زنی که اتحاد جماهیر شوروی را دفن کرد

روزنامه خراسان: هنگامی که اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در ۲۵ سپتامبر ۱۹۹۱ آخرین نفسش را کشید، هیچ کس در میدان سرخ مسکو شادمانی نکرد و هورا نکشید. البته اعتراض و تظاهراتی هم در کار نبود. در آن شب، تنها سرمای گزنده زمستان احساس می‌شد و اندک برفی بر زمین نشسته بود. مردم در چنگال آن زندگی روزمره ملالت‌بار گرفتار بودند و به ویژه کمبود‌ها در مسکو غوغا می‌کرد. روزنامه‌ها گزارش می‌دادند که چیزی به نام گوشت در فروشگاه‌ها موجود نیست و شکر جیره‌بندی شده است. هواپیماهای باری که وظیفه انتقال آذوقه مردم از خارج از کشور را برعهده داشتند، به دلیل نایاب شدن سوخت هواپیما زمین‌گیر شده بودند. در‌‌‌ همان حال، تنها هواپیماهایی از مبدأ ایالات متحده آمریکا بودند که در فرودگاه مسکو به زمین می‌نشستند و مواد غذایی و به عبارت بهتر، جیره غذایی ارتش آمریکا را که از زمان جنگ خلیج فارس باقی مانده بود، به روس‌ها تحویل می‌دادند.

یلتسین در‌‌‌ همان شب کناره‌گیری گورباچف، سیستم کنترل موشک‌های استراتژیک مسکو را در اختیار گرفت. طی سال‌های قبل، دو افسر خاموش و آرام، وظیفه حمل آن چمدان را بر عهده داشتند و همواره گورباچف را قدم به قدم همراهی می‌کردند. یکی از وظایف اصلی آن دو افسر این بود که چمدان مذکور همواره در دسترس رهبر شوروی باشد. اما از آن شب، این دو افسر رئیس و ارباب جدیدی پیدا کردند. یلتسین در واقع فرماندهی کل زرادخانه اتمی شوروی را نیز بر عهده گرفت. یلتسین در آغاز دسامبر ۱۹۹۱ بدون اطلاع گورباچف، سندی را با رؤسای‌جمهور روسیه سفید و اوکراین به امضا رساند که در نوع خود عجیب بود. بر اساس این سند، یلتسین و استانیسلاو شوشکویچ و لئونید کراوچوک اعلام می‌کردند: از آنجایی که کشور اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۲۲ توسط روسیه، اوکراین و روسیه سفید تاسیس شده است، این سه کشور حق انحلال آن را نیز برای خود محفوظ می‌دانند. طرح اولیه آن پیمان در طول شب و به صورت دستنویس تهیه شد.

صبح روز بعد اما، این طرح اولیه در سطل آشغال قرار داشت و زنی که خدمتکار آن خانه بود، این کاغذ را همراه با دیگر زباله‌ها دور انداخت. هیچ کس به فکر تهیه یک ماشین تحریر نیفتاده بود و به همین خاطر، یکی از منشی‌ها، این پیمان را با ماشین تحریری که ساخت آلمان شرقی بود و مارک اوپتیما داشت تایپ کرد. این خانم منشی که «یوگنیا پاتیچوک» نام داشت، بعد‌ها در دهکده زادگاهش واقع در روسیه سفید، به عنوان زنی شهرت یافت که «اتحاد جماهیر شوروی را دفن کرد». برای کپی کردن از آن سند، از دو دستگاه فاکس استفاده شد.