سرویس ورزشی فردا؛ روزنامه ایران نوشت: بحث بدهیهای انباشته شده باشگاههای ایرانی اخباری است که در هفتههای اخیر به تیتر یک رسانهها تبدیل شد. موضوعی که با نشست خبری علیرضا اسدی داغتر شد و دبیرکل فدراسیون فوتبال در این نشست اعلام کرد، ۱۹ باشگاه ایرانی درگیر شکایت بازیکنان و مربیان خارجی به فیفا هستند و فوتبال ما ۵۲ پرونده باز در این نهاد بینالمللی دارد. بنا به گفته دبیرکل فدراسیون فوتبال، اکثر تیمهای مطرح فوتبال ایران جزو تیمهایی هستند که با مشکل شکایت به صورت جدی دست به گریبانند و این اتفاقات هر روز پررنگتر از روز قبل، فوتبال باشگاهی ایران را تهدید میکند. بحران این موضوع از محرومیت دو باشگاه بزرگ در فصل نقل و انتقالات آغاز شد؛ جایی که دو باشگاه تراکتورسازی و استقلال پنجره نقل و انتقالات زمستانی را بسته دیدند و نتوانستند از حضور بازیکنان خود در نیم فصل دوم بهره ببرند. کار به جایی کشیده شد که شایعاتی درخصوص کسر امتیاز از تیم تراکتورسازی و حتی محرومیت تیمهای ملی از حضور در میادین بین المللی مطرح شد. موضوعی که هر چند از سوی دبیرکل فدراسیون فوتبال رد شد اما کماکان نگرانیها درخصوص پروندههای باز
تیمهای باشگاهی وجود دارد. بر همین اساس، خبرنگار «ایران» برای تشریح آخرین وضعیت پرونده تیمهای بدهکار با هوشنگ نصیرزاده، کارشناس حقوقی فوتبال ایران به گفتوگو نشست و آخرین راهکارهای مقابله با این بحران جدی و تهدیدهای پیش رو را تشریح کرد.
تهدیدی که تنها در یک صورت به تیمهای ملی مربوط میشود
این کارشناس حقوقی فوتبال ایران در ابتدا بحث کسر امتیاز از باشگاههای ایرانی را صحیح ندانست. او همچنین در مورد شایعاتی درخصوص تهدیدهایی که تیمهای ملی با آن روبهرواست، میگوید: «همان طور که دبیرکل فدراسیون فوتبال اعلام کرد، 52 پرونده باز تیمهای ایرانی در فیفا وجود دارد که این 52 پرونده مربوط به بازیکنان و مربیانی است که در سالهای اخیر در فوتبال باشگاهی فعالیت کردند و برخی تیمها به تعهدات مالی خود در قبال این بازیکنان و مربیان وفادار نبودند. تهدیدهای مربوطه تنها مختص تیمهای باشگاهی است و تنها در یک صورت به فوتبال ملی ما مربوط میشود. روال کاری فیفا به این گونه است که فیفا برای کسر امتیاز یک تیم به فدراسیون مربوطه نامه میزند و از فدراسیون میخواهد تا آن امتیاز از تیم مورد نظر کسر شود در صورتی که فدراسیون امتیاز تیم متخلف را کسر نکند، فدراسیون فوتبال با محرومیت مواجه خواهد شد اما در حال حاضر هیچ تیمی از کشورمان با خطر کسر امتیاز روبهرو نیست و فیفا هیچ حکمی برای کسر امتیاز از تیمهای ایرانی صادر نکرده پس هیچ محرومیتی در انتظار تیمهای ملی ما نیست.»
فیفا شاکی اصلی پرونده ژوزه
بدهی باشگاه پرسپولیس به مانوئل ژوزه یکی از سنگین ترین پروندههایی است که فوتبال باشگاهیمان را با تهدیدی جدی روبهرو کرده است. ژوزه و سه دستیارش 400 هزار یورو از باشگاه پرسپولیس طلب داشتند که در پی عدم پرداخت آن با احتساب جرایم و دیرکرد فیفا رأی به محکومیت یک میلیون و 500 هزار یورویی پرسپولیس داده شد. در روزهای گذشته این پرونده موجب نگرانی هواداران این تیم شد تا جایی که شایعه کسر امتیاز از تیم صدرنشین لیگ شانزدهم نیز مطرح شد. پروندهای که هم اکنون در جریان است و نگرانیها کماکان ادامه دارد.
