۵ راهکار برای بدست آوردن رتبه دلخواه

سرویس سبک زندگی فردا: مطالعه برای کنکور با درس خواندن برای یک امتحان معمولی کمی متفاوت است. مطالعۀ حجم زیادی از درس‌ها و اطلاعات برای آزمونی که چند ساعت طول می‌کشد تمرکز و انرژی بیشتری می‌طلبد. اما جای نگرانی نیست؛ اگر به روش درست مطالعه کنید، این آزمون بزرگ را هم با موفقیت پشت سر خواهید گذاشت. شاید کنکور یا هر آزمون بزرگ دیگری کمی دلهره‌آور به نظر برسد، اما در پایان این مطلب به رویکرد مناسبی درباره‌ی روش صحیح مطالعه برای کنکور می‌رسید. متن زیر را به نقل از چطور بخوانید.

برای موفقیت در کنکور باید: بهترین تکنیک‌های مطالعه را فرا بگیرید؛ با تکیه بر یک برنامه‌ریزی مدون هر روز مطالعه کنید؛ عادت‌های غذایی، خواب و برنامه‌ی ورزش خود را بهبود ببخشید؛

تکنیک‌های مطالعه

دو تکنیک سودمند برای مطالعه وجود دارد که آشنایی با آنها ضروری است.

اثر فاصله‌گذاری

ساده‌ترین روش برای جذب انبوه اطلاعات استفاده از اثر فاصله‌گذاری است. پژوهشگران این روش را در میان یافته‌های گوناگون در زمینه‌ی یادگیری «یکی از چشمگیرترین پدیده‌ها» می‌دانند.

وقتی چیز جدیدی یاد می‌گیرید مغزتان این آموخته‌ی جدید را در نورون‌ها ذخیره می‌کند. سپس این نورون‌ها با نورون‌های حاوی دانسته‌های پیشین ارتباط برقرار می‌کنند و شبکه‌ای از معانی به‌هم‌پیوسته را شکل می‌دهند، اما تقویت این نورون‌ها و گسترش شبکه‌ی معنایی با یک بار تلاش کار آسانی نیست. به عبارتی برای مغز ممکن نیست که گذرگاه‌های عصبی را تنها در یک روز به حدی گسترش دهد که آموخته‌های جدید برای همیشه در ذهن ذخیره بشوند (برای همین نیاز به تکرار داریم). به همین دلیل اگر موضوعی را طی یک یا دو روز به سختی مطالعه کنید، با اینکه ساعت‌های طولانی را صرف مطالعه کرده‌اید، به نتیجه‌ی مناسبی در به‌ یادآوردن آن مطالب نخواهید رسید.

پژوهش‌ها نشان‌ داده‌اند اگر مغز را در معرض اطلاعات جدید بگذارید و سپس دستِ‌کم یک روز تا مطالعه‌ی بعدی صبر کنید، به نتیجه‌ی بهتری در به‌ یاد‌آوردن آن اطلاعات می‌رسید. در این مدت مغز فرصت می‌یابد تا ارتباطات عصبی شکل‌گرفته را تقویت کند؛ بنابراین دفعه‌ی بعد که در معرض همان اطلاعات قرار می‌گیرد از نظر فیزیکی برای استحکام ارتباطات آمادگی بیشتری دارد. مثلا مطالعه‌ی موضوعی طی یک هفته، روزی یک بار بهتر از مطالعه‌ی ۳۰ باره‌ی آن در یک یا دو روز است. با اینکه تکرار کمتری داشته‌اید، اما همگام با روند طبیعی مغز برای ذخیره‌سازی اطلاعات پیش رفته‌اید. در مورد کنکور و هنگامی که یک سال برای آماده‌سازی فرصت دارید، شرایط کمی متفاوت، اما اصول و مبانی یکسان است. در روند مطالعه‌ صحیح برای کنکور باید به دفعات و با فاصله‌ اطلاعات لازم را به مغزتان ارائه کنید.

پیش‌خوانی

گام بعدی برای پشت سر گذاشتن موفقیت‌آمیز این آزمون تکنیکی به نام «پیش‌خوانی» است.

شما با حجم انبوهی از درس‌ها و مطالب روبه‌رو هستید اما نگران نباشید با استفاده از فاصله‌گذاری و پیش‌خوانی می‌توانید همه‌ی این مطالب را طی چند ماه چندین بار مرور کنید. مرور چندباره‌ با فاصله‌گذاری نقش کلیدی در به خاطر سپردن اطلاعات لازم دارد.

