نظر یک کارگردان درباره استفاده از کلاه‌گیس در سینما

خبرگزاری صبا: در روزهای گذشته اخبار جنجالی پیرامون فیلم «کاناپه» و کنار گذاشته‌شدن تازه‌ترین ساخته کیانوش عیاری از بخش رقابتی جشنواره سی‌و‌پنجم فیلم فجر نظرات مختلفی را در این زمینه به‌وجود آورد. دلیل حذف فیلم بنا به گفته اطرافیان عیاری، استفاده نامناسب فیلمساز قدیمی سینمای ایران از «کلاه‌ گیس» برای شش کاراکتر زن فیلم بود. عیاری فراتر از این موضوع عنوان کرده است که در جهت رسیدن به رئالیسم در سینما از این پس به هیچ‌وجه در نماهای داخلی فیلم‌هایش برای شخصیت‌های زن از روسری استفاده نخواهد کرد! جدا از این‌که تولید در سینمای ایران قوانینی دارد که فیلمسازان برای تولید و نمایش فیلم ملزوم به رعایت آن‌ها هستند نظرات برخی سینماگران و کارشناسان فرهنگی و مذهبی را در این زمینه جویا شده‌ایم. عباس رافعی: قاعده حجاب سال‌هاست جا افتاده و برای مخاطب باورپذیر است عباس رافعی جدا از کارگردانی و تهیه‌کنندگی آثار سینمایی به‌عنوان کارشناس مسائل فرهنگی می‌تواند در خصوص اتفاقات سینمای ایران پاسخگوی برخی ابهامات و سوالات و شاید کاستی‌های موجود باشد. کارگردان آثاری چون «راز مینا»، «کیمیاوخاک» و «فصل فراموشی فریبا» درباره اتفاقات اخیر رخ داده در سینمای ایران که درباره نحوه پوشش بازیگران و نوع نمایش چهره زنان در آثار تصویری است، طی گفت‌وگویی به «صبا» گفت: هر اتفاقی در مقوله فرهنگ، نیاز به آسیب‌شناسی و تحلیلی درست دارد تا رخدادها از هرگونه اغتشاش و نگاه سطحی دور شود. متاسفانه در روزهای اخیر دوستانی سوار بر موج مسائلی را رقم زدند اما باید دید که آیا مشکل اساسی سینمای ایران همین استفاده از کلاه‌گیس است؟! رافعی ادامه داد: اگر چه من استفاده از کلاه‌گیس را برای برخی آثار تصویری قبول دارم اما به‌نظرم بهتر است به‌دور از هرگونه جوسازی‌ها و براساس مسائل عرفی که سال‌ها در سینمای ایران تصویب شده رفتار کرد برای مثال قاعده استفاده از روسری و حجاب اسلامی برای خانم‌ها در فیلم‌های سینمایی در طی سال‌های بسیار طولانی پس از انقلاب کاملا جا افتاده و برای مخاطب هم پذیرفته شده است. در ثانی برخی خانواده‌های معتقد در واقعیت هم از حجاب اسلامی حتی در مقابل محارم خود استفاده می‌کنند و من خودم شاهد آن بوده‌‌ و هستم. کارگردان فیلم «آوازهای سرزمین من» درباره چگونگی استفاده از رویه‌ای مشخص برای پوشش بازیگران در آثار تصویری گفت: باید مسئولان ارشاد درباره نحوه استفاده از پوشش بازیگران و مواردی مانند کلاه‌گیس با استفاده از نظرات اهالی فقه به رویه مشخصی برسند و مجوزهای مربوطه را به فیلمسازان برای انجام این کار بدهند تا فیلمسازانی که می‌خواهند برخی روابط و موقعیت‌ها را باورپذیر کنند، بتوانند از این شرایط بدون دردسر استفاده کنند. وی افزود: باید دستورالعمل واحدی براساس آسیب‌شناسی کارشناسانه وجود داشته باشد. شرایط الان به‌گونه‌ای است که نه‌تنها فیلمسازان بلکه مخاطبان هم درباره استفاده از کلاه‌گیس سردرگم شده‌اند، وقتی می‌بینند شخصیت‌های سیاسی قبل از انقلاب در سریالی حجاب دارند و مثلا فیلمی سینمایی مربوط به ایران امروز از کلاه‌گیس استفاده می‌کند! عباس رافعی درباره آسیب‌هایی که می‌تواند برای سینمای ایران در صورت استفاده از مواردی نامتعارف مانند کلاه‌گیس رخ دهد، به «صبا» گفت: این مسئله باید قبل از هر اقدام و تصمیمی به شکل دقیق توسط کارشناسان مربوطه آسیب‌شناسی شود تا خدای ناکرده بعدها حواشی و اتفاقات ناگواری در پشت صحنه سینما رخ ندهد. از طرفی باید مورد سنجش قرار بگیرد که آیا این مسئله؛ یعنی استفاده از کلاه‌گیس می‌تواند نزد مردم باورپذیر باشد؟ و این‌گونه نشود که موی مصنوعی با واقعی غیرقابل تشخیص باشد! رافعی که در بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی و در جشنواره فجر حضور داشته است، با اعلام دل نگرانی‌های برخی از افراد دغدغه‌مند درباره پوشش بازیگران گفت: پیش از این درباره روابط شخصیت‌های فیلمی که در واقعیت هم همسر بودند در ابتدای فیلم توضیحاتی نوشته می‌شد و حالا باید دید که در صورت استفاده از کلاه‌گیس امکان دارد که این مورد قبل از فیلم توضیح داده شود؟! وی افزود: من اگر چه مخالفتی برای استفاده از کلاه‌گیس در برخی آثار ندارم اما به‌نظرم حتما باید درباره این‌گونه مسائل که با عرف و باورهای مردم ارتباط دارد، کنترل و نظارت دقیقی به عمل آید.