بخشش و اثرات آن در گشایش معیشت ما

سفره را پهن کردند و آماده افطار نخستین روزه خود شدند. وقتی علی (ع) اولین لقمه را برداشت، مسکینی در کنار در آمد و گفت: «سلام بر اهل بیت رسول خدا! من فقیری مسلمان هستم. از آن غذایی که می خورید، به من هم بدهید. من هم دعا می کنم که خداوند شما را از سفره های بهشتی بهره مند کند» . علی (ع) لقمه را از دستانش به زمین گذاشت و گفت: «ای فاطمه! ای دختر کسی که از همه انسان ها برتر است! مگر این انسان فقیر مستمند را نمی بینی که محزون و غمگین به در خانه ما آمده است و به پیشگاه خداوند شکایت می کند و از فقر خویش می نالد و درحالی که گرسنه و غمگین است مشکل خویش را بر زبان می آورد؟ هر انسانی در گروی اعمال خویش است. هرکس کار نیکی انجام دهد، خیر بسیار می بیند و جایگاه او در بهشتی خواهد بود که در گروی اعمال نیک است و خداوند آن را بر انسان بخیل حرام کرده است. انسان بخیل، غمگین خواهد بود و روانه آتش دوزخ می شود». این جملات علی معنای کاملاً روشنی داشت. او تصمیمش را گرفته بود. می خواست تنها غذای آن روزش را به مسکینی بدهد که از وی تقاضای کمک کرده بود. اکنون نوبت فاطمه است. تصمیم او چیست؟ شوهرش را همراهی می کند و غذای خود را ـ یعنی تمام آنچه که دارد را انفاق می کند؟ فاطمه هم در پاسخ علی گفت: «ای پسر عموی من! امر تو را بر روی چشم می گذارم و می پذیرم و کاملاً مورد قبول من است. من امید دارم که وقتی خودم گرسنه هستم گرسنه ای را سیر کنم، به گروه نیکان ملحق شوم و به جمع خوبان بپیوندم» .

روز بعد نیز روزه گرفتند. فاطمه به سراغ یک سوم بعدی پشم ها رفت. وقتی آن ها را ریسید؛ یک پیمانه دیگر جو برداشت و آسیاب کرد و به تعداد اعضای خانه، پنج قرص نان پخت. علی نیز مانند روز گذشته، نماز مغرب را به رسول خدا اقتدا کرد و سپس راهی منزل شد. سفره را پهن کردند تا پس از دو روز گرسنگی، لقمه نانی بخورند. هنوز اولین لقمه را نخورده بودند که این بار یتیمی در آستانه در ظاهر شد: «سلام ای اهل بیت محمد! من یتیم هستم. آیا از آن غذایی که می خورید، به من نمی دهید؟ ان شاء ا.. که خداوند شما را از سفره های بهشتی بهره مند کند». علی (ع) لقمه ای را که برداشته بود بر سفره نهاد و باز هم رو به همسرش کرد تا تصمیم خود را به او اعلام کند: «ای فاطمه! این یتیم به اختیار خود به خانه ما نیامده بلکه این خداوند است که این یتیم را نزد ما فرستاده است. هرکس امروز در حقّ این یتیم مهربانی کند، انسان بخشند ه ای خواهد بود که جایگاهش در بهشت خرّم است؛ بهشتی که خداوند آن را بر انسان بخیل حرام کرده است. انسان بخیل در آنجا ملامت و سرزنش می شود و روانه آتش دوزخ می شود» . فاطمه (سلام ا... علیها) هم بخشش همسرش را بی پاسخ نگذاشت:

«فاطمه جان! اکنون اسیری راه گم کرده و به زنجیر کشیده شده نزد تو آمده است و بر در خانه ما از گرسنگی شکایت دارد. هرکس که امروز او را سیر کند؛ فردا نتیجه عملش را نزد خداوند یکتا خواهد یافت. مگر غیر از این است که کشاورز فقط همان چیزی را که کاشته است درو می کند نه چیز دیگری را. پس بدون هیچ منّتی، این بنده خدا را غذا بده» . فاطمه نیز درخواست همسرش را اجابت کرد و گفت: «از آنچه داشته ایم فقط یک پیمانه باقی ماند. دستان من به خاطر ریسیدن پشم و آسیاب کردن جو و پختن نان، تاول زده و زخمی شده است. به خدا سوگند که دو فرزند خردسالم گرسنه هستند. خدایا! علی دست خیر دارد و بسیار کار خیر و نیک انجام می دهد. او بازوانی ستبر و قدرتمند دارد و بسیار بخشنده و کریم است. من او را در راه انفاق و دستگیری از دیگران تنها نمی گذارم». پس دست به سفره بردند و آنچه بر سر سفره بود به آن اسیر مشرک دادند و شب سوم را نیز با گرسنگی به صبح رساندند.