عباس عراقچی از سفارت تا معاونت وزارت خارجه
نام سیدعباس عراقچی، با عضویتش در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای رسانه‌ای شد، برخی مدعی بودند او، چهره ناهمگون دولت در مذاکرات است و برخی ادعا می‌کردند برای پیگیری مسیر سعید جلیلی در مذاکرات و به تیم محمدجواد ظریف تحمیل شده است.
روزنامه شرق: نام سیدعباس عراقچی، با عضویتش در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای رسانه‌ای شد، برخی مدعی بودند او، چهره ناهمگون دولت در مذاکرات است و برخی ادعا می‌کردند برای پیگیری مسیر سعید جلیلی در مذاکرات و به تیم محمدجواد ظریف تحمیل شده است. حضور شبانه‌روزی و همیشگی‌اش در مذاکرات هسته‌ای که رسانه‌ای شد و ظریف از اعتماد و نزدیکی‌اش به او سخن گفت، کم‌کم به مذاکره‌کننده محبوب تیم بدل شد. او هم در مذاکرات فعال بود، هم در رسانه‌ای‌کردن دستاوردهای مذاکرات و به‌ویژه برجام. او تقریبا ١٠ روز یک‌بار در قاب تلویزیون میهمان خانه‌های مردم می‌شد تا از آنچه انجام شده و آنچه در انتظار است بگوید. آخرین حضورش در تلویزیون به ٢٦ مهر گذشته بر می‌گردد. استمرار‌نداشتن برنامه‌هایش به مدت دو ماه، درحالی‌که نقدها به برجام شدت گرفته بود، خبرساز و غیبتش به تیتر برخی از رسانه‌ها بدل شد تا اینکه شنبه گذشته خودش در صفحه اینستاگرامش نوشت قرار است برای سخن‌گفتن درباره برجام به تلویزیون برود که...
بهانه صداوسیما دبه کرد
حدود سه ساعت بعد از انتشار و خبری‌شدن پستش در اینستاگرام، پست دیگری گذاشت و نوشت: «صداوسیما دعوتش را پس گرفت». گمانه‌زنی‌ها درباره لغو سخنرانی در تلویزیون ادامه داشت تا اینکه خودش صبح دیروز در نشست مطبوعاتی‌اش در وزارت امور خارجه که به مناسبت سالگرد برجام برگزار شده بود، درباره چرایی لغوشدن برنامه تلویزیونی‌اش گفت: «صداوسیما دبه کرد».
شناسنامه صادره از تهران
سال ٤١ در تهران به دنیا آمد و خودش می‌گوید: «چون پدربزرگش اصفهانی است، اصالتش به عراق عجم برمی‌گردد». به همین دلیل هم شهرتشان عراقچی است. سه برادر و سه خواهر دارد. کودکی او در تهران و در محله خیابان بهار گذشت. نوجوان بود که انقلاب شد و ورودش به دانشگاه به انقلاب فرهنگی خورد و به همین دلیل هم با آغاز جنگ جذب سپاه شد. خودش می‌گوید که معرفش به سپاه یکی از دوستان حسین شریعتمداری بوده است. سال ٦٤، هم‌زمان با عضویت در سپاه به دانشکده امور بین‌الملل وزارت امور خارجه رفت و سال ٦٨، هم جنگ تمام شده بود، هم تحصیلاتش. از سپاه انصراف داد و راهی وزارت امور خارجه شد و لباس دیپلمات‌ها را بر تن کرد. هم‌زمان تحصیلاتش را ادامه داد و کارشناسی ارشد روابط بین‌المللش را از دانشگاه آزاد گرفت و برای دکترا از وزارت خارجه بورسیه دانشگاه کنت شد و به انگلیس رفت.
همسرش بهار عبداللهیان است و نقاش و صاحب سبک. سه فرزند دارد. فرزند بزرگش دختر است و لیسانس معماری دارد و ازدواج کرده. دامادش معمم است و عراقچی از آنها صاحب نوه است. دو پسر هم دارد که یکی دانشگاهی و دیگری دبیرستانی است. خانواده‌دوست است و می‌کوشد خانواده‌اش را دور هم جمع کند. آدمی مذهبی و اهل استخاره است و می‌گوید در گرفتاری‌ها به ائمه متوسل می‌شود؛ به‌ویژه حضرت فاطمه معصومه. حال‌وهوای سپاه پاسداران همچنان با اوست و در محافل بسیجی و حزب‌اللهی رفت‌وآمد می‌کند. عراقچی، از جمله چهره‌های نظام است که در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام، توییتر و فیس‌بوک حضور فعالی دارد و سر بزنگاه‌های خبری یا خبرساز می‌شود یا تحلیلگر؛ چنان‌که در پایان توافق ژنو در توییتر فعال شد و نوشت «سلام خدا به روح شهدای هسته‌ای».
