قانون درباره تصادف‌های منجر به فوت بدون گواهینامه چه می‌گوید؟
در بین مردم باور غلطی وجود دارد که گمان می‌کنند اگر بدون گواهینامه اقدام به رانندگی کنند و حادثه‌ای پیش بیاید که منجر به فوت طرف مقابل گردد، عمل راننده قتل عمدی محسوب می‌شود. اما باید گفت عمد بودن عمل مربوط به قصد مرتکب است. اساسا تصادفات رانندگی و قتل و جرحی که در نتیجه‌ٔ آن اتفاق می‌افتد، اگر بدون قصد قبلی باشد، غیرعمد است و نداشتن گواهینامه عمل را تبدیل به عمد نخواهد کرد.
کد خبر :
628514
سرویس سبک زندگی فردا؛ مرجان رضازاده: تصادفات رانندگی یکی از موضوعات رایج در زندگی مردم است و گاهی اوقات در این زمینه شاهد باورهای غلطی هستیم. گاهی عدم آگاهی افراد نسبت به مسئولیت ناشی از تصادفات رانندگی باعث می‌شود، از صحنه‌ٔ تصادف متواری شوند و همین امر منجر به افزایش خسارات تصادف شود. در ادامه سعی می‌کنیم آنچه را که کمتر در این مورد می‌دانید بیان کنیم.
مسئولیت در حوادث ناشی از تصادف رانندگی بر عهده کیست؟
بر اساس اصل کلی مسئولیت که در قانون مسئولیت مدنی می‌بینیم، افراد در برابر زیان و آسیبی که به جان، مال یا حیثیت دیگران وارد می‌کنند، مسئول هستند و باید آن را جبران کنند. ماده یک قانون مسئولیت مدنی به عنوان راهنمای ما در این زمینه مطرح می‌کند: «هر کس بدون مجوز قانونى عمداً یا در نتیجه‌ٔ بى‌احتیاطى به جان یا سلامتى یا مال یا آزادى یا حیثیت یا شهرت تجارتى یا به هر حق دیگرى که به موجب قانون براى افراد ایجاد گردیده لطمه‌اى وارد نماید که موجب ضرر مادى یا معنوى دیگرى شود، مسئول جبران خسارت ناشى از عمل خود است»
بنابراین هر عملی عکس العملی دارد و افراد در مقابل اعمالی که انجام می‌دهند پاسخگو هستند و در عالم مسئولیت مدنی، خسارت وارده از سوی افراد نباید بدون جبران باقی بماند.
جرم انگاری حوادث رانندگی
علاوه بر جنبه‌ٔ شخصی تصادفات رانندگی، قانون مجازات اسلامی نیز در این زمینه جرم انگاری کرده و بخش خاصی را در کتاب تعزیرات خود به جرایم ناشی از تخلفات رانندگی اختصاص داده است. بر اساس ماده ۷۱۴ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی «هر گاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسائط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود، مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم‌محکوم می‌شود»
در مواد بعدی این قانون(۷۱۵-۷۱۶-۷۱۷) انواع مختلف مجازات بر اساس نتایج حاصل از حادثه ذکر شده است.
بنابراین علاوه بر جبران خسارت مادی، فردی که با بی‌احتیاطی و بی‌مبالاتی خود منجر به وقوع چنین نتیجه‌ای شده، از لحاظ جنبه‌ٔ عمومی جرم باید تنبیه حبس را تحمل کند. پیش‌بینی مجازات برای راننده‌ای که قوانین را رعایت نکرده، به منظور برگرداندن نظم از دست رفته ٔ جامعه و پیشگیری از تخلفات مشابه در مرتکب و افراد دیگر، در آینده است.
چه چیزی منجر به تشدید مجازات می‌شود؟
عللی در وقوع حوادث رانندگی دخیل هستند که قانونگذار نسبت به آن‌ها حساسیت نشان داده و در صورت وجود آن‌ها مسئولیت مرتکب را سنگین‌تر می‌داند. مستی، رانندگی بدون داشتن گواهینامه‌ٔ معتبر برای وسیله‌ٔ نقلیه، سرعت غیر مجاز، علم به وجود نقص و عیب مکانیکی موثر در وقوع تصادف، عبور از محل‌های علامت‌گذاری شده برای عبور عابر پیاده و محل‌های ممنوع عواملی است که قانونگذار با برشمردن آن‌ها، رانندگان را در صورت ارتکاب، مورد مجازات سنگین‌تری قرار می‌دهد.
