روزنامه صبح نو: حدود پنج سال از زمانی که سید محمد خاتمی با نمایندگان رسانه‌ها درباره اتفاقات سال 88 و ماجرای فتنه در بنیاد باران به گفت‌وگو نشست، گذشته است. این جلسه که به اصرار برخی فعالان رسانه‌ای از هر دو طیف اصلاح‌طلب و اصول‌گرا برگزار شد با این انگیزه شکل گرفته بود که شاید بتوان از طریق گفت‌وگو با بزرگان اصلاح‌طلب، ضمن بیان انتقادات و شنیدن سخنان آنها برخی سوءتفاهم‌ها برطرف شده و برای اذهان عمومی شفاف سازی صورت گیرد. بر این اساس دو دیدار چند ساعته با سید محمد خاتمی شکل گرفت که جلسه نخست با موضوع جریان‌شناسی سیاسی ایران از سوی سید محمد خاتمی آغاز شده و با طرح سوالات فعالان رسانه‌ای و نقد به جریان اصلاحات و عملکرد آنها در انتخابات 88 به اتمام می‌رسد.
انگیزه و بستری که باعث شکل‌گیری جلسه‌ای در آن برهه از زمان با سید محمد خاتمی شد موضوعی بود که در ابتدای بحث از سوی محسن مهدیان مورد اشاره قرار گرفت. وی در این‌باره اذعان داشت که همه خبرنگاران فعال در رسانه‌ها چه از طیف اصلاح‌طلب و چه از اصول‌گرایان با یکدیگر ارتباط دارند و وجود شبهات فراوان درباره عملکرد جریان اصلاحات به‌ویژه پس از انتخابات 88 باعث شد فعالان رسانه‌ای به این فکر بیفتند که با سران اصلاح‌طلب جلساتی برگزار شود تا شاید گره‌گشایی صورت گیرد. چرا که به اعتقاد بنده صحبت کردن و بیان صریح برخی مواضع در آن برهه از زمان می‌توانست بسیار کارگشا باشد اما به هر دلیل صورت نگرفته بود. با توجه به این موضوع پیشنهاد برگزاری جلسه ارائه شد و دو بار برای طرح انتقادات به عملکرد سید محمد خاتمی و جریان اصلاحات و همچنین شنیدن پاسخ‌های وی جلساتی برگزار شد که در مجموع سید محمد خاتمی از اقناع ما ناتوان بود. ماجرای رسانه‌ای نشدن این نشست مهم و عدم انتشار آن در خبرگزاری‌ها نکته دیگری بود که از سوی مهدیان دلایل آن تشریح شد. به گفته وی در همان زمان به مدیرمسوول وقت سایت الف پیشنهاد شده است که برای انتشار مطلب اقدام کند که
وی نیز اعلام آمادگی کرده و گفته بود متن مصاحبه را آماده و به دفتر سید محمد خاتمی ارسال کرده تا هرآنچه را موافق است منتشر شود، در اختیار سایت الف قرار گیرد اما متاسفانه این کار بی‌نتیجه باقی ماند.
اعتراض خاتمی به ماجرای دیدارش با جرج سورس
محمد صالح مفتاح از دیگر افراد حاضر در جلسه بود که جزئیات مواضع سید محمد خاتمی در دیدار با فعالان رسانه‌ای را تشریح کرد. بنابر اظهارات مفتاح در جلسه نخست بحث مفصلی از سوی سید محمد خاتمی درباره آزادی، اسلامیت و جمهوریت نظام صورت گرفته است. در ادامه نیز سید محمد خاتمی جریان اصلاحات را راه حلی برای تضاد بین آزادی و اسلام که برخی مواقع ممکن است به وجود آید، معرفی کرده و خودش را از اتفاقاتی که در رسانه‌های آن زمان افتاده بود مبرا دانسته است. همچنین به رسانه‌هایی مانند کیهان و شورای نگهبان انتقاد کرده است که چرا بی‌طرفی خود را حفظ نکرده‌اند. موضوع دیگری که در این جلسه از سوی خاتمی مورد تاکید قرار گرفته است اشاره به ماجرای دیدار وی با جرج سوروس بوده است که به‌زعم وی دروغ‌پردازی بوده است.