کارشناس حقوقی فوتبال ایران درخصوص این پرونده میافزاید: «فیفا در پرونده پرسپولیس و ژوزه معتقد است که باید پول ژوزه پرداخت شود اما وکلای باشگاه معتقدند محل حل اختلاف پرسپولیس و ژوزه، فدراسیون فوتبال ایران است نه فیفا. اما فیفا معتقد است که میتواند به پرونده ژوزه ورود پیدا کند و رأی این پرونده را صادر کند و از سوی دیگر پرسپولیسیها به این موضوع اعتقاد ندارند. بر همین اساس اختلاف باشگاه پرسپولیس و فیفا موجب شده دادگاه ورزشی سوییس (cas) وارد این پرونده شود. ژوزه در این پرونده کارهای نیست و فیفا شاکی این پرونده به حساب میآید. رأی نهایی این پرونده با دادگاه ورزشی است و در صورتی که این رأی به سود پرسپولیس باشد، باید فدراسیون فوتبال ایران درخصوص این پرونده تصمیمگیری کند اما در صورتی که حقانیت فیفا در این پرونده به اثبات برسد، باید پرسپولیسیها این مبلغ را پرداخت کنند. بدهی سنگینی که قطعاً مسئولان پرسپولیس برای پرداخت آن با مشکلاتی روبهرو خواهند شد.»
او با اشاره به این موضوع که بیش از 50 فدراسیون در دنیا از جمله فدراسیون فوتبال ایران دادگاه «cas» را به رسمیت میشناسند، میگوید: «البته این را باید بگویم که شیوه کار این دادگاه داوری است نه قضاوت، کار این دادگاه به هیچ وجه تنبیه نیست. در این دادگاه دو طرف داور انتخاب میکنند و این داورها درخصوص موضوع مورد اختلاف جلساتی را برگزار میکنند و پس از آن بر سر یک موضوع به توافق میرسند. نحوه رسیدگی به پروندهها در دادگاه «cas» طولانی است و نمیتوان درخصوص زمان قطعی یا احتمال بازنده یا برنده بودن طرفین این رأی صحبت کرد. متأسفانه در بحث بدهی ژوزه مدیران سابق پرسپولیس مقصر بودند و این موضوع موجب شد این تیم با تهدید جدی روبهرو شود.»
راه تراکتورسازی برای فرار از محرومیت؛ مدیران آبی متهم اصلی
تیم فـــوتبـــــــال تراکتورسازی و استقلال تهران از جمله تیمهایی بودند که در لیگ شانزدهم به یکباره با خبری شوکآور روبهرو شدند. استقلال که نیم فصل سختی را پشت سر گذاشته بود، تصمیم گرفت با جذب چند بازیکن به شرایط خود سر و سامان دهد اما مسئولان این تیم به یکباره متوجه شدند که قادر به جذب بازیکن نیستند. عدم پرداخت بدهی عادل شیحی، بازیکن مراکشی فصل گذشته استقلال موجب شد استقلالیها با این مشکل مواجه شوند و از سوی دیگر تراکتورسازان نیز که با جذب برخی بازیکنان عزم خود را برای قهرمانی جزم کرده بودند، به یکباره دچار مشکل شدند. چند نفر از بازیکنان گذشته این تیم با شکایت به فیفا، خواستار دریافت مطالبات خود شدند که عدم رسیدگی مسئولان این باشگاه موجب محرومیت سرخپوشان تبریزی در نقل و انتقالات زمستانی و حتی تابستانی شد.
