بحرین، انقلابی مسالمت‌آمیز یا مسلحانه؟/ اختلافات راهبردی میان انقلابیون بحرین

سرویس بین‌الملل فردا؛ حیدر شیرازی: در حالی در ماه گذشته انقلاب بحرین ششمین سالگرد خود را پشت سر گذاشت که شاهد تحولاتی بود که می‌تواند یکی از نقطه عطف‌های انقلاب بحرین باشد. رژیم بحرین صبح روز یکشنبه ۲۶ دی ماه، بدون اعتنا به خواست مردم بحرین، سه جوان را اعدام کرد. اعدام این افراد را می‌توان نکته عطفی در شیوه برخورد آل خلیفه با انقلابیون دانست. این افراد متهم به مشارکت در «عملیاتی تروریستی» در خیابانی در منطقه شمالی بحرین در تاریخ ۳ مارس ۲۰۱۴ بودند که به ادعای وزارت کشور بحرین منجر به کشته شدن سه پلیس شده است. یکی از کشته‌شدگان اماراتی بود و برخی رسانه‌ها معتقدند فشار امارات به بحرین موجب به اجرای این حکم شده است.

اعلامیه مسلحانه شدن اعتراضات

شدیدترین و بحث ‌برانگیزترین واکنش به اعدام را می‌توان متعلق به الوفا دانست. جریان «الوفاء اسلامی» که در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد و رهبری آن را نیز «عبدالوهاب حسین» بر عهده دارد، در بیانیه‌ای صراحتاً اعلام کرد «مردم بحرین از این پس برای دفاع از خود، حق استفاده از سلاح را دارند». همچنین سید مرتضی السندی، از رهبران جریان الوفاء گفت: «مرحلۀ انقلاب مسالمت‌آمیز برای مردم بحرین جز ظلم بیشتر، دستاوردی نداشته و اعضای این جریان از حالا در عرصه اقدام مسلحانه خواهند بود.»

تقبیح رفتار مسلحانه، از سوی با نفوذترین جریان انقلابی

پس از بیانیه الوفا و عملیات گروه سرایا الأشتر (حمله به گشتی پلیس در منطقه بنی‌جمره بحرین) جمعیت الوفاق بحرین که شیخ علی سلمان رهبری آن را بر عهده دارد، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که «ما از جامعه جهانی می‌خواهیم در مقابل تحولات اخیر بحرین و اقدامات پرخطر آل‌خلیفه موضع‏گیری جدی اتخاذ کند...ملت قهرمان و بزرگ بحرین با قدرت به اعتراضات مسالمت‌آمیز ادامه خواهد داد.»

چند نکته درباره انقلاب بحرین

۱-انقلابیون بحرین را به‌طور خلاصه می‌توان سه جریان دانست. جریان نخست که الوفاق عضو اصلی آن است، به ائتلاف شش‌گانه مشهور است که کمیت و نفوذ بالایی را میان انقلابیون دارد. جریان دوم را می‌توان ائتلاف جوانان انقلاب 14 فوریه نامید که انتقاداتی به شیوه مبارزه ائتلاف شش‌گانه دارند و خواستار تغییر حاکمیت بحرین‌اند؛ اما از منظر معنوی بسیار به شیخ عیسی قاسم وفادارند. جریان سوم که به ائتلاف سه‌گانه مشهورند و اصلی‌ترین عضو آن جریان الوفاست، خواستار تغییر کامل حاکمیت و هم‌چنین نبرد مسلحانه است.

۲-پس از اعدام سه جوان بحرینی، دو جریان جوانان انقلاب و ائتلاف شش‌گانه صراحتاً خواستار تداوم انقلاب به شیوه مسالمت‌آمیز شدند. این اقدام می‌تواند مقدمه یک شکاف خطرناک میان دو جریان بالا و جریان ائتلاف سه‌گانه بالاخص الوفا باشد.

۳-ذکر این نکته ضروری است که یکی از انتقادات جریان سه‌گانه و حتی جوانان 14 فوریه به ائتلاف شش‌گانه به رهبری الوفاق و شیخ سلمان، رویکرد مسالمت‌آمیز و همچنین اقدام در چارچوب قانون رژیم بحرین است.

۴-یکی از استدلال‌های مخالفین رویکرد مسالمت‌آمیز این است که چرا شیخ علی سلمان با داشتن تجربه رفراندوم سال ۲۰۰۱ و عدم تحقق شعارهای تغییر فضای سیاسی از سوی رژیم بحرین و فشارهایی که رژیم بحرین در خصوص بحث تبعید و… به ایشان وارد آورده است، باز جریان ایشان در انتخابات سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰ این کشور شرکت می‌کند و تا کنون نیز رویکرد مسالمت‌آمیز خود را ادامه داده است و معتقد است که در چارچوب قانونی که رژیم بحرین دارد باید حرکت کرد؟

به باور مخالفان رویکرد الوفاق، اگر اعتراضات در چارچوب نظام سیاسی بحرین نتیجه بخش بود، مسالمت و انعطاف نزدیک به ۱۷ ساله با رژیم آل خلیفه باید نتیجه بخش باشد، در حالی که ما شاهد تداوم سکوب و تشدید خشونت هستیم. لذا اگر از سال 2000 صراحتاً خواستار خلع مشروعیت نظام بحرین بودند نه اصلاح نظام، تاکنون رژیم آل خلیفه ساقط شده بود.

۵-در پایان ذکر این نکته ضروری است که شرایط ویژه جغرافیای (جزیره و کوچک بودن)، ساختار جمعیتی (نیمی از جمعیت غیر بحرینی الاصل و اکثر آنان مزدور نظام‌اند) و اهمیت بحرین برای سعودی‌ها، سه عاملی است که از سوی مخالفان رویکرد مسلحانه در پاسخ به جریان‌هایی چون الوفا مطرح می‌شود.