خاتمی: بین من و رهبری یک رابطه عاطفی برقرار است
در همین حال محسن مهدیان با تقسیم‌بندی سخنان سید محمد خاتمی حول سه محور عمده یادآور شد: جلسه نخست حول و حوش سه محور اصلی برگزار شد. ابتدا سید محمد خاتمی درباره جمهوریت نظام و اینکه با مواضع امام راحل در این زمینه فاصله داریم، مطلبی را عنوان کرد. پس از آن بیان کرد که کشور با دو مقراض که یکی از آنها فعالیت سیاسی یک نهاد امنیتی و دیگری نگاه ایدئولوژیک یک جریان فکری خاص است در حال برش خوردن است. در نهایت هم اصرار داشت چنین القاء کند که بین خودش و مقام معظم رهبری یک رابطه عاطفی برقرار است. چنین بیان می‌کرد که مطمئن هستم آقا من را دوست دارد ولی قبولم ندارد.
ترس از دست دادن پایگاه اجتماعی، دلیل سکوت خاتمی
در ادامه این نشست مهم‌ترین انتقاداتی که نسبت به عملکرد سید محمد خاتمی و جریان اصلاحات مطرح شده بود هم مرور شد. مفتاح با اشاره به این موضوع بیان داشت که در جلسه نخست برخی پرسش‌ها مطرح شد و من هم انتقاداتی عنوان کردم مانند اینکه تعریف اصلاح‌طلبی و شاخصه‌های آن درباره شما صدق نمی‌کند چرا که با اصل نظام فاصله گرفته‌اید. جریان چپ را به عدالت‌طلبی می‌شناختند اما در حال حاضر نسبت شما با اصل ولایت هم مخدوش است.
به گفته مفتاح سید محمد خاتمی در پاسخگویی به این موارد چندان موفق نبود و عاملی مانند ترس از دست دادن پایگاه اجتماعی‌اش باعث می‌شد حقایق را آشکارا بیان نکند.
تذکر خاتمی به میرحسین
همچنین در ادامه گفت‌وگو محسن مهدیان در تأیید سخنان محمد صالح مفتاح تاکید کرد که سید محمد خاتمی به‌دلیل ترسی که داشت نتوانست در موضع حق بایستد و همین موضوع خسارت‌های زیادی به نظام تحمیل کرده است. وی به‌کرات در این جلسات بین خودش و میرحسین موسوی فاصله‌ای را قائل شده و حتی عنوان کرده است که بارها به میرحسین موسوی درباره عملکردش تذکر داده است و بیانیه 17 موسوی حاصل تلاش‌های وی در این زمینه بوده است. یکی از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگو پیرامون به کارگیری واژه تقلب از سوی فتنه‌گران و موضع سید محمد خاتمی در این‌باره شکل گرفت. مفتاح در این باره اظهارداشت که خاتمی در تمامی جلسات سعی داشت خود را از این جریانات دور کرده و طوری وانمود کند که به رهبر انقلاب دلبستگی دارد. چند بار در این جلسات عنوان کرد که من در صدر جریانی قرار دارم که از رقاصه خارج از کشور تا جانبازی که در زندان به‌سر می‌برد را شامل می‌شود.
خاتمی: به میرحسین موسوی اعلام کرده بودم که پیروز نخواهد شد
نکته قابل تأمل در این‌باره این است که سید محمد خاتمی در این جلسه عنوان کرده است که یک هفته قبل از اعلام نتایج ریاست‌جمهوری به میرحسین موسوی اعلام کرده بودم که پیروز نخواهد شد. البته در بخش دیگری از جلسه هم این موضوع را به میان کشیده است که در انتخابات برای اینکه رکورد آراء من شکسته شود در نتایج دست برده‌اند اما درباره سال 88 معتقد بود تقلبی صورت نگرفته است.
دلسوزی یا ترس!
