روزنامه کیهان:باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا در بخشی از سخنرانی خداحافظی خود در شیکاگو به بیان دستاوردهای دوران ریاست‌جمهوری‌اش پرداخت. اوباما در میان دستاوردهای خود به برنامه هستهای ایران نیز اشاره و تاکید کرد: اگر 8 سال پیش به شما گفته بودم که برنامه هستهای تسلیحاتی ایران را بدون شلیک یک گلوله تعطیل خواهیم کرد، ممکن بود بگویید چشم انداز ما اندکی بیش از حد بلندپروازانه است.
در مهرماه سال‌جاری، «هیلاری کلینتون»، در بخشی از اولین مناظره خود با «دونالد ترامپ» درباره سیاست این کشور در قبال ایران گفت:«جان‌کری که پس از من وزیر خارجه شد با همراهی اوباما موفق شدند برای برنامه هستهای ایران سقف تعیین کنند، همه این‌ها بدون شلیک حتی یک گلوله اتفاق افتاد».
همچنین «توماس فریدمن» 12 تیر ماه 94 یعنی 10 روز قبل از اعلام توافق هستهای در نیویورک تایمز نوشت: «توافق پیش‌رو با ایران یک توافق بدِ - خوب(!) است و به اوباما این امکان را می‌دهد تا به کنگره و اسرائیل بگوید این بهترین توافقی است که با یک غلاف خالی از اسلحه می‌توان به دست آورد؛ توافقی که تا بروز دگرگونی‌هایی در ایران زمان می‌خرد و بهتر از جنگی است که هیچ کس نمی‌داند انتهای آن چه خواهد بود». اجرای شتابزده اقدامات نقد ایران، نقض وعده‌های نسیه 1+5
پس از امضای توافق هسته ای، دولت یازدهم بسیاری از تعهدات خود را به صورت کاملا یکجانبه و به گونه‌ای که قابل بازگشت نیست، عملیاتی کرد. خروج بیش از 12 هزار سانتریفیوژ از چرخه غنی‌سازی، توقف تحقیق و توسعه برای غنی‌سازی در فردو، بتن‌ریزی در قلب رآکتور اراک و خروج 9700 کیلوگرم از ده‌هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد- که طی ده سال با تلاش دانشمندان هستهای کشورمان به دست آورده بودیم- از کشور از جمله این اقدامات است که هزینه‌های سنگینی را در پی داشت.
پیش از اجرای تعهدات یکطرفه و برگشت‌ناپذیر از سوی دولت یازدهم، دلسوزان نظام با اشاره به سوابق آشکار آمریکا در نقض توافقات بین‌المللی، تاکید کردند که داده‌ها و ستانده‌ها در متن برجام متوازن نیست و نمی‌توان با توجه به این سابقه روشن در عهدشکنی، تعهدات خود را انجام داده و سپس منتظر انجام تعهدات طرف مقابل شویم.
اما در نهایت با شتابزدگی دولت یازدهم و تیم مذاکره‌کننده هسته ای- که حتی موجب شگفتی رسانه‌های غربی شد- اقدامات نقد ایران انجام شد و پس از آن وعده‌های نسیه طرف مقابل یکی پس از دیگری نفض شد.
از آغازین روزهای روی کارآمدن دولت یازدهم، برخی اظهارنظرها، موضع مذاکراتی ایران در مقابل 1+5 و به خصوص آمریکا را تضعیف کرد. اظهاراتی همچون «خزانه خالی است»، «آمریکا ظرف 5 دقیقه می‌تواند تمام توان نظامی ما را نابود کند»، «باید توافق انجام شود تا مشکل رکود و اشتغال و تولید و آلودگی هوا و آب خوردن حل شود» و...؛ بر همین اساس رادیو فرانسه در گزارشی نوشت:«ارزیابی غرب از وضعیت کنونی دولت روحانی، تعامل با فروشنده بدهکار و مشتاقی است که خود را ناگزیر از فروش حقوق ملی می‌بیند. برپایه این جمع بندی اگر خریدار صبور باشد، شرایط فروشنده را دشوارتر می‌کند و در همان حال قیمت فروش را کمتر خواهد کرد».
از «فتح الفتوح» تا «به برجام نگاه اقتصادی نداشته باشید»!
مقامات دولت یازدهم و رسانه‌های به ظاهر حامی دولت، در طول مذاکرات هستهای و پس از امضای آن، با گره زدن معیشت مردم به برجام، این توافق را «فتح الفتوح»، «آفتاب تابان»،«معجزه قرن»،«بزرگ‌ترین دستاورد تاریخ ایران»، «نشانه تسلیم همه قدرت‌های بزرگ در برابر اراده ملت»، «پیروزی بزرگ‌تر از فتح خرمشهر» و... نامیده و تأکید کرده بودند که در همان روز اول اجرای توافق، تمام تحریم‌های بانکی، بیمه‌ای، مالی، حمل و نقل، پتروشیمی، فلزات سنگین و تحریم‌های اقتصادی به طور کامل لغو خواهند شد و نه تعلیق.
