چه کسی تعطیلی باغ وحش خرم آباد را وتو می‌کند؟

خبرگزاری تسنیم: سستی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در تعطیل کردن باغ وحش کاسیت خرم آباد از یک سو و اصرار استانداری بر واگذاری این باغ وحش، به بخش خصوصی توسط شهرداری خرم آباد از سویی دیگر، حیوانات این باغ وحش را همچنان با مرگی تدریجی و سرنوشتی نامعلوم دست به گریبان باقی گذاشته است. باغ وحشی که اندکی پس از تاسیس، توسط شهرداری به دانشکده دامپزشکی و سپس به اداره کل دامپرشکی استان لرستان واگذار شده و هر از گاه، انتشاری تصاویری از شرایط اسفبار نگهداری و تغذیه حیوانات در این مرکز خبرساز می‌شد تا سرانجام با شکستن گردن و سپس مرگ گوزن زرد ایرانی باردار این باغ وحش در آغاز سال جاری موجی از اعتراضات نسبت به وضعیت نامناسب نگهداری از حیوانات در این مرکز به شکل گرفت. معترضانی که این بار نه تنها از علاقه مندان حیوانات بلکه از اقشار مختلف جامعه و حتی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شده بودند خواستار تعطیل شدن این به اصطلاح باغ وحشی بودند که شرایط نامناسب جایگاهها در آن به از بین رفتن یک گونه نادر و در خطرانقراض ایرانی و جنین نارسش منجر شده بود. هرچه که بود، به دنبال این حادثه تلخ، اظهارات برخی مسئولان ذی ربط امیدها را نسبت به تعطیل شدن این باغ وحش زنده کرد. باغ وحش کاسیت از نظر مسئولان محیط زیست غیراستاندارد است الهام برنا، معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان لرستان فروردین سال جاری ضمن ابراز تاسف از مرگ گوزن زرد ایرانی بادار باغ وحش کاسیت با تاکید بر استاندارد نبودن این باغ وحش گفته بود: "فضای باغ‌وحش کاسیت خرم‌آباد برای نگهداری گونه‌ها در آن مناسب نیست. با توجه به اینکه این گوزن باردار بوده ما به دامپزشکی لرستان به دلیل اینکه شرایط مناسبی برای نگهداری از آن ایجاد نکرده اخطاریه داده‌ بودیم. این گوزن در روزهای آخر بارداری خود به سر می‌برده و نباید در شرایطی نگهداری می‌شد که به آن استرس وارد شودکه متأسفانه دامپزشکی در این رابطه کوتاهی کرده و آن را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است." اصرار دامپزشکی لرستان برای واگذاری باغ وحش کاسیت مهرداد فتحی بیرانوند، مدیرکل محیط‌زیست لرستان نیز اندکی بعد با اشاره به اینکه پس از تلف شدن گوزن زرد ایرانی در باغ‌وحش خرم‌آباد جلسات فراوانی با معاون عمرانی استانداری لرستان برگزار شده و در این زمینه تصمیماتی برای واگذاری باغ‌وحش به شهرداری گرفته شده اما شهرداری هنوز در این زمینه به جمع‌بندی کامل نرسیده یادآور شده بود: درصورتی‌که روند مدیریت باغ‌وحش خرم‌آباد این‌گونه باشد و استانداردها در آن رعایت نشود با توجه به وظیفه نظارتی که ما داریم مجبور به تعطیلی آن هستیم اما اصرار دامپزشکی لرستان بر این است که این باغ‌وحش را یا به بخش خصوصی و یا بخش دولتی واگذار کند. مسئولان محیط زیست یا پیگیر تعطیلی باغ وحش شوند یا پیگیر اصلاح آن انتقادات سازمان حفاظت محیط زیست و علاقه مندان حیوانات نسبت به وضعیت بد نگهداری از حیوانات در باغ وحش کاسیت به جایی رسید که اداره کل دامپزشکی استان لرستان که از سال 91 مسئولیت نظارت بر باغ وحش کاسیت را عهده دار شده است با تایید شرایط نامناسب نگهداری از حیوانات در این باغ وحش خواهان انصراف از نظارت بر آن شده و چندی پیش ابراهیم توکلی، مدیرکل وقت دامپزشکی استان لرستان در گفت و گو با رسانه ها با بیان اینکه طی مکاتبات متعدد با