این کارشناس حقوقی فوتبال ایران با اشاره به این موضوع که در مورد تراکتورسازی حرف و حدیث بسیار است، بیان میکند: «برخلاف تمام این حرف و حدیثها، تراکتورسازی یکی از باشگاههای متعهد در تسویه حساب با بازیکنان و مربیان به حساب میآید. تراکتورسازان برای رفع تعلیق از نقل و انتقالات تابستانی باید تقاضای تعلیق رأی کنند، آنها با محرومیت در نقل و انتقالات زمستانی نیمی از محرومیت خود را میگذرانند بنابراین میتوانند با گذشت نیمی از محرومیت نسبت به محرومیت دوم ادعای تعلیق داشته باشند و در صورت تقاضای تعلیق مشکلشان برطرف خواهد شد. بحث کسر امتیاز از باشگاه تراکتورسازی به هیچ وجه صحیح نیست و تنها در حد شایعه است.»
نصیرزاده درخصوص محــــــــــرومیـــــــت استــــــقلال هــــــــم میگوید: «دو باشگاه تراکتــــــورســــــــازی و استقلال مشکل مشابهی داشتند و قطعاً استقلال میتواند در نقل و انتقالات تابستانی حضور یابد و بازیکن جذب کند. مدتها پیش فیفا نحوه ارسال نامههای مربوط به مسائل باشگاهها و تبعات مربوط به قراردادها را تغییر داده و نامهها را به طور مستقیم به باشگاهها ارسال میکند و تنها یک رونوشت از آن را به فدراسیون فوتبال میدهد، به این دلیل که باشگاهها به طور مستقیم در جریان قرار گیرند و همه تبعات روی دوش آنها باشد. در بحث استقلال و مشکلاتی که برای این باشگاه پیش آمد، مقصر مدیران باشگاه بودند و فدراسیون هیچ قصوری درخصوص این موضوع نداشته اما به هر حال این تیم برای جذب بازیکن در نقل و انتقالات تابستانی مشکلی ندارد و شاید پرونده دیگری باعث محرومیت این تیم در آینده شود. متأسفانه مسئولان باشگاهها احکام فیفا را جدی نمیگیرند و براحتی از این احکام عبور میکنند، مشکل استقلال به این علت بود چرا که فیفا اخطارهای لازم را به مسئولان این تیم داده بود اما آنها به سادگی از این اخطارها گذشتند.»
ملوان فرصت زیادی ندارد
تیم دسته یکی ملوان نیز از جمله تیمهایی است که در پرونده جنجالی بازیکن خارجی خطر کسر امتیاز و سقوط به دسته پایینتر این تیم را تهدید میکند. کمیته انضباطی فیفا با ارسال نامهای به باشگاه ملوان بندر انزلی، اعلام کرده بود نسبت به پرداخت مبلغ قرارداد 300 هزار دلاری زوران زلاتکوفسکی اقدام کند و در صورت عدم پرداخت این جریمه 300 هزار دلاری زوران زلاتکوفسکی، علاوه بر کسر 6 امتیاز از این تیم، ملوانان حتی به دو دسته پایینتر نیز سقوط خواهند کرد.
نصیرزاده درخصوص این موضوع میگوید: «ملوان بندر انزلی به پرداخت بدهیاش محکوم شده و باید بدهی خود را پرداخت کند. پرونده ملوان به کسر امتیاز رسیده اما به این باشگاه زمان دادهاند تا در سیستم پرداختی خود تغییر و تحولاتی ایجاد کنند، بحث کسر امتیاز هنوز قطعی نیست و به این باشگاه فرصت دادهاند تا بدهی خود را پرداخت کنند، اگر مسئولان این تیم بدهی خود را ندهند، پرونده مربوطه به کمیته انضباطی میرود و آن زمان کمیته انضباطی به صورت جدی با این باشگاه برخورد خواهد کرد. مدیریت ملوان نیز با تغییرات زیادی همراه بود و در این پرونده نیز مدیران سابق این باشگاه مقصر هستند اما مسئولان کنونی فرصت زیادی برای عدم مواجهه با این جریمه سنگین در اختیار ندارند.»
