه پیشرفت خود جلو رفته‌اند و چقدر برای بومیان آن مناطق مفید بوده‌اند؟
یکی از مشکلات اساسی در مناطق آزاد ایران، تداخل در وظایف و اختیارات میان سازمان منطقه آزاد با سایر دستگاه‌ها از قبیل استانداری، فرمانداری، محیط زیست، سازمان صنعت، معدن و تجارت، سازمان بنادر و دریانوردی، شهرداری و دیگر ارگان‌ها است.
یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های وقوع این مشکل، حضور مناطق مسکونی در محدوده مناطق آزاد است که باعث می‌شود سازمان منطقه آزاد به صورت موازی با سازمان‌ها و دستگاه‌های دیگر درگیر معیشت و عمران محدوده منطقه آزاد شود.
طبق گزارش بانک جهانی، مناطق آزاد یا همان مناطق پردازش صادرات غالبا دارای مساحت 1000 هکتاری هستند. اما در ایران مناطق آزاد به صورت میانگین بیش از 13 هزار هکتار مساحت دارند. برای مثال منطقه آزاد ماکو در استان آذربایجان غربی با 500 هزار هکتار، نخستین منطقه آزاد جهان از نظر وسعت است.
یکی دیگر از مشکلات منطقه آزاد انزلی این است که با وجود حضور گیت‌های بازرسی در ورودی و خروجی‌های منطقه آزاد بازهم خروج کالا به راحتی امکانپذیر است. چرا که با توجه به حجم بالای خروج کالا در ساعاتی از روز و ایجاد نارضایتی در صورت بازرسی تمامی کالاها، عملا کنترل ورود و خروج کالا به صورت کامل امکان پذیر نیست. همچنین در برخی موارد خروج کالا به صورت تجمیعی و تجاری از طریق جاسازی در خودروها صورت می‌گیرد. از طرف دیگر بازرسی از مسافران جهت اخذ حقوق ورودی اقلام بیش از 80 دلار، موجب تهدید ظرفیت گردشگری این مناطق می‌شود و مدیران منطقه آزاد انزلی هیچ گاه راضی به ضربه زدن به بزرگ‌ترین مزیت اقتصادی منطقه نیستند.
به عقیده کارشناسان و تجربه مناطق آزاد موفق در تمام دنیا، توسعه مناطق آزاد تنها با جذب سرمایه‌گذاری و افزایش تولید امکانپذیر است، بنابراین اگر مدیران منطقه آزاد انزلی به جای ایجاد زیرساخت برای فروش کالای چینی، شرایطی را ایجاد کنند که تولیدکنندگان بتوانند در این منطقه کالای خود را تولید و به فروش برسانند، می‌توان شاهد توسعه منطقه آزاد انزلی بود. از مزایای تولید در مناطق آزاد می‌توان به معافیت‌های 20 ساله و هزینه کم مواد اولیه وارداتی اشاره کرد علاوه بر این عوامل به دلیل توریستی شدن منطقه، کارخانه‌ها می‌توانند بدون هزینه لجستیکی تولیدات خود را در همان محل تولید و عرضه کنند. این عوامل باعث کاهش قیمت نهایی کالا شده و چرخ صنعت را در این منطقه به حرکت در می‌آورد.