استانداری خواهان واگذاری این باغ وحش به سازمان حفاظت محیط زیست شده است گفته بود: زمانی که این باغ وحش توسط شهرداری احداث شد هیچ‌گونه نظارتی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست بر نحوه ساخت باغ وحش وجود نداشت و امروز که به ناچار مسئولیت نظارت بر این باغ وحش به عهده اداره دامپزشکی قرار گرفته است، ما را مقصر می دانند و هر از گاهی با ارسال نامه، خواستار افزایش مساحت جایگاه ها می شوند، آنچه نه میسر است و نه در حیطه اختیارات دامپزشکی. بارها از سازمان حفاظت محیط زیست درخواست کردیم پس از بازرسی کارشناسان آن سازمان گونه های مورد نظرشان را از باغ وحش کاسیت خارج و به مراکز دیگر منتقل کنند یا با مکاتبه با استانداری، مقدمات تعطیلی این باغ وحش را فراهم آورند. از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست می خواهیم یا نسبت به تعطیلی باغ وحش اقدامات لازم را به عمل آورند و یا به عنوان نهاد متولی حفاظت از حیات وحش در کشور، اداره این باغ وحش را به عهده گیرند و با تعامل با استانداری و اختصاص هزینه های لازم، نسبت به استاندارد سازی جایگاه ها اقدام کنند. باغ وحش غیراستانداردی که بر خلاف وعده ها نه تعطیل شد و نه اصلاح اما این اظهارات که نشان از بهبود اوضاع داشت، نه تنها تا کنون به تعطیلی یا اصلاح این باغ وحش نینجامیده بلکه، گزارش ها از مرگ دو توله شیر و یک قوچ پس از مرگ گوزن زرد ایرانی باردار در این مرکز حکایت دارد و شرایط نامناسب نگهداری از حیوانات همچنان انتقادات بازدیدکنندگان، به ویژه علاقه مندان حیات وحش را به همراه می آورد. داریوش نوالهی، فعال محیط زیست استان لرستان و دانشجوی دکتری آب و هواشناسی دانشگاه تهران درباره بازدیدهای پیاپی خود از باغ وحش کاسیت خرم آباد در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم می گوید: آگاه هستیم که نفس نگهداری حیوانات مختلف با شرایط اکولوژیکی متفاوت در اسارت و در شرایطی مشابه یکدیگر به جز بی رحمی نیست، با این وجود دانش نگهداری از حیوانات تا حدودی می تواند میزان آثار منفی روحی-جسمی وارده به حیوانات را در این محیط های بسته کاهش دهد. نکته مهم این است که معمولا حیواناتی در باغ وحش نگهداری می شوند که خود در باغ وحش زاده شده و معمولا با شرایط زندگی اسارت آشنایی دارند. وی ادامه می دهد: اما متاسفانه دیده شده در مواردی سازمان حفاظت محیط زیست گونه های آسیب دیده حیات وحش را که پس از گذراندن دوره درمان و بازپروری کوتاهی قابلیت رهاسازی در زیستگاهشان را به دست خواهند آورد به منظور جذب بازدید کننده در اختیار باغ وحش ها قرار می دهد. اقدامی که مصداق بارز زیر پا گذاشتن ارزش های زیست محیطی و خیانت در حق حیات وحش کشور است. به علاوه به اسارت گرفتن هر گونه جانوری که سابقه هر چند کوتاه زندگی در طبیعت را داشته باشد عواقب بسیار منفی روحی-جسمی را به بار خواهد داشت. متاسفانه در باغ وحش کاسیت خرم آباد نیز شاهد به اسارت گرفته شدن گونه های جانوری وحشی بومی منطقه آن هم در قفس هایی غیراستاندارد و بدون در نظر گرفتن شرایط زیستی مناسب هستیم. نورالهی با ابراز تاسف از اینکه سازمان حفاظت محیط زیست نتوانسته با مشارکت دانشکده های دامپزشکی در استان های مختلف، مراکزی ولو محدود به منظور درمان و بازپروری حیات وحش آسیب دیده ایجاد کند می گوید: آیا اداره کل حفاظت محیط زیست استان، از امکانات حداقلی و افرادی متخصص و باتجربه جهت درمان جانواران آسیب دیده و رهاسازی آنها در زیستگاهشان برخوردار نیست تا این حیوانات را راهی باغ وحش نکند؟ آیا ارزش اکولوژیک گونه های حفاظت شده آنقدر اندک است که از آنها صرفا جهت جذب تعدادی بازدیدکننده در باغ های وحش استفاده شود؟ وی با تاکید بر اینکه هر گونه جانوری بر حسب شرایط اکولوژیک و جایگاه اکوسیستمی خود به محیط و فضای نگهداری ویژه ای نیاز دارد می گوید: بی خردی است که برای نگهداری همه گونه ها از قفس هایی با ابعاد یکسان استفاده کنیم. از مسئولان و دست اندرکاران باغ وحش کاسیت سوال می کنم: چطور ممکن است مساحت قفسی که برای نگهداری از یک عقاب اختصاص یافته با مساحت جایگاه گاو اهلی سیستانی و یا خرگوش برابر باشد؟ با چه توجیهی بیش از 15 قطعه پرنده شکاری از گونه های مختلف را در قفسی یه مساحت 5x5 مترمربع نگهداری می کنید؟ بسیار روشن است که نوع نگهداری و برخورد با این گونه ها باید بر اساس دانش جانورشناسی و درک صحیح شرایط اکولوژیک باشد و در صورتی که شرایط استاندارد برای نگهداری از این گونه ها فراهم نیست ادامه روند فعلی نه تنها برخلاف آنچه مسئولان ادعا می کنند زمینه آشنایی جامعه با حیات وحش را فراهم نمی کند بلکه تصویری ناصحیح از حیات وحش در ذهن بازدیدکنندگان که بخش عمده ای از آنان کودکان هستند ایجاد می کند و از سوی دیگر با انباشتن گونه های ارزشمند و بعضا در خطرانقراض حیات وحش در این قفس های غیراستاندارد و غیربهداشتی، سوء استفاده از سرمایه ای ملی را که میراث آیندگان ماست به نمایش می گذارد. این فعال محیط زیست در پایان یادآور می شود: به عنوان یک بازدید کننده که گهگاه از باغ وحش کاسیت دیدن می کنم صحنه هایی را می بینم که حاکی از عدم دانش کافی نگهداری از حیوانات در باغ وحش هاست. در واقع، باغ وحش کاسیت خرم آباد نمونه بارزی از نگاه غیرمسئولانه و غیرکارشناسانه به حیات وحش است. حقیقت این است که محبوس کردن حیات وحش در قفس های کوچک با آنچه که برای باغ وحش ها تعریف شده است هرگز هم راستا نیست. چرا که هدف از ایجاد باغ وحش، نگهداری از حیوانات در شرایطی تا حد امکان مشابه زیستگاه طبیعی آنها است. متاسفانه مسئولان هنوز نمی دانند و یا نمی خواهند بدانند که باغ وحش، نه محلی است برای به اسارت گرفتن گونه های بومی حیات وحش و نه حتی محلی برای بازپروری و بازگرداندن آنها به طبیعت. در حالی که نمایندگان مجلس شورای اسلامی، خصوصا طی ماه های گذشته بارها بر لزوم تعطیلی مراکز غیراستاندارد نگهداری از حیات وحش که ضوابط دستورالعمل ایجاد و مدیریت مراکز نگهداری حیات وحشرا رعایت نمی کنند تاکید داشته و فعالان زیست محیطی بارها خواستار تعطیلی باغ وحش کاسیت و مراکز مشابه آن شده اند، به نظر می رسد، مسئولان محیط زیست استان لرستان، در زمینه جلوگیری از فعالیت این باغ وحش کوتاهی می کنند. باغ وحشی که بر خلاف برخی باغ های وحش، از تعداد/گونه های محدودی نگهداری می کند و در صورت تعطیل شدن، ساماندهی حیوانات آن، بار سنگینی را متوجه سازمان حفاظت محیط زیست نخواهد کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، یحیی عیدی بیرانوند، شهردار خرم آباد، ماه گذشته در جلسه رسمی و علنی شورای شهر خرم‌آباد در رابطه با موضوع واگذاری باغ‌وحش کاسیت به شهرداری با بیان اینکه معاون عمرانی استاندار لرستان اصرار دارد که باغ‌وحش به شهرداری تحویل داده شود گفته بود: ما با موضوع واگذاری باغ‌وحش کاسیت به شهرداری مخالفت‌های زیادی کردیم اما نظر استاندار لرستان و معاونانش این است که این باغ‌وحش به شهرداری واگذار شود.