روزنامه خراسان:سفید مهر یا سفید امضا ورقه‌ای است که به صورت سفید و خالی از متن، به امضا یا مهر شخصی رسیده است و طبق توافق قبلی باید مندرجاتی در آن قید شود.
سفید مهر یا سفید امضا ورقه‌ای است که به صورت سفید و خالی از متن، به امضا یا مهر شخصی رسیده است و طبق توافق قبلی باید مندرجاتی در آن قید شود. حال در صورت قید عباراتی غیر از آنچه بین دو طرف توافق شده است، جرم سوءاستفاده از سفیدمهر یا سفیدامضا اتفاق می‌افتد. سفیدمهر یا سفیدامضا سندی ناقص است که نیاز به کامل شدن دارد؛ زیرا در شرایطی که سند کامل باشد،هر گونه الحاق و قلم بردن بعدی در آن، منجر به تحقق جعل می شود، نه خیانت در امانت.آرش دولتشاهی، کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی در باره این جرم اظهار کرد: فصل بیست و چهارم بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، مصوب سال 1375، تحت عنوان «خیانت در امانت» در دو ماده 673 و 674، جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفیدامضا را بررسی کرده است.
وی افزود: در ماده ۶۷۳ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی آمده است: «هر کس از سفیدمهر یا سفیدامضایی که به او سپرده شده یا به هر طریق به دست آورده است، سوءاستفاده کند، به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.»این حقوقدان ادامه داد: همچنین بر اساس ماده ۶۷۴ این قانون، «هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار بااجرت یا بی‌اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کند، به حبس از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»
«سپردن»، رکن اصلی جرم
وی با بیان اینکه نخستین شرط تحقق جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضا این است که نوشته‌ای به صورت ناقص به دیگری سپرده شود، اضافه کرد: این جرم در قانون مجازات عمومی در مبحث جعل مطرح و در آن عنوان شده بود که اگر کسی مرتکب جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضا شود، در حکم جاعل است و در صورتی که این اقدام وی منجر به ورود خسارت به دیگری شود، مرتکب به یک تا سه سال حبس محکوم می شود و نیز در صورتی که در حد شروع به جرم باشد یا گذشت شود، یک تا 6 ماه حبس در انتظار مرتکب این جرم خواهد بود. این مجازات عینا در قانون مجازات فعلی در مورد جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضا آمده است.دولتشاهی با بیان اینکه جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفید امضا، جرم خاص و دارای دو جنبه است، افزود: این جرم علاوه بر اینکه مصداق جعل است، مصداق خیانت در امانت نیز هست. قانونگذار برای این جرم از لفظ «سپردن» استفاده کرده است زیرا رکن اصلی این جرم محسوب می‌شود.وی در ادامه گفت: قانونگذار در ماده 673 عبارت «یا به هر طریق به دست آورده است» را به کار برده است. به این معنا که هر کسی از سفیدمهر یا سفیدامضایی که از هر طریق به دست آورده است و مثلا آن
را در خیابان یا در هر جای دیگر و به هر روشی پیدا کرده باشد، سوءاستفاده کند، مشمول مقررات این ماده می‌شود.این وکیل دادگستری از نحوه نگارش ماده 673 انتقاد و بیان کرد: در قسمت اول این ماده آمده است که «هر کس از سفیدمهر یا سفیدامضایی که به او سپرده شده است، سوءاستفاده کند» و در قسمت دوم آن نیز آمده که «هر کس از سفیدمهر یا سفیدامضایی که به هر طریق به دست آورده است، سوءاستفاده کند» به مجازات مقرر محکوم می‌شود. اشکالی که در نگارش این ماده وجود دارد، این است که قسمت اول، خاص و قسمت دوم آن عام است و زمانی که ابتدا خاص بیان می‌شود، گفتن عام ضرورتی ندارد.وی اظهار کرد: در ماده 674، به اسناد تجاری اشاره شده است؛ این موضوع در حالی است که عرف قضایی در مورد اسناد تجاری این است که این جرم در مورد سفته و چک واقع نمی‌شود. به این موضوع در معاهده پاریس نیز تصریح شده است.
سوءاستفاده کارفرما از سفیدمهر یا امضای سپرده شده
به گفته دولتشاهی، این جرم در دیگر موارد از جمله قراردادهای کارگر و کارفرما قابل تحقق است و اگر کارفرما خارج از ضوابط قانون کار و به ضرر کارگر، از سفیدمهر یا سفیدامضایی که به او سپرده شده یا به هر طریق به دست آورده است، سوءاستفاده کند، مرتکب جرم شده است.وی افزود: دادن اسناد تجاری به شرطی که امضای آن صحیح باشد، در حکم دادن وکالت به گیرنده برای پر کردن قسمت‌های سفید است.این کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی در ادامه اظهار کرد: جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفیدامضا، از جمله جرایمی است که مجازات آن قابل تعلیق و تخفیف از سوی قاضی است و آزادی مشروط هم شامل آن می‌شود. این در حالی است که مرتکب این جرم نمی‌تواند از مجازات جایگزین حبس استفاده کند.وی خاطرنشان کرد: در قانون مجازات سابق، تعلیق مجازات در مورد جرم سوءاستفاده از سفیدمهر و سفیدامضا ممنوع بود.