سوختگی با آتش عوارض و درمان

جام جم: حادثه دلخراش آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو، غیر از غم از دست دادن هموطنان و خسارات مالی و روحی، این سوال را در ذهن بسیاری از ما تداعی کرد که چه میزان آمادگی لازم برای مواجهه با این گونه خطرات را داریم؟ همه ما از ضرورت آمادگی شخصی برای مواجهه با خطرات احتمالی آگاه هستیم، پس بهتر است نکات کارشناسان در این باره را بخوانیم و به خاطر بسپاریم. کارشناسان معتقدند هنگام بروز حادثه نباید بی‌گدار به آب زد. دکتر افشین امینی، دانشیار طب اورژانس دانشگاه شهید بهشتی نیز در ارتباط با اولین و موثرترین اقدام هنگام بروز آتش‌سوزی می‌گوید: مهم‌ترین اصل هنگام بروز آتش‌سوزی، ارزیابی صحنه است. اگر اطلاعات کافی درباره موقعیت و خطرات ناشی از آن ندارید، به هیچ‌ عنوان به صحنه آتش‌سوزی نزدیک نشوید و از افراد دیگر کمک بخواهید. در واقع اولین و مهم‌ترین اقدام حیاتی در این موارد، درخواست کمک است. این متخصص می‌افزاید: اگر با مصدومی که دچار سوختگی شده‌ مواجه شدید، در مرحله اول محل سوختگی را کنترل کنید؛ اگر فرد هشیاری ندارد، چیزی به او نخورانید. سوختگی در نواحی صورت بسیار خطرناک است و ممکن است راه تنفسی را مسدود کند. سوختگی نواحی کف دست، کف پا و آلت تناسلی نیز از نواحی پرخطر محسوب می‌شود و باید بسرعت تحت درمان تخصصی قرار بگیرد. سوختگی‌های سطحی، سوختگی‌هایی هستند که کمتر از یک کف دست باشند. می‌توانید به مصدومی با سوختگی سطحی مسکن بدهید و حوله تمیز سرد روی محل سوختگی قرار دهید یا با آب سرد بشویید. قرار دادن پانسمان استریل روی محل سوختگی و استفاده از پمادهای مخصوص کار درستی است، اما به هیچ عنوان خمیردندان و چیزهای عجیب و غریب روی سوختگی نمالید. سوختگی‌های ناشی از برق گرفتگی یا مواد شیمیایی هر چقدر هم جزئی باشند، باید توسط متخصص بررسی شوند. این نوع از سوختگی‌ها را نباید در خانه با آب شست‌وشو دهید. طعمه دود نشوید دکتر امینی درخصوص دود گرفتگی هشدار داد و گفت: هنگام نزدیک شدن به محل حادثه، مراقب باشید خودتان دچار دود گرفتگی نشوید. وی همچنین تاکید کرد، اگر ارزیابی دقیق از صحنه ندارید نباید وارد عمل شوید. فراموش نکنید در حالی که مصدوم پایین قرار دارد و شما در حالت ایستاده‌اید، از این نظر بیشتر در خطر دود گرفتگی هستید. بهترین اقدام برای کمک به فردی که در معرض دود گرفتگی قرار دارد، دور کردن او از صحنه و رساندنش به محیط باز است. سوختگی اسیدی را جدی بگیرید دکتر آردا کیانی، متخصص ریه می‌گوید: در 48 ساعت اولیه بیشترین عوارض ناشی از سوختگی شامل مشکلات ریوی است. 41 درصد افرادی که دچار سوختگی شدید می‌شوند، گرفتار مشکلات ریوی هم می‌شوند، در صورتی که سوختگی در فضای بسته رخ دهد، امکان مسمومیت با منواکسیدکربن بیشتر می‌شود. در صورت باقی ماندن فرد در محیط او با عوارضی مانند ورم صورت، تحریک‌پذیری، گیجی، تشنج، بی‌اختیاری