مشکلات نگارشی در تدوین قراردادها ومدیرانی که زیر بار نمیروند
او با اشاره به مدیریت ضعیف مدیران پیشین باشگاهها این گونه ادامه میدهد: «متأسفانه این تهدیدها به دلیل مدیریت ضعیف مدیرانی است که برای تعهدات خود پشتوانهسازی نمیکنند و برای مدیریت مالی باشگاههای خود نفرات قدرتمندی ندارند. متأسفانه اکثر مدیران فوتبال باشگاهی حتی نحوه تنظیم قرارداد را نمیدانند و این قراردادها با نظر کارگزاران بسته میشوند. باشگاههای ما در نگارش قراردادها فقیر هستند، نمونهای از متن قرارداد با بازیکنان در فدراسیون فوتبال قرار دارد و تنها برخی باشگاههای ما براساس آن نسخه با بازیکنان قرارداد امضا میکنند اما آن تعداد اندک نیز با نحوه نگارش قرارداد بازیکنان آشنا نیستند و حتی نمیتوانند یک قرارداد را به زبان فارسی تدوین کنند. باشگاههای ایرانی نه تنها در موارد خارجی بلکه در انعقاد قراردادهای داخلی هم مشکل دارند. اخیراً استادان حقوق دانشگاه تهران و علوم تحقیقات برای نگارش قراردادها با باشگاهها اعلام همکاری کردند اما متأسفانه اکثر مدیران عامل باشگاهها آنها را قبول ندارند و زیر بار این همکاری نمیروند.»
کارشناس حقوقی فوتبال ایران میافزاید: «علاوه بر این فقر نگارشی، باشگاههای ما آداب و رسوم انعقاد قرارداد با بازیکنان را نمیدانند، آنها در وهله اول قرارداد میبندند و پس از آن بازیکنان را برای تست پزشکی به مراکز مورد نظر میفرستند در حالی که در فوتبال روز دنیا اول باشگاه از سلامت بازیکن مطمئن میشود و پس از آن با بازیکن مورد نظر خود قرارداد میبندد. کیفیت و سلامت بازیکن مهمترین موضوع برای باشگاههای بزرگ اروپایی است و بازیکن مورد نظر برای حضور در این تیمها باید هر دو فاکتور را داشته باشند.»
قیمت بازیکنانی که بی جهت توسط باشگاهها بالا میرود
کارشناس حقوقی فوتبال ایران به موضوع دیگری اشاره میکند و معتقد است قیمت بازیکنان بی کیفیت خارجی در ایران به دلیل حضور کارگزاران و رابطه ناسالم آنها با برخی باشگاهها بالا میرود و این بازیکنان با وجود عدم کارایی لازم با قیمتهای بالا به تیمها اضافه و در نهایت موجب دردسر برای تیمها میشوند. او میافزاید: «مثلاً یک بازیکن 200 هزار دلاری را با رقمی معادل 300 هزار دلار جذب میکنند البته مبلغی از این قرارداد در اختیار کارگزاران قرار میگیرد، باشگاهها به تعهدات خود عمل نمیکنند و آن بازیکنان برای دریافت طلب خود به فیفا شکایت میکنند و باشگاه مربوطه باید مبلغ بیشتری به شاکی پرداخت کند چرا که شاکی دیرکرد پولش را نیز خواهد گرفت اما باشگاه مجدداً این مبلغ را در اختیار شاکی قرار نمیدهد و نتیجه آن میشود که میبینید.»
مدیرعاملی که حکم فیفا را پاره کرد!
او به موضوعات عجیبی اشاره میکند و معتقد است که بی اطلاعی برخی مدیرعاملها موجب میشود چنین مشکلاتی برای باشگاهها به وجود بیاید و اصلیترین دلیل برای این موضوع، بی اطلاعی و بیتوجهی مدیرعامل باشگاههای ایرانی است.