مفتاح با اشاره به هدف سید محمد خاتمی از بیان این موضوعات گفت: سید محمد خاتمی سعی داشت فضای ترس را دلسوزی برای نظام جلوه دهد. می‌گفت اگر می‌دانستم با گفتن این حرف که تقلب نشده معترضان به سوی نظام باز می‌گردند این کار را می‌کردم اما سمت و سوی آنها به طرف خارج از کشور است و با چنین توجیهاتی از بیان اصل ماجرا طفره می‌رفت. حتی زمانی که خبرنگاران عنوان کردند که میرحسین قبل از اعلام نتایج، خود را پیروز رقابت معرفی کرده است با حالتی متعجب عنوان کرد مگر میرحسین چنین حرفی هم زده است؟ این در حالی است که فردی با چنین جایگاهی به‌طور حتم از اخبار و جزئیات انتخابات و اعلام مواضع میرحسین اطلاع داشته است.
سکوت در برابر حق
نکته دیگری که از سوی محسن مهدیان مورد تاکید قرار گرفت کتمان حقیقت از سوی سید محمد خاتمی و تحمیل هزینه‌های سنگین به نظام بود چرا که سید محمد خاتمی حق را دیده بود اما جسارت بیان آن را نداشت و در جریان گفت‌وگو با فعالان رسانه‌ای به شوخی عنوان کرده بود که آیا به من یزدی می‌آید که قصد براندازی داشته باشم.
کتمان حقیقت؛ راهبرد خاتمی در ماجرای فتنه
ماجرای آشتی ملی و طرح‌هایی که به تازگی از سوی اصلاح‌طلبان دنبال می‌شود هم بخش دیگری از گفت‌وگو با محسن مهدیان و محمد صالح مفتاح را تشکیل داد. مفتاح با اشاره به این موضوع خاطرنشان کرد: خاتمی در آن زمان هم فتنه 88 را ماجرایی شبیه به اختلاف بین چند نفر تلقی می‌کرد که لازم است وی نیز به‌عنوان واسطه با ریش‌سفیدی ماجرا را خاتمه دهد. این همان طرز فکری است که این روزها با نام آشتی ملی بروز و ظهور پیدا کرده است. در حالی که اشتباه راهبردی خاتمی کتمان حقیقت است و آنچه این زمان می‌تواند وی را از جریان فتنه مبرا کند این است که شجاعانه و بدون رو در بایستی اشتباهاتش را بپذیرد.
آشتی ملی؛ با گفتن حقایق
علاوه‌بر این محسن مهدیان نیز با تشریح شرایط حال حاضر جریان اصلاحات و ارائه پیشنهاد آشتی ملی در تحلیل این موضوع به چند نکته مهم اشاره کرد. نخست اینکه در حال حاضر مشکل موجود اختلاف بین چند نفر نیست بلکه دعوا بر سر عبور از قانون است و عبور از قانون مساوی با اپوزیسیون است. در‌حال‌حاضر اصلاح‌طلبان متوجه شده‌اند که با گذشت زمان اتفاقی نمی‌افتد و نه تنها فضایی برای فعالیت پیدا نمی‌کنند بلکه با فرونشستن غبار به پا خاسته حقایق روشن‌تر شده و برخوردها سخت‌تر خواهد شد، بنابراین به فکر چاره افتاده‌اند. بنابراظهارت مهدیان تا پیش از این اصلاح‌طلبان سعی داشتند با چانه‌زنی از طریق واسطه‌هایی مانند مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برنامه‌های خود را دنبال کنند. از طرف دیگر روحانی نیز اهل ورود به این ماجرا نیست و این شرایط باعث شده اصلاح‌طلبان به روش دیگری متوسل شوند. به‌نظر وی، آشتی ملی موضوعی مضحک و توهین به ملت است و بیشتر با هدف سنجیدن و مزه مزه کردن فضای حاکمیت کشور مطرح شده است. در عین حال باید به این نکته هم توجه داشت که تنها با عذرخواهی سید محمد خاتمی حقایق روشن خواهد شد و جایگزین دیگری نمی‌توان برای آن در نظر گرفت.