یک مستند و چند کتاب، همه تلاش هنرمندان ایرانی برای به تصویر کشیدن نابغه جنگ!/ چرا جوانان امروز فرمانده جوان دفاع مقدس را نمی‌شناسند؟

سرویس فرهنگی فردا: شهید حسن باقری یکی از سرشناس‌ترین فرماندهان جنگ تحمیلی است که از او به عنوان بن‌بست شکن جنگ یاد می‌شود. جوانی کم سن و سال که با ایده‌های بکر خود باعث ایجاد تفکری جدیدی در میان فرماندهان نظامی کشور شد.

نهم بهمن ماه سالروز شهادت این فرمانده رشید سپاه اسلام است که در سال 61 و در منظقه عملیاتی فکه به فیض شهادت نائل آمد. اما فرارسیدن سالروز شهادت این شهید عزیز باعث شد تا نگاهی به آثار تولید شده در ارتباط با او داشتیم تا ببینیم که تلاش اهالی فرهنگ و هنر کشورمان برای پرداختن به وجوه مختلف زندگی این فرمانده بزرگ چه اندازه بوده و آیا این تلاش‌ها تا به امروز کافی بوده یا نه؟

مهمترین تلاش برای معرفی نابغه

بدون شک در میان تمامی آثاری که در ارتباط با شهید حسن باقری تولید شده است، مجموعه مستند «آخرین روزهای زمستان» مهمترین آن‌ها محسوب می‌شود. اثری جذاب و گیرا که حاصل همکاری محمدحسین مهدویان در مقام کارگردان و حبیب‌الله والی‌نژاد در مقام تهیه‌کننده است.

ایده اصلی این اثر استفاده از صداهای واقعی خصیت‌ها و بازسازی صحنه‌ها بر اساس همین صداهاست. اتفاقی که برای اولین بار با این دقت و جدیت در تلویزیون آن به مرحله اجرا رسید و البته موفقیت خوب و چشمگیر آن باعث شد تا زوج مهدویان و والی‌نژاد چند سال بعد با همین ایده به سراغ ساخت اثری سینمایی در ارتباط با حاج‌ احمد متوسلیان یکی دیگر از فرماندهان شاخص دوران دفاع مقدس بروند و در نهایت نیز با ساخت فیلم «ایستاده در غبار» سیمرغ بلورین بهترین فیلم سی‌وچهارمین جشنواره فجر را از آن خود کنند.

آخرین روزهای زمستان به قدری با کیفیت ساخته شده که بسیاری از مخاطبان با دیدن آن گمان می‌کنند که تصاویر آن آرشیوی است درحالی که تمامی صحنه‌های آن بازسازی شده‌اند. «مهدی زمین‌پرداز» بازیگر نقش حسن باقری در این اثر است.

نویسندگان چه کردند؟

البته در این میان نویسندگان نیز تلاش‌های زیادی در ثبت و گردآوری خاطرات این فرمانده بزرگ در جهت معرفی آن به نسل جدید داشته‌اند.

کتاب «چشم جبهه‌ها» نوشته سمیرا اصلان‌پور یکی از همین آثار است که دربردارنده مجموعه خاطراتی در مورد شهید حسن باقری از قول افرادی مانند مادر، همسر و برادر شهید و همچنین شهیدانی چون شهید فضل‌الله محلاتی، شهیدهمت و شهید زین‌الدین و گروهی دیگر از آشنایان و دوستان شهید است. در این کتاب خاطراتی از دوره‌های مختلف شهید آورده شده است.

«مسافر» عنوان اثر دیگری در ارتباط با شهید باقری است که برای گروه سنی کودکان و نوجوانان تالیف شده است. این کتاب با نثری بسیار ساده و روان زندگی شهید باقری را به صورت یک داستان که توسط نویسنده نگاشته شده است، شرح می‌دهد.

«روزنوشت» نیز از جمله آثاری است که پیرامون شهید حسن باقری تالیف شده است؛ اثری که دربردارنده یادداشت‌های روزانه این شهید است و با توجه به گویاسازی افراد مورد اشاره در این نوشته‌ها، می‌توان از آن به عنوان منبع دست اولی برای تحقیق استفاده کرد. منبعی مستدل که حاوی نکاتی تازه در ارتباط با سال‌های ابتدایی جنگ است و ناگفته‌های بسیاری را در دل خود جای داده است.

«بی‌قرار» مجموعه خاطرات کوتاه و خواندنی از حالات و روحیات خاص شهید حسن باقری است که یکی دیگر از اثار منتشر شده پیرامون شخصیت این شهید است؛ این کتاب که با شیوه داستانی به رشته تحریر در آمده است، توسط محمد خسروی راد نوشته شده و علاوه بر این خاطرات، تعدادی از عکس‌های شهید را نیز به همراه دارد.

هر چند که کتاب‌های دیگری نیز در ارتباط با شهید باقری نوشته شده است ولی به نظر می‌رسد با توجه به نقش کلیدی او در سال‌های ابتدایی جنگ و همچنین رویدادهای مهمی همچون تشکیل واحد اطلاعات و عملیات سپاه که توسط این شهید بزرگ رقم خورد؛ ظرفیت بسیاری برای تولید آثار هنری من جمله فیلم سینمایی، سریال تلویزیونی و حتی تئاتر و بازی‌های رایانه‌ای وجود دارد که متاسفانه تاکنون محقق نشده است.

این جای خالی در عرصه تولید آثاری متنوع در ارتباط با قهرمان ملی کشورمان درحالی همچنان نیز احساس می‌شود، که این روزها نمونه‌های بسیاری از فیلم‌های سینمایی یا بازی‌های رایانه‌ای مربوط به قهرمانان سایر کشورهای مختلف به راحتی در بازار یافت می‌شود و کودکان و نوجوانان ما هر روز با قهرمانان واقعی کشور خود بیگانه‌تر می‌شوند.