قانون درباره تنبیه دانش‌آموزان چه می‌گوید؟

مجله مهر: تنبیه بدنی این روزها جزو اتفاقاتی است که وقتی بحث آن را در محفل‌های مختلف جامعه مطرح می‌کنید با واکنش‌هایی در باب مخالفت با آن رو به رو خواهید شد که تقبیح این کار را جزو بدیهیات می‌دانند. در نظر بسیاری از ما «تنبیه بدنی»یک شیوه منسوخ شده است که دیگر کسی در این دوره و زمانه از آن به عنوان یک روش تربیتی استفاده نمی‌کند؛ اما با همه این‌ها هرازگاهی از دور و نزدیک می‌شود خبرهای تلخ و ناگواری را شنید که مایه بهت بیشتر افراد جامعه می شود. در ایامی که برای بیشتر آدم‌ها ا تنبیه بدنی یک اتفاق عجیب و غیرقابل هضم به نظر می‌رسد هنوز هم می‌شود والدین و معلم‌هایی را پیدا کرد که به این شیوه بی‌رحمانه معتقدند. فرو کردن مداد در سر دانش‌آموز کرمانی توسط معلمش یکی از اتفاقات تلخ این روزها بود که انتشار خبرش همه را شوکه کرد به همین بهانه به سراغ آیین‌نامه اجرایی مدارس رفتیم تا درباره حد و حدود تنبیه قانونی دانش آموزان در مدرسه‌ها بدانیم.

آیین‌نامه‌ای با ممنوعیت؛ اما بی‌راه حل آیین‌نامه مدارس، آیین‌نامه‌ای است که در سال ۱۳۷۲ به تصویب رسیده است و در طی این چند سال در مدارس ما مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ آیین‌نامه‌ای که با وجود کلی‌گویی‌های فراوان، مبهم بودن، ندادن راه‌حل مشخص به معلمان و کادر آموزشی، انقدر کارایی دارد که بشود از آن این گونه برداشت کرد که تنبیه بدنی و آزار جسمی و روحی دانش آموزان در آن تخلف محسوب می‌شود تا جایی که اگر نگاهی به ماده‌های این آیین‌نامه بیندازید خواهید فهمید که در طول همه این سال‌ها در بیشتر موارد و در بسیاری از مدارس هیچ گونه از این موارد رعایت نمی‌شود.

حتی جریمه نوشتن و تکالیف سنگین هم ممنوع! فارغ از تنبیه‌های بدنی، اگر نگاهی به این آیین‌نامه بیندازید خواهید فهمید که حتی تنبیه به‌وسیله مشق و جریمه نوشتن هم تخلف محسوب می‌شود. چنانچه ماده ۷۷ آیین‌نامه می‌گوید؛ «اعمال هرگونه تنبیه از قبیل اهانت،تنبیه بدنی و تعیین تکالیف درسی جهت تنبیه ممنوع است و در اعمال تنبیهات نباید بین دانش آموزان تبعیض و استثنایی قائل شد.»

تذکر شفاهی بدهید آن هم به صورت خصوصی کافی است نگاهی به ماده ۷۶ این آیین‌نامه بیندازید قسمتی که در بخش‌های مختلف آن به راهنمایی و چاره‌جویی‌های تربیتی در مورد تنبیه دانش آموزان پرداخته است. جالب اینجاست بدانید که در این ماده در مورد تنبیه و تذکر به دانش آموزان به این موارد اشاره‌کرده است که تذکر و اخطار شفاهی باید به‌طور خصوصی باشد و در صورت عمومی شدن، این تذکر باید فقط در حضور دانش آموزان کلاس مربوط انجام شود. این در حالی است که به غیر از موردهای تنبیهی که از دست به دست شدن در رسانه‌ها باز می‌مانند در طول این چند وقت اخیر می‌توان به مواردی اشاره کرد که در آن نه فقط تذکر که حتی تنبیه بدنی دانش‌آموز در صف مدرسه انجام‌گرفته است به عنوان نمونه می‌شود به فیلم پخش‌شده یکی از مدارس شهریار در دو ماه گذشته اشاره کرد که یکی از مسئولان مدرسه با کمربند اقدام به تنبیه بدنی چند دانش‌آموز می‌کند و هیچ از یک افراد کادر آموزشی با وجود حضور در صحنه از کار او جلوگیری نمی‌کنند.

در اجرای تنبیه، آبروی دانش‌آموز حفظ شود یکی دیگر از نکاتی که در آیین‌نامه مدارس به آن تأکید زیادی شده است بحث حفظ آبرو و عزت‌نفس دانش آموزان است. کافی است به سراغ بخشی از ماده ۸۱ این آیین‌نامه بروید؛ جایی که در آن به این نکته اشاره‌شده است که « در اجرای تنبیه، آبروی دانش‌آموز حفظ شود و از تنبیه در حضور جمع جز در موارد ضروری اجتناب گردد.» این در حالی است که بسیاری از ما در طول چند سال اخیر نه تنها شاهد تنبیه بدنی معلمان در مدارس مختلف کشور بوده‌ایم که حتی هرازگاهی در مواردی شاهد دست‌به‌دست شدن فیلم‌هایی در فضای مجازی بوده‌ایم که هیچ‌کدام از آن‌ها دربرگیرنده این بخش از آیین‌نامه نبوده‌اند که از معروف‌ترین و پر سر و صداترین آن‌ها می‌شود به فیلم بیژن؛ دانش‌آموز مازندرانی اشاره کرد که به «شیب، بام» معروف شده بود. فیلمی که انتشارش تا سال‌های سال تبعات خوبی برای این دانش‌آموز نداشت و کار را به‌جایی رساند که حتی به ترک تحصیل او از مدرسه منجر شد.