ادرار و در ادامه، کما روبه‌رو می‌شود. این متخصص، درباره انواع سوختگی‌ها توضیح می‌دهد: گاه سوختگی ناشی از سوختن مواد شیمیایی و پلاستیکی در کارخانه‌ها اتفاق می‌افتد که در این موارد علاوه بر خطر گاز منواکسیدکربن، خطر سوختگی اسیدی هم وجود دارد. در این شرایط باید فرد را هرچه زودتر به مراکز درمانی منتقل کرد تا زیر چادر اکسیژن و در معرض بخور سرد قرار بگیرد. عوارض سوختگی‌های فسیلی گاه سوختگی ناشی از آتش گرفتگی سوخت‌های فسیلی مانند چوب یا گاز گرفتگی است که در این موارد نیز خطر تشنج، بی‌اختیاری، ادرار یا حتی کما وجود دارد. خرخر کردن یا ورم صورت از علائم خطرناک ناشی از دود گرفتگی است که باید هرچه سریع‌تر فرد را به بیمارستان منتقل کنید. باد زدن، مصدوم را می‌سوزاند به گفته این متخصص، اگر بدن فرد مصدوم دچار آتش گرفتگی شده است، باید با پیچاندن او در پتوی خیس، میزان دریافت اکسیژن را پایین بیاورید. در این شرایط باد زدن مصدوم شرایط را بدتر می‌کند و به سوختگی بیشتر منجر می‌شود. در مورد مصدوم‌هایی که در معرض آوار قرار گرفته‌ یا بی‌هوش‌اند، ممکن است، شکستگی‌هایی در نواحی سر یا بدن رخ داده باشد که در این صورت سعی کنید با ثابت نگه‌داشتن سر و بدن مصدوم او را از محل خارج کنید. همیشه فرد را در حالت درازکش قرار دهید و دقت کنید سرش کمی بالاتر در زاویه 45 درجه قرار داشته باشد. تنفس دهان به دهان هم راهی برای اکسیژن‌رسانی به بیمار است و تنها در مواردی چاره‌ساز است که بیمار نفسش قطع شده باشد در غیر این صورت با خارج‌کردن فرد از محیط همان میزان نفسی که فرد می‌کشد، می‌تواند نجات‌بخش باشد. برای تنفس دهان به دهان، ابتدا نفس عمیقی بکشید و حدود 100 یا150 سی‌سی از هوایی که هنوز در دهان است و مملو از اکسیژن را به بیمار منتقل کنید. تنها در صورتی که از فضای دود دور هستید، می‌توانید از تنفس دهان به دهان استفاده کنید، در غیر این صورت با وارد کردن دود به دهان مصدوم به او آسیب می‌رسانید. آتش‌نشانان با اکسیژن‌رسان‌ها به بیمار اکسیژن می‌رسانند، در صورتی که از اکسیژن‌رسان خانگی استفاده می‌کنید، حتما از آتش دور بمانید. اکسیژن‌رسان خانگی خطر انفجار دارد. مراقب عوارض بعدی سوختگی باشید دانستن این نکته بسیار مهم است که حتی در صورت سلامت ظاهری فردی که در معرض سوختگی ناشی از آتش قرار داشته، ممکن است طی 24 تا 48 ساعت بعد بسرعت علائم بیماری ظهور کند. افرادی که در معرض دود قرار گرفته‌اند، باید حداقل چهار تا شش ساعت در اورژانس تحت نظر باشند تا ضربان قلب، فشار و اکسیژن خون‌شان کنترل شود. گاه افراد علائمی مانند گیجی، بی‌قراری و تشنج نیز دارند که در این افراد باید سطح منواکسیدکربن موجود در خونشان بررسی شود. دو تا شش روز بعد از سوختگی ممکن است ذات‌الریه، سینوزیت، فلج تارهای صوتی و آمبولی ریه رخ دهد و حتی در ماه‌های دیگر نیز ممکن است، مصدوم با عوارضی روبه‌رو شود.