چرا حضرت فاطمه (س) زهرا نام گرفت؟

باشگاه خبرنگاران جوان: از احادیث بر می‌آید که نامگذاری فاطمه زهرا (س) به وسیله حکیم علی‌الاطلاق یعنی خدای عالمیان انجام گرفته است. از سوی دیگر «فاطمه از ماده «فطم» (بر وزن حتم) به معنی باز گرفتن کودک از شیر مادر است. سپس به هر گونه بریدن و جدایی اطلاق شده است. در حدیثی از پیغمبر اکرم (ص) آمده است که فرمود: «انما سماها فاطمة لان اللّه فطمها و محبیها عن النار» «او را فاطمه نام نهاده؛ زیرا خداوند او و دوستانش را از آتش دوزخ بریده و دور نگه داشته است» از این تعبیر برداشت می‌شود که نامگذاری بانوی اسلام به این نام، از سوی خداوند صورت گرفته، و مفهومش این است که خدا وعده داده است او و کسانی که او را دوست دارند و در خط مکتب او باشند، هرگز به دوزخ نروند. در حدیث دیگری در «ذخائر العقبی» از علی (ع) می‌خوانیم: رسول اللّه (ص) به فاطمه (س) فرمود: «یا فاطمه اتدرین لم سمیت فاطمة» ای فاطمه آیا می‌دانی چرا فاطمه نامیده شده‌ای؟ علی (ع) می گوید: من گفتم ای رسول خدا شما بفرمایید چرا نام او فاطمه است؟ فرمود: «ان اللّه عزوجل قد فطمها و ذریتها عن النار یوم القیامة» «خداوند بزرگ او و فرزندانش را از آتش دوزخ در قیامت باز می دارد» بدیهی است منظور از فرزندان در اینجا فرزندانی است که در خط این مادر بزرگوار باشند، نه همچون پسر نوح که خطاب شد «انه لیس من اهلک»؛ «او از خاندان تو نیست». و به همین دلیل در بعضی از روایات از احادیث «ذریه» و «محبان» هر دو با هم ذکر شده اند، و اینکه گمان کنیم مفهوم روایات فوق این است که اگر آن‌ها مرتکب انواع گناهان شوند و حتی کافر و مشرک باشند از عذاب الهی در قیامت در امانند، اشتباه بزرگی مرتکب شده ایم که با هیچ یک از معیارهای اسلامی نمی‌سازد؛ زیرا خود پیغمبر اکرم (ص) که اصل این شجره طیبه است، صراحتا در قرآن مجید به این خطاب شده است. «اگر (به فرض محال) مشرک شوی اعمال صالح تو نابود می‌شود و از زیانکاران خواهی بود» (زمر/65) و در جای دیگر می فرماید: «اگر او بر ما دروغ ببندد ما او را به سختی می گیریم و مجازات می‌کنیم و رگ قلب او را قطع می نماییم» آیا فرع زائد بر اصل ممکن است، آیا فرزندان رسول خدا از او برترند؟! البته هرگز پیغمبر نه راه شرک پویید، و نه العیاذ باللّه دروغی بر خدا بست. در حقیقت یک درس بزرگ برای همه امت است، تا بقیه حساب خود را برسند. و این منافات با مقام شامخ سادات و ارزش فوق العاده آن ها در امت اسلامی ندارد. از سوی دیگر در میان عرب معمول است که علاوه بر اسم کنیه ای نیز برای افراد انتخاب می‌کنند اگر مرد باشد - با - «اب» شروع می شود و اگر زن باشد با «ام». در روایات اسلامی در میان کنیه‌های فاطمه زهرا (س) کنیه عجیبی دیده می‌شود که چشم‌انداز دیگری از عظمت فوق العاده آن حضرت را ترسیم می‌کند. در «اسد الغابة» آمده است: «کانت فاطمة تکنی ام ابیها»: (کنیه فاطمه «ام ابیها» (مادر پدرش) بود. این معنی در کتاب «استیعاب» از امام صادق (ع) نیز نقل شده است. این تعبیر عجیب که نظیر آن درباره هیچ‌یک از زنان اسلام دیده نشده، نشان می‌دهد که این دختر با وفا آنچنان نسبت به پدرش محبت می‌کرد که گویی «یک مادر» برای او بود. روایت مفصلی از امام صادق (ع) در شرح ولادت حضرت صدیقه کبری (س) نقل شده که ضمن آن فرمودند: وقتی [مولود فرخنده خدیجه به دنیا آمد و] فاطمه دیده به جهان گشود، نوری از او درخشید که تا درون خانه های مکه نفوذ کرد و در شرق و غرب زمین هیچ جایی نماند مگر شعاع آن نور در آن تابید. ابن عماره از پدرش گزارش نموده که گفت: از امام صادق (ع) درباره حضرت فاطمه (س) پرسیدم که چرا زهرا نامیده شد؟ فرمودند: زیرا هرگاه در محرابش می ایستاد، نور او برای آسمانیان چنان می درخشید که نور ستارگان برای اهل زمین. این فروغ جسم فاطمه (س) است که وقتی در محراب عبادت قرار می گرفت، روی تابناکش برای فرشتگان و ملکوتیان بدان گونه جلوه و تلألؤ داشت که ستارگان در شب برای زمینیان شکوه و درخشش دارند. از این رو آن بانوی مجللّه زهرا نامیده شد. ابو هشام گوید: از حضرت عسکری (ع) پرسیدم: چرا فاطمه (س) زهرا نام گرفت؟ امام فرمودند: چون رخسار او در آغاز روز، مانند خورشید که از مشرق سر برآورد و طلوع کند برای امیر مؤمنان (ع) می درخشید و در نیم روز بسان ماه تابان جلوه‌گری می نمود و هنگام غروب آفتاب همچون ستاره‌ای روشن می تابید. می دانیم پیغمبر اکرم (ص) در همان کودکی مادر خود را از دست داد، ولی این دختر از همان خردسالی از هیچ گونه محبت و دلسوزی درباره پدر بزرگوارش فروگذار نکرد.