شکست مطلق سیاست‌های پولی بانک مرکزی

خبرگزاری فارس: متغیرهای پولی و بانکی پایان آذر ماه آمارهایی بدتر از بدتر داشت. رسیدن بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به رقم 104 هزار و 790 میلیارد تومان، رشد 28.1 درصدی نقدینگی در 12 ماه منتهی به آذر، عدم تسویه تنخواه بودجه و حفظ 35 هزار و 470 میلیارد تومان بدهی دولت به بانک مرکزی که 45.3 درصد رشد داشته است و از همه بدتر رشد 109.7 درصدی بدهی بانک های غیردولتی و موسسات اعتباری به بانک مرکزی دورنمای نامناسبی از سیستم بانکی را نشان می دهد. همین مساله اهمیت بررسی روند تغییرات متغیرهای پولی و بانکی در سال های اخیر و اثرات سیاست های پولی و مالی بر این مولفه های مهم اقتصادی را بیشتر می‌کند. با بازخوانی سیاست‌های پولی بانک مرکزی در دولت یازدهم، به ویژه در ماه‌های اولیه فعالیت مدیریت جدید، درمی یابیم که مشخص‌ترین سیاست این نهاد کنترل پایه پولی و افزایش نقدینگی از طریق افزایش ضریب فزاینده بود. اتخاذ این سیاست با توجه به نرخ تورم بالای 40 درصد در آن دوره منطقی به نظر می‌رسید،بارها رئیس کل بانک مرکزی، قائم مقام بانک مرکزی و معاون اقتصادی بانک مرکزی بر ضرورت کنترل پایه پولی تاکید کردند. به عنوان نمونه رئیس کل بانک مرکزی در 10 بهمن ماه با اشاره به کاهش رشد پایه پولی می گوید: کاهش رشد پایه پولی حاکی از موفقیت بانک مرکزی در برقراری انضباط پولی طی ماه‌های اخیر است. انتقاد به شیوه تامین مالی مسکن مهر و سهم 43 درصدی تامین مالی این طرح از پایه پولی شاه بیت همه سخنرانی‌های مسئولان اقتصادی بود و آنقدر تکرار شده بود که خبرنگاران به شنیدن آن عادت کرده بودند. کنترل پایه پولی، کنترل نقدینگی، مدیریت نقدینگی، انضباط پولی، استقلال بانک مرکزی، قلک فرض نکردن بانک مرکزی از سوی دولت همه و همه عباراتی بود که در همایش‌ها و نشست‌های مختلف از زبان مسئولان اقتصادی و غیراقتصادی شنیده می‌شد. نکته‌ای که بسیار مطرح می شد تمایز قائل شدن بین رشد نقدینگی از محل رشد پایه پولی و رشد ضریب فزاینده بود. مسئولان بانک مرکزی و وزیر اقتصاد همواره رشد نقدینگی از طریق پایه پولی را رشد ناسالم نقدینگی و رشد ناشی از رشد ضریب فزاینده را رشد سالم نقدینگی عنوان می کردند. اما با همه این استدلال‌ها و بحث‌ها رشد پایه پولی در پایان سال 92 به 17.8 درصد رسید و نقدنیگی (بدون احتساب آمار موسسات جدید) حدود 26 درصد رشد کرد. بانک مرکزی البته با استناد به رشد 27.6 درصدی پایه پولی در سال 91، عملکرد بانک مرکزی در این حوزه را موفق ارزیابی می‌کرد. با وجود کنترل بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در سال 92، بدهی بانک‌ها در سال 93 به شدت افزایش یافت و از 60 هزار و 260 میلیارد تومان به 85 هزار و 800 میلیارد تومان رسید، البته پایه پولی در سال 93 فقط 10.7 درصد رشد کرد.