نگهبانان قدیم و زنده یاب‌های عصر جدید

خبرگزاری ایرنا: در موارد متعددی از حوادث غم انگیز، سگ های زنده یاب به نقش اول عملیات امداد و نجات می شوند و همپای امدادگران برای یافتن محبوس شدگان و کمک به آنها در عملیات حضور دارند؛ این همه در حالی است که در پشت صحنه کارهای بسیاری انجام می شود تا این موجودات بتوانند تبسم را جایگزین نگرانی کنند. به واقع، سگ ها درکی از نجات انسان ها از زیر آوار ندارند، آنها به دنبال پیدا کردن اسباب بازی خود هستند که شاید در دست کسی باشد که در زیر آوار مانده است.

چرا در عملیات امداد و نجات از سگ ها استفاده می شود

سرپرست پایگاه‌های آموزش، نگهداری، تجسس و تربیت (آنست) هلال احمر ایران روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: هر چند امروزه از حیوانات دیگری نیز همچون موش و زنبور برای عملیات مختلف همچون کشف مواد تخدیری و انفجاری استفاده می کنند، اما به دلیل هماهنگی و تطبیق با انسان در زمینه امدادرسانی، سگ ها هنوز هم جایگاه نخست را در این زمینه دارند.

اسماعیل اسکندری افزود: اصولا سگ ها قدرت تفکیک بویایی بالایی دارند و بوها را به صورت مولکولی دریافت می کنند، به طور مثال اگر غذایی را در 10 ظرف مجزا بریزیم، سگ ها قادرند از طریق بویایی بین ظرف ها تفکیک قائل شوند.

وی با بیان این که 73 قلاده سگ زنده یاب و 11 سر مربی در ایران فعال هستند و تنها مرکز آموزش سگ های زنده در خاورمیانه در کشورمان قرار دارد، گفت: هر استان دارای دو قلاده سگ است؛ در استان تهران 8 قلاده موجود است و 5 قلاده نیز در واحد پشتیبانی مستقر است که هر یک مربی خاص خود را دارد. نحوه انتخاب سگ های زنده یاب

سرپرست پایگاه‌های آنست هلال احمر ایران، با اشاره به سابقه یکصد ساله آلمانی ها در استفاده از سگ در عملیات امداد و نجات، گفت: آلمانی ها از پیشگامان استفاده از سگ در عملیات امدادی بوده اند، هر چند در میان حیوانات موجوداتی از سگ باهوش تر نیز وجود دارد و حتی هوش برخی نژادهای سگ های ایرانی از سایر سگ های مورد استفاده در زنده یابی بیشتر است، اما علاوه بر هوش و بویایی تعامل سگ با مربی هم از متغیر های مهم در این خصوص است.

اسکندری افزود: در اکثر دنیا در عملیات نجات و زنده یابی از نژاد ژرمن شپرد استفاده می شود زیرا این نوع از نظر برقراری ارتباط و میزان سازگاری با محیط در سطح بالایی قرار دارد.

وی با اشاره به ورود نخستین سگ زنده یاب در سال 1378 به ایران، ادامه داد: پس از آن، طی قراردادی 10 ساله با آلمانی ها که هشت سال آن سپری شده است، اقدام به تاسیس مرکز آموزش سگ های زنده یاب کردیم.

سرپرست پایگاه‌های آنست هلال احمر ایران گفت: به طور متوسط هر سگ ماده این نژاد در هر زایمان 6 توله به دنیا می آورد اما همه توله ها برای زنده یاب شدن مناسب نیستند، کارشناسان از میان توله های سه ماهه با بررسی شرایط جسمی و سنجش هوش تعدادی را برای آموزش انتخاب می کنند، قیمت توله های سه ماهه از 50 تا 100 میلیون ریال متغیر است.

