براندازی حکومت سوریه براساس اسناد سیا؛۳۰سال

العالم: یک سند قدیمی از سازمان سیا که به تازگی از طبقه‌بندی خارج شده نشان می‌دهد که دولت آمریکا از چندین دهه قبل توسل به راهبردهایی مشابه سیاست‌های فعلی را برای بی‌ثبات کردن سوریه مدنظر داشته است. این سند که سازمان سیا در سال 1986 در بحبوحه جنگ مخفی اسرا‌‌ئیل و کشورهای غربی علیه دولت «حافظ اسد» آن را تهیه کرده به بررسی سناریوهای احتمالی سقوط دولت وقت سوریه می‌پردازد. گزارش اطلاعاتی 24 صفحه‌ای سیا با عنوان «سوریه: سناریوهای تغییرات چشمگیر سیاسی» در آن زمان در میان برخی از اعضای دولت «رونالد ریگان»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا توزیع شده بود. پایگاه خبری-تحلیلی «لیبرترین انستیتو» می‌نویسد توزیع این گزارش در میان عده محدودی از سران نهادهای امنیتی دولت وقت آمریکا نشان می‌دهد که مخاطبان آن را تنها افراد رده‌ بالای دولت ریگان تشکیل می‌داده‌اند. سیا این گزارش را چهار سال بعد از شورش مسلحانه گروه اخوان‌المسلمین سوریه علیه دولت حافظ اسد تهیه کرده بود، به همین سبب شاید طبیعی است که شورش مسلحانه مجدد گروه اخوان یکی از سه سناریویی اصلی در نظر گرفته شده باشد که براندازی دولت سوریه را به همراه خواهد داشت. گزارش اطلاعاتی سیا، نزاع بر سر انتقال قدرت و کودتای نظامیان جدا شده از بدنه دولت را دیگر سناریوهایی دانسته که می‌توانند به سقوط دولت سوریه منجر شوند. با آنکه از عنوان این گزارش اطلاعاتی اینطور برمی‌آید که ظاهرا تنها بررسی نظری سناریوهای احتمالی سقوط دولت سوریه در دستور کار قرار دارد، اما بخشی از گزارش پا را از این سطح فراتر گذاشته و به شرح فهرستی از نتایج مطلوب برای منافع اقتصادی آمریکا پرداخته است. در یکی از قسمت‌های آن آمده است: از نگاه ما یک حکومت سنی‌ که کنترل آن را افراد میانه‌رو متمرکز بر تجارت در دست داشته باشند به بهترین نحو تامین‌کننده منافع آمریکا خواهد بود. میانه‌روهای تجارت‌گرا برای سر و سامان دادن به اقتصاد بخش خصوصی سوریه نیاز شدیدی به کمک و سرمایه‌گذاری غربی‌ها خواهند داشت و بنابراین مسیر را برای پیوندهای قوی‌تر با دولت‌های غربی هموار خواهند کرد. به علاوه - چنانکه پایگاه «لیبرترین انستیتو» نوشته - رگه‌های راهبرد فعلی واشنگتن در قبال سوریه نیز در این سند که نشان‌دهنده تفکرات دولتمردان چندین دهه قبل است، نمایان است. این پایگاه خبری برای اثبات این مدعا به مقایسه‌ شباهت‌های سند سال 1986 سیا با اسناد جدیدتری پرداخته که در سال‌های اخیر و در آستانه جنگ ویرانگر سوریه تهیه شده‌اند. به نوشته «لیبرترین انستیتو» در اسناد اطلاعاتی آمریکا راهبردهای تغییر حکومت در سوریه همواره بر بهره‌گیری از شکاف‌های فرقه‌ای استوار بوده‌اند. یکی از مصادیق مشهور چنین راهبردی را می‌توان در یک سند مربوط به سال 2006 مشاهده کرد. در این سند که از سفارت آمریکا در سوریه به وزارت خارجه آمریکا ارسال شده از واشنگتن خواسته شده آسیب‌پذیری‌ها و نقاط ضعف دولت سوریه شناسایی شده و از آنها بهره‌گیری شود. برخی از مولفه‌هایی که واشنگتن در سند سال 2006 خواستار بهره‌ گرفتن از آنها به عنوان نقاط ضعف دولت سوریه شده و شباهت زیادی با تفکرات مطرح‌شده در سند سال 1986 دارند به شرح زیر هستند: حکومت سوریه به شایعاتی درباره توطئه کودتا و ناآرامی در نهادهای امنیتی و نظامی حساس است. متحدان منطقه‌ای آمریکا بایستی به منظور ارسال چنین سیگنال‌هایی با نفراتی مانند عبدالحلیم خدام (معاون اسبق رئیس‌جمهور سوریه) و رفعت علی‌الاسد (برادر کوچکتر حافظ اسد) دیدار کنند. لازم است بعد از این دیدارها اخباری درباره آنها به بیرون درز داده شود. «لیبرترین انستیتو» این توضیح را اضافه کرده که در سند سال 1986 به کرات از عبدالحلیم خدام و رفعت علی‌الاسد به عنوان بازیگران اصلی براندازی حکومت سوریه به دلیل نزاع قدرت نام برده شده است.