پیش‌خوانی روشی است برای دسته‌بندی اطلاعات به‌گونه‌ای که ‌مدیریت آن ساده باشد. فرض بر این است که هم‌زمان با آماده شدن برای کنکور در کلاس‌های درس هم شرکت می‌کنید؛ اگر اینطور نیست این روش را روی برنامه و کتاب‌های درسی‌تان پیاده کنید. درس و موضوعات مربوط به هر روز را یک روز قبل بخوانید. مطالب مهم و کلیدی را که به روش‌های دیگر مشخص نشده‌اند، هایلایت کنید، اما از هایلایت کردن جمله‌ی اصلی هر پاراگراف (معمولا جمله‌ی نخست هر پاراگراف که شامل محتوای اصلی آن بند است) خودداری کنید.

در کلاس یادداشت‌ بردارید. یادداشت‌هایتان باید منظم و به‌گونه‌ای باشد که به راحتی امکان مرور آنها همزمان با مرور فصل‌های مختلف را فراهم کند. با توجه به اینکه مطالب را از پیش خوانده‌اید یادگیری مؤثرتری خواهید داشت.

اکنون که آموزش و درک مطالب را پشت سر گذاشته‌اید، هنگام بازخوانی مطالب تنها عنوان‌ها، جمله‌ی اصلی (جمله‌ی نخست هر پاراگراف)، قسمت‌هایی که نویسنده بر آنها تأکید کرده است و بخش‌های هایلایت شده خودتان را بخوانید. در پایان خلاصه‌ی هر فصل شامل جمع‌بندی مطالب بیان‌شده در آن فصل را بخوانید.

بیشتر نکته‌های مهم و کلیدی در عنوان‌ها، جمله‌های اصلی پاراگراف، متن‌های مشخص‌شده (با حروف قطور، مورب یا روش‌های دیگر) و قسمت‌هایی است که خودتان هایلایت کرده‌اید. مثلا جمله‌ی اصلی شامل نکته‌ی کلیدی هر بند است و باقی جملات برای توضیح بیشتر بیان می‌شوند. پس اگر پیش از این تمام فصل را خوانده باشید اکنون با مرور جمله‌ی اصلی هر بند موضوع اصلی آن پاراگراف را به یاد می‌آورید. با این روش مطالعه‌ی هر فصل به جای یک ساعت یا بیشتر، تنها ۵ تا ۱۰ دقیقه زمان می‌برد و شما برای مرور چندباره‌ی مطالب با فاصله‌گذاری که نقش حیاتی در به یاد سپردن مطالب دارد، فرصت خواهید داشت.

در کنار مطالعه‌ی مطالب مطابق با برنامه‌ریزی‌تان، هر روز یادداشت‌هایتان را مرور کنید، چون این مطالب را خودتان نوشته‌اید، مطالعه‌ی آنها زمان زیادی نمی‌گیرد. همچنین با این روش در نخستین مواجهه‌ی مغز با اطلاعاتی که برای آزمون لازم دارید، ارائه‌‌ی بی‌نقصی خواهید داشت. اکنون باید روی تکرار در فاصله‌های معین تمرکز کنید تا مغزتان اطلاعات مشابه را بارها و بارها جذب کند و در عین حال با تعیین فاصله‌ی مناسب (دستِ‌کم یک روز) امکان ایجاد پیوند در شبکه‌ی عصبی و تقویت آن را فراهم کنید.

با تکنیک پیش‌خوانی می‌توانید روزانه حدود ۳۰۰ صفحه را همراه با یادداشت‌هایی که سر کلاس نوشته‌اید، در زمانی حدود ۲ ساعت مرور کنید. در نتیجه هر هفته ۲۴۰۰ صفحه را مرور و بنابراین طی چند ماه ۲۰ تا ۳۰ بار مطالب موردِ‌نیاز را با فاصله‌گذاری مرور خواهید کرد. به احتمال زیاد این مقدار مطالعه برای پوشش مطالب کلی و همچنین جزئیات مسائل کافی است.