کارنامه دیپلماسی پله‌به‌پله
در مصاحبه‌هایش همواره می‌گوید: «هر مسئولیتی هرجا به من پیشنهاد شده، هیچوقت رد نکرد‌ه‌ام؛ چون همیشه نگاهی انگیزهای داشته‌ام. اگر میگفتند مسئول دبیرخانه وزارت خارجه دارد می‌رود مرخصی، می‌آیی این کار را انجام بدهی؟ میگفتم انجام میدهم». اولین سمتش در وزارت خارجه کارشناس بخش بین‌الملل وزارت امور خارجه بود و تا سال ٧٠ این سمت را داشت. اواسط دهه ٧٠ بود که برای ادامه تحصیل در انگلیس بورسیه شد. پس از گرفتن مدرک دکترایش که به تهران برگشت، رئیس گروه مطالعاتی دفتر مطالعات وزارت امور خارجه شد و پس از آن در سال ٧٨ به عنوان سفیر جمهوری اسلامی، راهی فنلاند شد و سال ٨٢ که برگشت، ریاست اداره غرب اروپا را بر عهده گرفت. بعد هم سال ٨٣ به دانشکده روابط امور بین‌الملل وزارت امور خارجه رفت و ریاست آن را عهده‌دار شد. یک سال بعد با سکانداری منوچهر متکی بر وزارت امور خارجه، معاون امور آسیایی و اقیانوسیه شد. دو سالی در این سمت ماند تا اینکه مجددا در سال ٨٦ به عنوان سفیر جمهوری اسلامی عزم سفر کرد. این‌بار ژاپن مقصد مأموریتش بود، او چهار سال در ژاپن سفیر بود. سال ٩٠ به کشور بازگشت و جایش را به رضا نظر‌آهاری، سفیر جدید، داد. در اداره روابط بین‌الملل وزارت امورخارجه مستقر شد. او تجربه سخنگویی وزارت امورخارجه را نیز در کارنامه دارد. اردیبهشت سال ٩٢ سه ماه به جای رامین مهمانپرست (که برای ورود به یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیدا شده بود) سخنگو بود، اما خیلی زود از کرسی سخنگویی کنار رفت و شهریور همان سال با روی‌کار‌آمدن دولت حسن روحانی، جایش را به مرضیه افخم سپرد. محمدجواد ظریف، سیدعباس عراقچی را به عضویت تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای برگزید. به‌این‌ترتیب، او در کلیه مذاکرات دوجانبه ایران با گروه ١+٥ حضور داشت. عراقچی همراه و همگام مذاکرات هسته‌ای در سه سال اخیر بوده است. عراقچی تا پایان مذاکرات هسته‌ای دستیابی به برجام، به عنوان مذاکره‌کننده ارشد در همه مذاکرات حضوری فعال و تأثیر‌گذار داشت و رسانه‌ها از او به عنوان نفر دوم مذاکرات نام می‌بردند. شاید در همین راستا بود که همواره به جد و با حساسیت، فراز و فرود‌های روند مذاکرات را شرح و تحلیل می‌کند و گاهی هم خبرساز شده است؛ مثلا توییتش با مضمون «برخاستن دود سفید از مذاکرات ژنو» خبر از اولین توافق‌ها در پاییز ٩٢ را داد.
مواضع
توقعات مورد انتظار ما در حوزه بانکی و مالی به وقوع نپیوست/ خبرگزاری مهر، دی ٩٥. تنها راه برون‌رفت از بحران‌های منطقه پیروی از راه‌حل سیاسی است. / خبرگزای ایسنا، مهر ٩٥. من وزارت خارجه را از در وارد شدم. مثل بچه آدم، نه از پنجره آمدم، نه از سقف پریدم. / هفته‌نامه پنجره، اسفند٩٢. سازمان منع سلاح‌های شیمیایی، مادامی که این مهم به‌طورکامل تحقق پیدا نکند، توجه به موضوعات دیگر، سازمان را از مسیر اصلی خود خارج خواهد کرد. / خبرگزاری فارس، خرداد ٩٥. دستاوردهای برجام به اعتقاد من فوق‌العاده بود و آنچه واقعیت است و تاریخ قضاوت خواهد کرد این است که دستاوردهای بزرگ ملت ایران در مدت ۱۲ سال در مسئله هسته‌ای به سرانجام رسید. / خبرگزاری ایسنا، خرداد ٩٥. براساس برجام، ما در بحث تولید سانتریفیوژها محدودیتی نخواهیم داشت، همچنین در برجام آمده است که برای تولید ماشین‌های سانتریفیوژ و برای غنی‌سازی محدود، دوره محدودیت ما هشت‌ساله است. / خبرگزاری مهر، مرداد ٩٤. ما در جریان این مذاکرات در هیچ موضوعی غیر از موضوع هسته‌ای چه با آمریکایی‌ها و چه با بقیه اعضای ١+٥ مذاکره دیگری نکرده و نمی‌کنیم. / خبرگزاری ایسنا، اسفند٩٣.