اما دقیقا یک‌روز پس از آغاز اجرای تعهدات 1+5 ذیل برجام- دی ماه 94- وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای از افزودن نام شرکت‌ها و افراد جدید به فهرست تحریم‌های ایران به واسطه ارتباط با برنامه موشکی ایران خبر داد.
عهدشکنی آمریکا با غارت 2میلیارد دلاری اموال ایران، اجرای سفت و سخت قانون محدودیت ویزا، استمرار تحریم سوئیفت، تمدید قانون تحریم‌های ضد ایرانی و تصویب تحریم‌های جدید و تصویب دهها طرح ضد‌ایرانی در کنگره، هر روز ابعاد گسترده‌تری به خود گرفت.
با این‌حال و با توجه به دستاورد تقریبا هیچ برجام، مقامات دولت یازدهم و رسانه‌های به ظاهر حامی دولت، بجای عذرخواهی و جبران «خسارت محض برجام» به انکار وعده‌ها، تقلیل مطالبات مردم و دستاوردسازی موهوم روی آوردند.«مردم بعد از توافق هستهای انتظار بیش از حد از اقتصاد نداشته باشند»، «مشکلات اقتصادی ما به واسطه تحریم آغاز نشده است که بخواهد با حذف تحریم‌ها زمینه‌ای برای حل‌وفصل همه مشکلات فراهم شود»، «توافق هستهای باعث گشایش در همه حوزه‌های اقتصادی نمی‌شود»، «به برجام نگاه اقتصادی نداشته باشید». «از سوئیفت انتظار معجزه نداشته باشید)»و... از جمله این اظهارات است.
با وجود اینکه با استناد به اظهارات متعدد مقامات ارشد دولت یازدهم و اعضای تیم مذاکره‌کننده هستهای کشورمان، قرار بود برجام دو نتیجه عمده داشته باشد. نتیجه اول و به تعبیری مهم‌ترین نتیجه عبارت بود از «لغو تحریم‌ها» ونتیجه دوم نیز عبارت بود از «گشایش اقتصادی». اما در نهایت دستاوردهای موهومی همچون «برجام سایه جنگ را از ایران برداشت» جایگزین موارد فوق شد.
از سوی دیگر واکنش منفعلانه دولت یازدهم و به خصوص دستگاه دیپلماسی در برابر عهدشکنی‌های مکرر آمریکا در اجرای برجام، مقامات این کشور را در استمرار این عهدشکنی گستاخ‌تر کرد.
این گستاخی به جایی رسید که مقامات آمریکایی با اشاره به اینکه «به تمامی تعهدات و حتی فراتر از آن عمل کرده‌ایم» در ادعایی مضحک تاکید کردند: « ایران دیگر حق ندارد درباره مسئله لغو تحریم‌ها اعتراض کند».
ادعای هیئت آمریکایی مبنی بر پایبندی کامل به برجام
در جدیدترین نمونه، هیئت آمریکایی در ششمین کمیسیون مشترک برجام با ادعای پایبندی کامل این کشور به توافق هستهای، ضمن اشاره به عدم امضای قانون آیسا از سوی رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان یک تصمیم مهم سیاسی، و برشمردن یک سلسله از اقدامات حقوقی و اجرایی که از سوی دولت این کشور برای بی‌اثر کردن قانون آیسا صورت گرفته است، عنوان کرد که با اقدامات انجام شده، هیچ تاثیر عملی بر قانون مزبور مترتب نبوده و لذا نفس تصویب این قانون در کنگره آمریکا مشکلی برای تعهدات برجامی این کشور ایجاد نمی‌کند.
ادعای هیئت آمریکایی درباره قانون ایسا در حالی است که مقامات دولت یازدهم و اعضای تیم مذاکره‌کننده هستهای کشورمان در اظهارات جداگانه تاکید کرده‌اند که تمدید قانون آیسا نقض صریح برجام است.
در ادامه نشست، نمایندگان سایر دولت‌های عضو کمیسیون با جدی قلمداد کردن نگرانی ایران، خواستار اقدامات آمریکا در جهت بلااثر ماندن این قانون و شفاف‌سازی کامل در این زمینه شدند به گونه‌ای که هیچ ابهامی نسبت به اینکه این قانون اثری بر تجارت و همکاری با ایران ندارد، باقی نماند.
در ادامه جلسه همه کشورها بر تعهد کامل خود به برجام، و ضرورت پرهیز از اقداماتی که به اجرای موثر و جامع برجام در بخش لغو تحریم‌ها لطمه وارد آورد، تاکید کرده و بر ضرورت بی‌اثر ماندن قانون آیسا و نیز سایر قوانینی که به موجب برجام اجرای آنها باید متوقف باشد، پافشاری کردند.
در این نشست همچنین با اغتنام فرصت و با توجه به نزدیک شدن به زمان یک سال از اجرایی شدن برجام، مروری نیز بر روند اجرای سایر بخش‌های برجام از جمله کانال خرید و همکاری‌های صلح‌آمیز هستهای با ایران (موضوع پیوست سوم برجام) و نحوه ارتقا و گسترش این همکاری‌ها صورت گرفت.