به یاد سپردن فرمول‌ها و معادله‌ها

یکی از دغدغه‌های اساسی در پیگیری روش صحیح مطالعه برای کنکور به‌ یاد‌سپاری فرمول‌ها است. با مطالعه‌ی کتاب و جزوه‌ی درسی، حضور در کلاس و انجام تمرین‌ها کاربرد و روش استفاده از فرمول‌ها را درک می‌کنید، اما برای به یاد سپردن آنها باید از تکنیک فاصله‌گذاری استفاده کنید. یک روش خوب این است که در دفترچه‌ای همه‌ی فرمول‌ها، معادله‌ها و روش حل آنها به روش خودتان همراه به چند مثال بنویسید. در هنگام مرور مطالب و فصل‌های مختلف با تکنیک پیش‌خوانی، زمانی را به مرور این فرمول‌ها و معادله‌ها همراه با مثال‌هایشان اختصاص بدهید. با مرور چندباره‌ی این فرمول‌ها و معادله‌ها هر چندروز یک‌بار، تکنیک فاصله‌گذاری اثرش را می‌گذارد و فرمول‌ها در ذهن‌تان نقش می‌بندد.

خودآزمایی

پس از اینکه چند ماه از مطالعه و مرور همه‌ی مطالب با فاصله‌گذاری مناسب گذشت، باید خودتان را بیازمایید. از میان تمرین‌ها و تکالیف‌تان چندین مسئله دشوار را انتخاب و حل کنید. می‌توانید از کتاب‌های حاوی نمونه‌سؤال یا سؤالات مربوط به آزمون‌های پیشین استفاده کنید.

خودتان را ارزیابی کنید؛ اگر از عملکردتان خشنود نیستید، پس به تکرار‌ بیشتری نیاز دارید (با فاصله‌گذاری). اگر از نتیجه راضی هستید به کارتان ادامه دهید.

بهبود سبک زندگی

برای افزایش توانایی حافظه‌تان به شکلی چشمگیر نکته‌های زیر را در زندگی روزمره‌تان در نظر بگیرید:

خواب کافی

پژوهش‌ها نشان داده‌اند دانش‌آموزانی که ساعت ۱۰ شب یا زودتر به خواب می‌روند نسب به کسانی که در نیمه‌شب یا دیرتر به خواب می‌روند، نمرات بالاتری کسب می‌کنند. نظریه‌های زیادی در توضیح دلیل این نتایج ارائه شده است (از جمله بهبود تولید ملاتونین)، اما شما برای اصلاح عادت خواب نیازی به جزئیات ندارید. کافی است سعی کنید تا ساعت ۱۰ هر شب به خواب بروید و ۸ ساعت خواب خوب شبانه داشته باشید. این مسئله تأثیر شگرفی در عملکرد تحصیلی‌تان دارد، زیرا نه‌تنها حافظه‌تان را تقویت می‌کند، بلکه با استراحت کافی بهتر می‌توانید روی مطالعه و درک مطالب تمرکز کنید.

ورزش کافی

پژوهش‌های گوناگونی رابطه‌ی میان ورزش جدی و منظم را با عملکرد تحصیلی نشان داده‌اند. بین پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و سایر تمرینات ایروبیک در یک روز و تمرینات قدرتی در روز بعد در رفت‌وبرگشت باشید. نیازی نیست مانند حرفه‌ای‌ها به خودتان سختی بدهید، اما ورزش کردن و تمرینات حرکتی مناسب ضروری است.

رژیم غذایی مناسب

مطالعات نشان داده‌اند حتی یک وعده غذای پرچربی ممکن است سطح اکسیژن را در خون تا ۲۰ درصد کاهش بدهد و این به معنای کاهش جریان خون در مویرگ‌های بسیار کوچک است. اگر قرار است ۲۴۰۰ صفحه را به حافظه‌تان بسپارید بهتر است عملکرد بدن‌تان را با غذاهای نامناسب تهدید نکنید. غذاهای کامل و فرآوری‌نشده میل کنید. غلات کامل، سبزیجات، حبوبات، خشک‌بار و میوه‌ها را در برنامه‌ی غذایی‌تان قرار بدهید. هچنین بهتر است فقط آب بنوشید.

و خلاصه اینکه...

فراموش نکنید کلید موفقیت مرور چندباره با فاصله‌گذاری مناسب است. برای کاهش زمان مطالعه بدون از دست دادن نکات کلیدی و مهم تکنیک پیش‌خوانی را به‌کار بگیرید. دفترچه‌ی فرمول‌ها و معادله‌ها را فراموش نکنید. پیش از آزمون تا حد امکان مرور مطالب را تکرار کنید. هر دو هفته یک‌بار آزمونی برای خودتان ترتیب بدهید. همیشه خوب بخوابید، خوب بخورید و از ورزش روزانه غفلت نکنید. همه‌ی این نکته‌ها بخشی از روش صحیح مطالعه برای کنکور هستند.