هشدار عطوان درباره عواقب جنگ منطقه‌ای

خبرگزاری تسنیم: عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر بارز جهان عرب در مقاله امروز خود در روزنامه رای الیوم درباره موضعگیری های اخیر عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی درباره سوریه نوشت: عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی در گفت وگو با روزنامه آلمانی "زود دویچه زایتونگ" فرصت موفقیت نشست چهارم ژنو را پیش از برگزاری آن از بین برد. جلسات این نشست قرار است تا دو روز آینده برای دستیابی به راه حلی سیاسی در سوریه آغاز شود. الجبیر در گفت وگو با روزنامه "زود دویچه زایتونگ" به نکاتی اشاره کرد که می توان آنها را در موارد زیر خلاصه کرد. نخست: آمادگی کشورش برای اعزام نیروهای ویژه به منظور نبرد با داعش در سوریه در کنار نیروهای آمریکایی. دوم: تاکید بر تحویل هریک از مناطقی - که از دست داعش در سوریه آزاد می شود- به نیروهای معارض (مسلح) تا اینکه به دست نظام سوریه و هم پیمانانش نیفتد. سوم: مجالی برای پایان جنگ در سوریه نیست؛ مگر از طریق گذار سیاسی. در این گذار سیاسی، بشار اسد رئیس جمهور سوریه نباید هیچ نقشی داشته باشد. این اظهارات الجبیر بعد از سکوتی چند ماه، بحران سوریه را به نقطه اول باز می گرداند و اگر نگوییم منطقه را در قلب یک جنگ منطقه ای یا بین المللی فراگیر قرار می دهد، دستکم در آستانه چنین جنگی قرار می دهد. عطوان افزود: جالب است که این اظهارات همزمان با گزارش های رسانه ای بیان می شود که نشان از عزم آمریکا برای تشکیل یک ائتلاف شش جانبه متشکل از چهار کشور عربی عربستان و مصر و اردن و امارات و ترکیه در کنار اسرائیل دارد که ماموریت اول آن، ایجاد مناطق امن در سوریه و یمن است تا سکویی برای سرنگون کردن نظام بشار اسد رئیس جمهور سوریه و از بین بردن نهایی ائتلاف جنبش حوثی و عبدالله صالح در شمال یمن باشد. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل مهندس این نقشه است که توافق درباره خط مشی کلی آن در جریان سفر اخیر نتانیاهو به واشنگتن در یک هفته پیش و دیدار با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا صورت گرفت. ترامپ از جیمز مایس وزیر دفاع خود خواست تا در راهبرد آمریکا در سوریه بازنگری کند و طرح جدیدی برای دخالت نظامی در این کشور از جمله اعزام نیروهای زمینی ارایه دهند. به نظر می رسد که این طرح آماده شده است و علائم و نشانه های آن درحال نمایان شدن است. بارزترین این علائم و نشانه ها، همان اعلام سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا "سیا" در تعلیق حمایت تسلیحاتی و آموزشی خود از نیروهای گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه است. پول و هزینه های مالی نقشه دخالت نظامی آمریکا در سوریه و یمن به طور کامل بر دوش کشورهای عرب حوزه خلیج فارس است. ترامپ این مطلب را با گستاخی تمام بیان داشت. او خطاب به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس گفت که شما به غیر از پول هیچی ندارید و اگر ما نبودیم، شما یک روز نمی توانستید سرپا بمانید. بعید نمی دانیم که ترامپ موافقت عربستان را در این چارچوب پیشتر کسب کرده باشد. اظهارت رسمی درخصوص نزدیک بودن فروش سهام شرکت نفتی آرامکوی عربستان در بازارهای جهانی در طول هفته های آینده تاکیدی برای این امر و برای تهیه پول لازم در این زمینه است. عطوان تصریح کرد: نمی دانیم که مصلحت و منفعت عربستان و دیگر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و ترکیه در شعله ور کردن جنگی مذهبی در منطقه وتقسیم سوریه و ائتلاف با رئیس جمهوری ماجراجو و منفور در آمریکا چیست؟ او تنفر نژادپرستانه خود از اعراب و مسلمانان را پنهان نمی کند. آیا این انتقام جویی و کینه توزی است؟ آیا سران سعودی قبول می کنند که حوثی ها مناطق تحت کنترل خود در جنوب عربستان را مثلا به معارضان سعودی یا حتی داعش یا القاعده تحویل دهند؟ وی گفت: شاید برخی به مجادله برخیزند و بگویند که نیروهای معارض سعودی نظیر گروه ارتش آزاد سوریه درحال حاضر وجود ندارد. این مجادله درست است و ما آن را قبول داریم اما کسی نمی داند که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا اصلا کسی فکر می کرد که گروه ارتش آزاد یا داعش ظهور کند که یک سوم عراق و نیمی از سوریه را گرفت و یگان های عراقی را که 26 میلیارد دلار برای مسلح کردن و آموزش آن هزینه شده بود، نه در طول چند روز، بلکه چند ساعت شکست دهد؟ نکته مهمتر ایناست که آیا کسی پیش بینی می کرد که جنگ در یمن وارد سومین سال خود بشود؛ بدون اینکه حتی یکی از اهداف تعیین شده خودش را بدست آورده باشد. به نوشته عطوان، اگر الجبیر معتقد است که جایی برای پایان جنگ در سوریه به جز از طریق یک گذار سیاسی بدون حضور بشار اسد رئیس جمهور سوریه، وجود ندارد؛ پس این را هم می توان گفت که ثبات در سوریه و چه بسا در کل منطقه در صورت سرنگونی بشار اسد و دولت وی نیز وجود نخواهد داشت زیرا آنچه در منطقه درخصوص برخی دیگر از کشورها پیشتر اتفاق افتاد بهترین گواه این مدعا است. این نکته را به الجبیر و اربابانش یاد آور می شویم تا در اوج ذوق زدگی و خوشحالی از نقشه آتی ترامپ، آن را فراموش نکنند. ترامپ شخصی ماجراجو است اما اگر وارد هرگونه جنگی شود، این جنگ پنج هزار مایل آنطرف تر از خاک کشورش خواهد بود. شاید اگر ساختار نهادی آمریکا احساس کند که ترامپ این کشور را به سمت لبه پرتگاه می برد، او را برکنار یا درصدد ترورش برآید اما وضعیت در منطقه عربی و کشورهای هم پیمان ترامپ و شریک او در نقشه هایش اینگونه نخواهد بود و به طور قطع، با هرج و مرج خونین و تقسیم روبرو خواهند شد. عطوان تصریح کرد: خوب می دانیم که ملت عربستان در هرگونه تصمیم سران این کشور برای اعزام نیروهای ویژه به منظور نبرد در سوریه هیچ نقش و نظری نخواهند داشت؛ همانطور که در تصمیم اعزام جنگنده های عربستان در قالب عملیات موسوم به "طوفان قاطعیت" برای بمباران یمن نقشی نداشتند. اما اگر نیروهای ویژه سعودی با مقاومت شدیدی نظیر آنچه در یمن روبرو هستند، مواجه شوند، این سکوت چه بسا زیاد طول نخواهد کشید. در آنجا (سوریه)، موشک ها و تانک های روسی و ایرانی و سوری هستند. عناصر گروه داعش هم هستند که به طور قطع، با گل از نظامیان سعودی استقبال نخواهند کرد. عطوان نوشت: در آخر این سوال را مطرح می کنیم که چرا الجبیر و اربابانش (زیرا به خوبی می دانیم که او تصمیم گیرنده نیست) توسعه دامنه جنگ و اقدام ایران و شاید هم پیمانانش در عراق در هدف قرار دادن عمق عربستان از سمت مرزهای شمالی را بعید می دانند؟ این حمله به عنوان پاسخی انتقام جویانه در راستای پیروزی هم پیمان خودشان بشار اسد خواهد بود. عطوان تصریح کرد: ما این سوالات را مطرح می کنیم زیرا نمی خواهیم عربستان و کل منطقه درگیر جنگی شود که به ویرانی منطقه منجر خواهد شد و هیزم آتش جنگ، اعراب و باقیمانده ثروت آنها در راستای خدمت به اهدافی غیرعربی وغیراسلامی خواهد بود. این نویسنده در پایان نوشت: برای یک میلیون بار دیگر می گوییم که عربستان نیاز به خردمندانی دارد که صدای خود را پیش از اینکه زمان از دست برود، بلند کنند زیرا می دانیم که خرمندان در این کشور زیاد هستند.