باور غلط مردم در خصوص رانندگی بدون گواهینامه
در بین مردم باور غلطی وجود دارد که گمان می‌کنند اگر بدون گواهینامه اقدام به رانندگی کنند و حادثه‌ای پیش بیاید که منجر به فوت طرف مقابل گردد، عمل راننده قتل عمدی محسوب می‌شود. اما باید گفت عمد بودن عمل مربوط به قصد مرتکب است. اساسا تصادفات رانندگی و قتل و جرحی که در نتیجه‌ٔ آن اتفاق می‌افتد، اگر بدون قصد قبلی باشد، غیرعمد است و نداشتن گواهینامه عمل را تبدیل به عمد نخواهد کرد. همان طور که پیشتر بیان کردیم این عامل تنها منجر به تشدید مجازات مرتکب خواهد شد. همین باور غلط باعث می‌شود که بسیاری از رانندگان به تصور بدحالی مصدوم و با پیش بینی مرگ او، از ترس
مجازاتی مثل قصاص، از صحنه‌ٔ تصادف فرار کنند و مصدومی را که می‌تواند با رسیدن به مراکز درمانی از مرگ نجات یابد، به کام مرگ بفرستند.
فرار از صحنه‌ٔ تصادف موجب خسارات جبران‌ناپذیری می‌شود
کمک راننده به مصدوم می‌تواند از تشدید جراحات او جلوگیری کند. به همین دلیل مدیریت صحنه‌ٔ تصادف و تصمیم‌گیری عاقلانه‌ٔ راننده هم به بار مسئولیت او اضافه نمی‌کند، هم انسان دوستانه است. فرار از صحنه‌ٔ تصادف نه تنها کاری ناپسند است، بلکه ممکن است منجر به خسارات جبران ناپذیری شود. مواردی وجود داشته که به دلیل عدم کمک راننده و ترک محل حادثه توسط او، راننده‌ای دیگر با مصدومی که جراحتی شاید محدود داشته تصادفی دیگر نموده و او را در وضعی وخیم قرار داده یا حتی باعث مرگ او شده است. به همین دلیل قانونگذار این مورد را نیز جرم انگاری کرده. در ماده ۷۱۹ کتاب تعزیرات قانون
مجازات اسلامی آمده «هر گاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از مأمورین انتظامی از این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب، محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند، حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در‌مواد (۷۱۴) و (۷۱۵) و (۷۱۶) محکوم خواهد شد. دادگاه نمی‌تواند در مورد این ماده اعمال کیفیت مخففه نماید»
در چه صورتی برای راننده خاطی تخفیف در نظر گرفته می‌شود؟
به همان نسبت که فرار راننده قابل مجازات و عملی ناپسند است، کمک او به مصدوم و مدیریت صحنه‌ٔ تصادف شایسته‌ٔ تقدیر است. تبصره‌ٔ ۲ ماده ۷۱۹ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی جهت تخفیفی را برای چنین افرادی پیش بینی کرده است. «در تمام موارد مذکور هر گاه راننده مصدوم را به نقاطی برای معالجه و استراحت برساند و یا مأمورین مربوطه را از واقعه آگاه کند و یا به‌هر نحوی موجبات معالجه و استراحت و تخفیف آلام مصدوم را فراهم کند، دادگاه مقررات تخفیف را دربارۀ او رعایت خواهد نمود»
راننده در صورتی می‌تواند جهت کمک به مصدوم، وسیله‌ٔ نقلیه را جا به جا کند که وسیله‌ٔ دیگری جهت انتقال مصدوم وجود نداشته باشد.
خسارت زیان دیده از تصادف چگونه جبران می‌شود با تصویب قانون بیمه‌ٔ اجباری دارندگان وسایل نقلیه‌ٔ موتوری، حاشیه‌ٔ امنی برای مصدومان چنین حوادثی ایجاد شده است. بر اساس این قانون، کلیه دارندگان وسایل نقلیه موتوری مکلفند وسائل نقلیه مذکور در این قانون را در قبال خسارت بدنی و مالی که در اثر حـوادث وسـایل نقـلیه مذکور به اشخاص ثالث وارد می‌شود، نزد یکی از شـرکت‌های بیمه که مجـوز فعالیت در این رشته را از بیمه مرکزی داشته باشد، بیمه نمایند. در همین قانون پیش بینی شده که حرکت وسایل نقلیه موتوری زمینی بدون داشتن بیمه‌نامه موضوع این قانون ممنوع است.
رانندگی امری است که در زندگی روزمره ما اجتناب ناپذیر است. حوادث ناشی از آن هم قابل پیش بینی نیست. بنابراین با آگاهی از قوانین مربوط به این امر، سعی کنیم بهترین واکنش را در این مواقع از خود نشان بدهیم.