آموزش سگ های زنده یاب

اسکندری نخستین گام در آموزش را انتخاب اسم برای توله دانست و افزود: آموزش عمومی، حرکات نمایشی، عبور از موانع و در نهایت زنده یابی، در قالب بازی و شرطی کردن حیوان تا دو سالگی ادامه دارد. قیمت هر قلاده سگ آموزش دیده 25 هزار یورو است. نگهداری سگ های زنده یاب

سرپرست پایگاه‌های آنست هلال احمر ایران هزینه نگهداری هر قلاده سگ را ماهانه یکصد میلیون ریال اعلام کرد و گفت: علاوه بر نظارت عمومی همه روزه، سگ ها توسط کمیته بهداشت و درمان معاینه دوره ای هفتگی و ماهانه نیز می شوند.

اسکندری افزود: هر قلاده سگ به 12 متر مربع فضای سر پوشیده و 12 متر مربع فضای باز اختصاصی نیازدارد، دمای مطلوب برای آنها از منفی 4 تا 37 درجه است، سگ ها سیستم تعریق ندارند و دمای بدن خود را از طریق در آوردن زبان و یا دستگاه تناسلی دفع می کنند. سگ در صورت شکست در ماموریت ها افسرده می شوند وی با اشاره با واقعه اخیر ساختمان پلاسکو گفت: سگ ها پس از هر عملیاتی که به شکست بیانجامد، باید از نظر جسمی و روانی بازیابی شوند، در غیر این صورت به دلیل خستگی و سرخوردگی قابلیت های خود را از دست می دهند. ارتباط عاطفی دوسویه بین مربی و سگ

سرپرست پایگاه‌های آنست هلال احمر ایران، دوستی را پایه همکاری بین سگ و مربی دانست و گفت: بدون درک متقابل به هیچ وجه انجام عملیات امکان پذیر نیست. هر سگ حداقل 50 درصد از خصوصیات مربی را به خود می گیرد، تیزهوشی و چابکی مربی به سگ نیز منتقل می شود، سگ و مربی باید هماهنگ با هم باشند.

وی خاطرنشان کرد: هر سگ در مواجهه با فرد زنده در زیر آوار و جسد واکنش خاصی دارد که مربی قادر به فهم آن است؛ سگ بسته به وجود حیوان و انسان در زیر آوار، زنده و یا مرده بودن آن واکنش های متفاوتی از خود نشان می دهد. یافتن انسان زنده اغلب با خوشحالی و جست و خیز سگ همراه است. تکثیر سگ های زنده یاب سرپرست پایگاه‌های آنست هلال احمر ایران، گفت: قیمت هر سگ مولد بین 500 تا یک میلیارد ریال است، مشخصه هایی همچون خط خونی، شجره، بیماری های ژنتیکی، در انتخاب سگ های مولد بسیار مهم است تا بتوان سگ های توانا برای عملیات تربیت کرد. معمولا در هر واحد تکثیر از یک سگ نر و پنج سگ ماده استفاده می شود. قابلیت های (زنده یابی) سگ هایی که در تکثیر استفاده می شوند، کاهش می یابد و نمی توان همزمان از یک سگ در تکثیر و عملیات امداد استفاده کرد. استاندارد های جهانی/ استفاده از سگ های کار

بر اساس استانداردهای جهانی به ازای هر50 خانواده باید یک سگ زنده یاب داشت، اما با توجه به هزینه بالای نگهداری این گونه سگ ها، در کشورهای توسعه یافته با برگزاری آموزش های دوره ای برای صاحبان و سگ های کار و نگهبان، آنان را سازماندهی کرده و در صورت نیاز و بروز حادثه فراخوان داده و از آن ها استفاده می کنند.

اسکندری در پاسخ به پرسشی در خصوص استفاده از سگ های کار (خانگی) در عملیات امداد و نجات، گفت: تجهیز و افزایش تعداد سگ های زنده یاب هزینه بالایی برای دولت ها دارد؛ در کشور های توسعه یافته با فراخوان عمومی از مشارکت مردم استفاده می کنند، در ایران نیز می توان با فرهنگ سازی، رفع موانع قانونی و مساعدت دولتمردان زمینه استفاده از سگ های کار را فراهم کرد.