خریدوفروش «سین» هشتم سفره عید! +تصاویر

خبرگزاری مهر: روایت سمندر لرستانی حکایت زیبایی گونه‌ای منحصربه‌فرد است که همین رنگارنگ بودنش برایش دردسرساز شده تا هرساله در آستانه عید نوروز قاچاق این‌گونه منحصربه‌فرد برای رفتن سر سفره «هشت سین» مردم اوج بگیرد.

سمندر کوهستانی لرستان در سال‌های گذشته تهدیدهای بسیاری را تجربه کرده، این‌گونه ارزشمند در محیطی از بقایای جنگل‌های بلوط که حاوی آب‌های خنک باشد زیست کرده و بر پشت خود خال‌ها یا نوارهای زرد و نارنجی چشمگیر روی زمینه قهوه‌ای داشته و زیر بدنشان زرد یا نارنجی قرمز است.

خریدوفروش «سین» هشتم سفره عید نام این‌گونه ترکیبی از دو کلمه سام (آتش) و اندر (درمیان) بوده و به همین دلیل در برخی از کتب قدیمی او را فرزند آتش نامیده‌اند. در حقیقت جوامع محلی سمندر را نماد پاکی، شجاعت و انسان راست‌کردار دانسته و در بین آن‌ها از احترام ویژه‌ای برخوردار است. نخستین عاملی که موجب شد سمندر لرستانی روند انقراض را آغاز کند، قاچاق بیش‌ازحد این‌گونه به دست سوداگران حیات‌وحش بود، صادرات سمندر چنان رونق یافت که فروش سمندر در کنار خیابان و ماهی‌فروشی‌ها به یک امر کاملاً عادی تبدیل شد. با ورود محیط‌زیست و برخورد جدی با قاچاقچیان این‌گونه منحصربه‌فرد خطرات برایش کاهش پیداکرده، اما بازهم در ایام نوروز زمزمه قاچاق این‌گونه به‌عنوان «سین» هشتم سفره عید به گوش می‌رسد.

آماده‌باش محیط‌زیست برای حفاظت از سمندر لرستانی امیررضا محمدی نژاد رئیس محیط‌زیست پلدختر در سخنانی با اشاره به اینکه سمندر لرستانی گونه‌ای بسیار زیبا و کمیاب بوده که در معرض خطر انقراض و یا شرایط بحرانی قرار دارد، اظهار داشت: این‌گونه در طبقه‌بندی لیست سرخ IUCN به‌شدت در معرض خطر انقراض یا بحرانی قرارگرفته است. وی گفت: سال ۱۳۸۹ در پانزدهمین نشست متعهدین کنوانسیون تجارت جهانی گونه‌های در معرض خطر انقراض (سایتیس)، این‌گونه به پیشنهاد ایران و با حمایت تمامی کشورهای عضو در ضمیمه شماره یک کنوانسیون گنجانده شد که این موضوع تجارت جهانی آن را ممنوع می‌سازد. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر با تأکید بر اینکه این اداره در فصل زمستان به‌ویژه اسفندماه اقدام به تشکیل گشت مستمر روزانه در حوزه این شهرستان کرده است، افزود: نیروهای اجرایی اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر برای حفظ این‌گونه بسیار آندمیک به‌طور کامل آماده و با گشت خودرویی و موتوری فعالیت می‌کنند. محمدی نژاد از مردم خواست میزبان خوبی برای این‌گونه بسیار ارزشمند و کمیاب باشند و در صورت مشاهده هرگونه تخلف، اداره محیط‌زیست را با سامانه ۱۵۴۰ در جریان قرار دهند.

کشف زیستگاه‌های جدید سمندر لرستانی وی تصریح کرد: سمندرها از گروه دوزیستان دمدار هستند که در ایران هشت گونه سمندر متعلق به دو خانواده هینو پیده و سالاماندریده گزارش‌شده که به ۴ جنس تعلق دارند و جنس Neurergus دارای بیشترین تعداد است. رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر با اشاره به اینکه گونه سمندر کوهستانی لرستان Neurergus kaiseri یکی از زیباترین گونه‌های سمندر است که اندازه آن ۱۴ سانتی‌متر بوده و جزو خزانه ژنتیکی باارزش فون دوزیستان ایران است، اظهار داشت: سمندر کوهستانی لرستان نخستین بار در سال ۱۹۳۸ توسط Kaiser از شمال شهبازان این استان یافت شد. محمدی نژاد گفت: زیستگاه‌های سمندر در لرستان شامل «وزناب بلالا»، «لفت»، «کرکی»، «کرسر»، «کول سرمال» و ... است. وی افزود: طی چند ماه اخیر با تلاش و همت کارشناسان اداره کل حفاظت محیط‌زیست لرستان زیستگاه‌های جدید و ناشناخته‌ای شناسایی‌شده یا در حال شناسایی هستند که در قبل هیچ گزارشی مبنی بر وجود این زیستگاه‌ها مشخص و ثبت‌نشده است. گردشگری ناآگاهانه و خطر آن برای سمندر لرستانی رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست پلدختر بابیان اینکه حضور انسان در این زیستگاه‌ها خطر بالقوه‌ای برای ادامه حیات این جاندار زیبا به شمار می‌رود، گفت: خطرات حضور انسان در این زیستگاه‌ها شامل گردشگری ناآگاهانه، احداث راه دسترسی، جاده‌سازی، کشاورزی، برداشت آب و ... است. محمدی نژاد به نام‌های محلی سمندر لرستان اشاره و افزود: برخی اهالی منطقه پاپی نام‌هایی را به این جاندار زیبا نسبت می‌دهند که نشان‌دهنده باور این مردم به تقدس این جانور است. وی افزود: یکی از این نام‌ها «حاجی باریکو» بوده که پیش وند «حاجی» نوعی مصونیت و تقدس به این جانور داده است. وی تصریح کرد: روند جمعیتی این‌گونه رو به کاهش است و از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده آن افزایش تجارت، خریدوفروش و تخریب زیستگاه به شکل‌های مختلف عنوان‌شده است.