ادعای هیئت آمریکایی مبنی بر پایبندی کامل به توافق هستهای در حالی است که واشنگتن به دفعات برجام را نقض کرده است. غارت 2 میلیارد دلاری اموال ایران، اجرای سفت و سخت قانون محدودیت ویزا، استمرار تحریم سوئیفت، تمدید قانون ایسا و تصویب تحریم‌های جدید از جمله موارد نقض برجام است.
تکذیب خبر وال استریت ژورنال
سید عباس عراقچی رئیس‌ستاد پیگیری اجرای برجام با تکذیب خبر وال‌استریت ژورنال اظهار داشت: کمیسیون مشترک در پایان جلسه خود با طرح ایران برای پاکسازی رسوبات از تاسیسات غنی‌سازی نطنز موافقت کرد.
وی افزود: بر اساس این طرح تمام رسوبات مواد غنی‌شده که از لوله‌ها بیرون آورده می‌شوند از شمول ٣٠٠ کیلو ذخایر مواد غنی‌شده ایران خارج شده و بدین ترتیب ایران قادر خواهد بود مواد بیشتری را غنی‌سازی کند.
معاون امور حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه در پایان خاطرنشان کرد: این مصوبه کمیسیون مشترک که محصول ماه‌ها مذاکرات کارشناسی توسط متخصصان سازمان انرژی اتمی کشورمان است، پس از ترجمه در سایت وزارت امور خارجه درج خواهد شد.
وال‌استریت ژورنال مدعی شده بود که نمایندگان هستهای ایران با طرح آمریکا برای پاکسازی کامل اورانیوم باقی‌مانده در نیروگاه نطنز موافقت کرده‌اند.
دیدار عراقچی با آمانو
به گزارش فارس، عراقچی معاون وزیر امور خارجه و رئیس‌ستاد پیگیری اجرای برجام در ادامه رایزنی‌ها در وین با یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مقر این سازمان دیدار و گفت‌وگو کرد.
طرفین در این دیدار در خصوص روند اجرای برجام گفت‌وگو و رایزنی کردند.
تخت روانچی: آمریکا تعهدات خود را نقض کرده
مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه کشورمان که به منظور شرکت در ششمین نشست کمیسیون مشترک برجام به وین سفر کرده پس از پایان این نشست گفت: در سطح دوجانبه با هیئت کارشناسی آمریکا جلسه داشتیم و بعد از آن جلسه کمیته تحریم برگزار شد که هر دو این جلسات براساس متن برجام است که در صورت برخورد به مشکل این روند باید طی شود.
تخت روانچی افزود: به ویژه در مورد قانون اخیر آیسا بحث‌های مفصلی داشتیم و به وضوح تشریح کردیم که بر چه مبنایی ما این ادعا را داریم که آمریکا تعهدات خود را نقض کرده است و بدعهدی نسبت به اجرای برجام داشته است.
وی گفت: هیئت آمریکایی ادعا داشت که آنها در عمل اجازه نمی‌دهند که تعهداتشان انجام نشود و با استفاده از اختیاراتی که رئیس‌جمهور آمریکا دارد، جلوی اثرگذاری آیسا را می‌گیرند.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه از دید ما نفس تصویب آیسا مغایر برجام است، خاطرنشان کرد: در این زمینه بحثی طولانی شد و تمام اعضا تاکید داشتند که از هر حرکتی که موجب عدم انجام تعهدات کشورها شود جلوگیری شود و در این زمینه تاکید داشتند که باید به سمت اجرای کامل و بدون پیش شرط برجام رفت.
ادعای رویترز درباره واکنش ایران به قانون تمدید تحریم ها
رویترز با استناد به اظهارات دیپلمات‌های ارشد ایرانی و روسی بعد از ششمین نشست کمیسیون مشترک برجام مدعی شده تهران تصمیم گرفته مجادلات بر سر اقدام آمریکا در تمدید «قانون تحریم‌های ایران» را تشدید نکند.
این خبرگزاری انگلیسی مدعی شده ایران به قصد جلوگیری از اخلال در برجام در ششمین نشست کمیسیون مشترک که سه‌شنبه در وین برگزار شد، از زورآزمایی بر سر اقدام آمریکا خودداری کرده است.
عراقچی در جمع خبرنگاران گفت: ایران نگرانی‌هایش در خصوص اینکه تمدید قانون تحریم‌های ایران وضع مجدد تحریم است را بیان کرد. فکر می‌کنم کمیسیون مشترک نگرانی‌های ایران را خیلی جدی گرفت.
با وجود این، به نوشته رویترز، آقای عراقچی در پاسخ به این سؤال که آیا ایران از این نشست برای انتقال نگرانی‌هایش به کمیسیون حل اختلافات برجام استفاده کرده گفت: خیر. «ولادیمیر وورونکوف»، سرپرست هیئت روسیه در کمیسیون مشترک برجام هم در این مورد گفت: قانون تحریم‌های ایران، قانون مطلوبی نیست، اما اتفاقی است که افتاده است. رویکرد مشترک همه کشورها این بود که همه اقدامات لازم برای جلوگیری از وارد آمدن ضربه به اجرای برجام انجام شود.