کارشناس حقوقی فوتبال ایران میگوید: «موضوعات عجیبی در فوتبال ایران وجود دارد مثلاً مدیرعاملی را میشناسم که دوره قبل در لیگ برتر ایران حضور داشت و از فیفا برای باشگاه مربوطه حکمی صادر شد. نامه از طریق کارگزار بازیکن مربوطه به دستش رسید و براساس آن نامه بازیکن قبول کرد تا در صورت دریافت نیمی از مبلغ قراردادش رضایت بدهد و شکایتش را پس بگیرد اما آن آقا نامه فیفا را پاره کرد! احکام فیفا از سوی مدیران عامل باشگاهها جدی گرفته نمیشود، آنها خیلی راحت از این احکام گذر میکنند. مدیرعامل دیگری را میشناسم که تلفن همراه ندارد تا مبادا با او تماس بگیرند و از او سؤال کنند! متأسفانه تمام مدیران ما نتیجهگرا شدهاند و به دنبال این هستند تا از هر طریق ممکن به نتیجه برسند. فیفا باشگاههای بدهکار را هم تهدید میکند و هم به این باشگاهها فرصت میدهد. هیچ کدام از لیگ برتریهای ما تهدید به کسر امتیاز ندارند اما در صورت ادامه این روند ممکن است با این جریمه و حتی جرایمی سنگینتر از این هم روبهرو شوند.»
استانداردها باید در باشگاهها رعایت شود، نه در فدراسیون
نصیرزاده در پاسخ به این سؤال که فدراسیون تا چه اندازه میتواند در این بحث به باشگاهها کمک کند؟ میگوید: «فدراسیون فوتبال نمیتواند به عنوان متولی در بحث نحوه قرارداد باشگاهها ورود پیدا کند، نقش فدراسیون نظارت است و فدراسیون تنها بر نحوه برگزاری مسابقات نظارت میکند، استانداردها همیشه در باشگاههای مربوطه رعایت میشود نه در فدراسیونها. این موضوع در تمام کشورها وجود دارد و باشگاهها باید استانداردها را بدانند و بشناسند اما متأسفانه این شناخت در باشگاههای ما وجود ندارد.»
تشکیل پایگاههای حقوقی در باشگاهها
او درخصوص راهکار باشگاهها برای عدم مواجهه با چنین مشکلاتی میافزاید: «راهکار این است که باشگاهها از حضور اعضای هیأت مدیره قدرتمند بهرهمند شوند، باشگاهها باید افرادی را انتخاب کنند تا بتوانند ساختارسازی کنند و پایگاههای حقوقی تشکیل دهند. در فوتبال روز دنیا فدراسیون هیچ نقشی در نظارت بر تیمهای باشگاهی ندارد و همان طور که گفتم، تنها متولی برگزاری مسابقات است. اعضای هیأت مدیره باید در وهله اول به زبان انگلیسی تسلط داشته باشند تا خود پروندههای حقوقی باشگاه را رسیدگی کنند.
متأسفانه ثبات مدیریتی در فوتبال ما معنی ندارد، در فوتبال ما نه مدیرعامل و نه اعضای هیأت مدیره از فردای خود خبر ندارند. باشگاههای ما در حال حاضر دچار مشکل هستند چرا که مدیرانی که در این باشگاهها مدیریت میکنند، اکثراً وارث بدهیهای قبلی هستند.»
در تمام پروندهها بازنده نخواهیم بود اما...
نصیرزاده درخصوص سرنوشت سایر پروندههایی که در فیفا وجود دارد و احتمال محکوم شدن تیمهای ایرانی در این پروندهها بیان میکند: «در واقع نمیتوان گفت که همه باشگاههای ایرانی در این 52 پرونده بازنده خواهند بود و این احتمال وجود دارد که برخی باشگاهها بتوانند از پروندههایی که در فیفا دارند، سربلند بیرون بیایند البته شاید تعداد این پروندهها بسیار کم باشد اما به هر حال این امید وجود دارد تا برخی پروندهها به سود ما بسته شود. مثلاً در زمان مدیریت سید کاظم اولیایی در پاس همدان، یک بازیکن خارجی امضای او را جعل کرد و از فیفا حکم گرفت اما زمانی که احکام فیفا به باشگاه مربوطه رسید، نمیدانستند که این امضا جعلی است.
بالاخره پس از کش و قوسهای بسیار مشخص شد که امضای اولیایی جعلی است و فیفا، بازیکن مربوطه را محکوم کرد.»