ایران و افزایش مراودات با اروپای شرقی

روزنامه آرمان: حمیدرضا صالحی*: کشورهای بلوک شرق اروپا مانند جمهوری چک، اسلواکی، رومانی و لهستان در حوزه صنعت یکی از قطب‌های اروپا قلمداد می‌شوند.

بسیاری از این کشورها در دوران صنعتی شدن ایران که از دهه‌های ۴۰ و ۵۰ شروع شده بود نقش بسزایی در صنعت کشور داشتند. بسیاری از ماشین‌آلات بزرگ صنعتی ایران بیشتر از اروپای شرقی وارد ایران شده و صنعت ما با صنعت این کشورها آشناست. اروپای شرقی نقش اساسی در توسعه صنعت ایران از دیرباز تا به امروز داشته است.

به دلیل لغو تحریم‌ها و داشتن روحیه شرقی این کشورها، ارتباطات و مراودت تجاری ایران با اروپای شرقی در یک سال اخیر بیشتر شده است. همکاری‌ در زمینه‌های مختلف انجام شده، اما این همکاری‌ها هنوز به میزان مورد انتظار ایران نرسیده است. به هرحال ایران کشوری است که تحریم‌های بزرگی را پشت سر گذاشته است و به دلیل اعمال تحریم‌ها اقتصاد عقب مانده. همچنین زیرساخت‌های اقتصادی کشور در حوزه‌هایی که نیازمند حرکت‌های نوین مانند استفاده از ابزارهای IT بوده پا به پای کشورهای دیگر حرکت نکرده است.

در حال حاضر ایران نیازمند آن است تا با استفاده از ابزارهای نوین، زمینه ایجاد بیشتر ارتباطات شبکه‌ای را فراهم کند. زمینه‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری از سوی شرکت‌های بزرگ اروپای شرقی و اسکاندیناوی به جز حوزه‌ صنعت در حوزه دارویی هم وجود دارد. بنابراین ما باید از این فرصت‌های پیش رو و محدودیت‌هایی که بعد از اجرا شدن برجام از بین رفته به بهترین شکل استفاده کنیم. با روی کار آمدن دونالد ترامپ و مسائل جدیدی که به وجود آورد، رابطه آمریکا با اروپا دیگر مانند گذشته خوب نیست که این امر به نفع ایران است. ایران می‌تواند از این موقعیت پیش آمده، با استفاده از ظرفیت‌های موجود در اروپای شرقی به توسعه بازارهایی بپردازد که با محوریت ایران مانند بازار منطقه ۴۰۰ میلیونی است. ایران به دلیل مزیت‌هایی مانند ارزان بودن نیروی کار و داشتن منابع انرژی می‌تواند محور و‌هاب بازارهایی با همکاری کشورهایی مانند سوئد و دیگر کشور‌های اسکاندیناوی در حوزه صنعتی، کشاورزی و دارویی شود. اگر ایران محور این بازارها باشد در نهایت منجر به یک برنامه برد-برد هم برای ایران هم برای آن کشورها می‌شود. امضای تفاهمنامه‌های همکاری با کشورهای اروپایی مانند تفاهمنامه‌‌هایی که به‌تازگی با سوئد امضا شد سبب می‌شود تا ظرفیت تولید کشور همراه با ارزش افزوده باشد و فروش کالا صرفا تامین‌کننده هزینه‌های تولید نشود.

این فرایند علاوه بر افزایش اشتغالزایی در کشور، توانایی ایجاد بازارهای جدید برای سرمایه‌گذارهای خارجی را در بازارهای منطقه به صورت مشترک فراهم می‌سازد. اروپاییان به ویژه اروپای شرقی علاوه بر نگاه استراتژیک، تمایل و علاقه هم به حضور و مشارکت در بازارهای ایران را دارند. علاوه بر این، به دلیل نبود رابطه خوب میان آمریکا و اروپا، اروپاییان بیشتر ترغیب به سرمایه‌گذاری در ایران می‌شوند. دولت هم باید با ایجاد یک فضای امن برای سرمایه‌گذاری و حضور سرمایه‌گذاران خارجی در ایران این اطمینان خاطر را به آنها برای ورود به بازارهای کشور بدهد تا در آینده‌ای نه چندان دور شاهد گشایش‌های جدیدی در اقتصاد باشیم.