خطر تکرار ناداوری در فجر!/ تاثیر روابط خارج از «محتوا» و «سینما» بر نظرات هیئت داوران جشنواره

سرویس فرهنگی فردا: محمدرضا کردلو منتقد سینما در یادداشتی در شماره نهم ویژه نامه «نقد روز» که به بهانه سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر توسط مجمع نویسندگان و منتقدان سینمای انقلاب منتشر می‌شود، در ارتباط با فهرست نامزدهای این دوره از جشنواره فجر نوشت:

نامزدهای بخش سودای سیمرغ سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در حالی اعلام شد که بایکوت فیلم‌هایی چون «ویلایی‌ها» و «بیست و یک روز بعد» تعجب منتقدان و اهالی رسانه را برانگیخت. از سویی دیگر کاندیداتوری «زیر سقف دودی» که نتوانسته بود حداقل انتظار اهالی رسانه، منتقدان و مردم را در اکران‌های طول مدت جشنواره برآورده کند، در 6رشته اصلی جشنواره از جمله بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم، بهترین چهره‌پردازی و بهترین صدابرداری کاندیدا شده است.

در شرایطی که به اذعان بسیاری از منتقدان، اهالی رسانه و مخاطبان در سینماهای مردمی «ماجرای نیمروز» یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره است، اما در بخش‌های قابل ذکری از جمله بهترین فیلمنامه، بهترین تدوین و همچنین بهترین چهره‌پردازی - با توجه به گریم‌های سخت مربوط به دهه 60- از قلم هیئت داوران افتاده است. تعجب برانگیزتر آنکه فیلم‌هایی در این بخش‌ها و بخش‌های دیگر کاندیدا شده‌اند که کیلومترها با حداقل‌های سینمایی در جشنواره فیلم فجر فاصله دارند. بسیاری از فیلم‌هایی که در بخش‌های مختلف سودای سیمرغ کاندیدا شده‌اند، در حد و اندازه‌های جشنواره هم ظاهر نشده‌اند.

نگاهی به کاندیداهای سه بخش اصلی از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه هم انتقادات فراوانی را برانگیخته است. «رگ خواب» حمید نعمت‌اله، «ماجرای نیمروز» محمدحسین مهدویان و «بیست و یک روز بعد» محمدرضا خردمندان در حالی در بخش فیلمنامه نادیده گرفته شده‌اند، که حضور برخی از فیلم‌های دیگر به عنوان کاندیدا در این بخش سوال‌برانگیز است.

نام «زیرسقف دودی» و «نگار» در لیست کاندیداهای بهترین کارگردانی دیده می‌شود و این در شرایطی است که نام کارگردانان فیلم‌هایی چون «رگ خواب»، «ویلایی‌ها»، «سد معبر» و «خفه‌گی» نادیده گرفته شده است. در بخش بهترین فیلم هم نام «زیرسقف دودی» دیده می‌شود، در حالی که «ویلایی‌ها» که با اقبال جدی مخاطبان و منتقدان مواجه شده است، در این بخش نادیده گرفته شده است.

نگاهی کلی به انتخاب‌های هیئت داوران جشنواره سی و پنجم نشان می‌دهد که روابطی خارج از «محتوا» و «سینما» بر بعضی از انتخاب‌ها حاکم است. کاندیداتوری «تابستان داغ» ابراهیم ایرج‌زاد در 12 رشته، کاندیداتوری فیلم ضعیف پوران درخشنده در 6 رشته و کاندیداتوری غیرقابل توجیه فیلم‌هایی چون «یک روز بخصوص» و «سارا و آیدا» در چند رشته نشان می‌دهد که برخی رویکردها از سوی هیئت داوران و یا مدیران جشنواره از حذف سیستماتیک و مهندسی برخی فیلم‌های پرمخاطب و قوی در برخی بخش‌های مهم حکایت دارد.