تحلیل واشنگتن‌پست از نقش ایران در مذاکرات آستانه

خبرگزاری فارس: واشنگتن‌پست نوشت؛ اظهارات وی در تضاد با وعده‌های روسیه و ترکیه و همچنین اشاره‌های مقامات آمریکا مبنی بر دعوت شدن دولت در حال روی کار آمدن ترامپ به مذاکراتی است که قرار است 23 ژانویه (4 بهمن) در آستانه، پایتخت قزاقستان برگزار شود. آن‌ها همچنین به‌احتمال درگیری در حداقل یکی از موارد تنش برانگیز خاورمیانه میان تهران و دولت آتی آمریکا اشاره کرده‌اند که همواره از برنامه‌های خود برای به‌کارگیری رویکردی جنگ‌طلبانه‌تر در قبال ایران نسبت به دولت اوباما سخن گفته است. بر اساس گزارش پرس تی وی، ظریف گفت که «برای این مذاکرات ما دعوتی از آمریکا نداشته‌ایم و مخالف حضور آن هستیم.» اینکه آیا در صورت شرکت آمریکا، ایران از حضور در مذاکرات امتناع خواهد کرد یا خیر بلافاصله مشخص نشده است. این مذاکرات بخشی از فرآیندی است که از سوی روسیه رهبری می‌شود و ترکیه و ایران نیز در آن حضور دارند- در حال حاضر این سه کشور قدرتمندترین بازیگران بین‌المللی در زمین سوریه محسوب می‌شوند. هدف از این فرآیند حل‌وفصل مسائل در سوریه پس از شکست دیپلماسی دولت اوباما در قبال بحران این کشور است. انتظار می‌رود این مذاکرات امری اعتدالی باشد چراکه به گفته سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نمایندگانی از نیروهای مخالف سوری در 29 دسامبر در مسکو با اعضای دولت سوریه دیدار کرده و در مورد شرایط یک آتش‌بس متزلزل به بحث و تبادل‌نظر پرداختند. گفته می‌شود نمایندگان کشورهای دعوت‌شده بیشتر در نقش ناظر حضور خواهند داشت تا شرکت‌کننده. با فرض اینکه این نشست صورت بگیرد، این مذاکرات اهمیت زیادی برای درگیری‌ها در سوریه خواهد داشت و برای نخستین بار از زمان آغاز اعتراضات علیه بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه در سال 2011 خواهد بود که بازیگران عمده نظامی در این درگیری را گردهم می‌آورد. این مذاکرات همچنین اهمیت قابل‌توجهی برای خاورمیانه خواهد داشت و نخستین طرح اصلی برای یک درگیری منطقه‌ای بزرگ را به نمایش خواهد گذاشت که ایالات‌متحده نقش رهبری را در آن ایفا نمی‌کند. باوجودآنکه در این تلاش جمعی ترکیه و ایران با روسیه همکاری می‌کنند، این روسیه است که رهبری این فرآیند را برعهده دارد. در حال حاضر هیچ دعوت‌نامه‌ای به‌طور رسمی برای کشورها ارسال نشده و دلیل عمده آن این است که تلاش‌های ترکیه برای ترغیب شورشیان سوری به شرکت در این مذاکرات بیش ازآنچه انتظار می‌رفت به طول انجامیده است. روز سه‌شنبه، فرمانده شورشیان تأیید کرد که تعدادی از گروه‌هایی که اکثراً از حمایت ترکیه برخوردار هستند و عمدتاً در شمال سوریه پایگاه دارند، نمایندگان خود را به این مذاکرات اعزام خواهند کرد. باوجودآنکه ایران یکی از سه حامی مذاکرات صلح است، توافقی که میان روسیه و ترکیه نهایی شد و آتش‌بس را به دنبال داشت را امضا نکرده و این نشان می‌دهد که ایران در مورد تلاشی که ممکن است نفوذ گسترده آن در سوریه را تضعیف کند، ملاحظاتی دارد. هم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آینده آمریکا و هم ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفته‌اند که سوریه را نقطه همکاری نزدیک‌تر روسیه و ایالات‌متحده می‌دانند. ترامپ گهگاه اشاره کرده که امیدوار به برقراری روابط بهتر با مسکو است که می‌تواند در مقابل نقش رو به گسترش ایران در منطقه توازن ایجاد کند. ایران در فراهم آوردن نیروی انسانی و منابعی که به مقاومت دولت اسد در مقابل شورشی‌ها کمک کرده، فعال بوده است. هزاران نیروی شیعه عراقی و افغانستانی که توسط ایران آموزش دیده‌اند در خطوط مقدم جنگ در سوریه هستند، نیروهای حزب‌الله لبنان که از حمایت ایران برخوردار هستند، جلودار اکثر مبارزات اصلی است و مشاوران و فرماندهان نظامی ایرانی در بسیاری از مناطق در سراسر این کشور کنار آن‌ها هستند. پیروزی‌های نظامی در سوریه، نقش ایران به‌عنوان بازیگر غالب در سوریه را تثبیت کرده و باعث شده همکاری ایران برای هرگونه صلح پایدار در این کشور الزامی باشد.