کوچ اراذل از خیابان به فضای مجازی

جام جم آنلاین: آنها تا همین چندی پیش سر کوچه و خیابان‌های شهر با قمه و چاقوهایی که به دست داشتند راه را بر مردم سد می‌کردند و به زور پول، اموال و گوشی‌هایشان را می‌دزدیدند و در صورت مقاومت مالباختگان با زخمی کردن این افراد زهرچشمی از آنها می‌گرفتند. حال، این اشرار هم از فضای مجازی غافل نشده‌اند و امروز با انتشار عربده‌کشی‌ها و قدرت‌نمایی‌هایشان، رعب و وحشت در جان کاربران انداخته‌اند. اسمشان را شاه، شاهزاده، گرگ، پلنگ و... گذاشته‌اند تا مردم را از خطر وجودشان باخبر کنند. خودشان به اسم و کاری که در پیش گرفته‌اند افتخار می‌کنند. دیگر سر کوچه و خیابان نمی‌ایستند تا با عربده‌کشی قدرت‌نمایی کنند. در اتاق یا قهوه‌خانه‌ای از خود فیلم می‌گیرند و با رجزخوانی اراذل دیگر را به دعوای مجازی دعوت می‌کنند. محمدرضا دژکام، روان‌شناس و مشاوره خانواده در این باره می‌گوید: معمولا افرادی که اقدام‌های ناهنجار می‌کنند از هنجار و نرم جامعه دور هستند. برای مثال تا چند سال قبل خالکوبی یکی از نمادهای قدرت برای این افراد بود. در قدیم افرادی دست به خالکوبی می‌زدند که برایشان خالکوبی یک نماد بود، مثل خالکوبی‌هایی که افراد زندانی روی دستان خود می‌کردند که یادآور نام عزیزانشان و دوری از آنها بود. وی اضافه کرد: آنها به گروهی از بزهکاران اطلاق می‌شوند که سعی می‌کنند با قدرت‌نمایی کردن و به تمسخر گرفتن قانون، نرم و هنجار اجتماعی را به طور آشکار و علنی زیرسوال ببرند تا آسایش و آرامش از مردم سلب شود. نکته‌ای در اینجا وجود دارد که چرا آنها این رفتار ناهنجار و غیرطبیعی را از خود نشان دهند و توام با خشونت است. باید آسیب‌شناسی روانی در این باره انجام شود تا علل این گونه رفتارهای این افراد مشخص شود. دژکام در این باره می‌گوید: باید در یک نمای کلی طرح موضوع کرد و بعد این موضوع را از منظر آسیب‌شناسی اجتماعی و روانی و جرم‌شناسانه مورد بررسی قرار داد. ازجمله عوامل گرایش این افراد به قدرت‌نمایی در سطح جامعه و در حال حاضر در فضای مجازی، شرایط محیطی، تاثیر گروه همسالان و یادگیری رفتارهای خشونت‌آمیز است. می‌توان گفت این گونه افراد در شرایط زندگی‌شان با خشونت زندگی و بزرگ شده‌اند. همین خشونت باعث شده در ذهن خود خشونت را بپرورانند و به سمت ناهنجاری اجتماعی و بروز خشونت حرکت کنند. افرادی که در این گونه خشونت بزرگ شده و با آن درگیر هستند، به سمت ناهنجاری‌های دیگر نیز کشیده می‌شوند. طبق نظریه یادگیری مشاهده‌ای، افراد آنچه را می‌بینند، می‌آموزند. وی تصریح کرد: حال این گونه افراد موضوعات مورد نظر را اشتباهی یاد می‌گیرند. بنابراین وقتی رفتار خشونت‌آمیز و خالکوبی کردن را می‌بینند، یاد می‌گیرند چنین اقدام‌هایی را انجام دهند. وقتی قدرت‌نمایی و ترس دیگران را می‌بینند یاد می‌گیرند. حالا هم می‌بینند قدرت‌نمایی در فضای مجازی آنها را در سطح ملی بزرگ می‌کند. به همین علت به سمت فضای مجازی آمده‌اند و خودنمایی در فضای مجازی را یاد گرفته‌اند. از منظر روانی، افرادی این کارها ر ا انجام می‌دهند که از دوران کودکی و نوجوانی کمبودهای عاطفی داشته‌اند و همواره دوست داشته‌اند در کانون توجه پدر و مادر و گروه همسالان، مدرسه و جامعه قرار بگیرند چون این اتفاق نیفتاده، کمبود توجه منجر به وجود خلأ عاطفی شده است. این خلأ عاطفی به نوعی یک تجربه تلخ در زندگی این افراد به وجود آورده که باعث شده نوجوان یا جوان به سمت قدرت‌نمایی و ابراز وجود رو آورد. او برای این که پیش از این دیده نشده و برای این که کمبودهای خود را بپوشاند و خود را به دیگران نشان دهد و کانون توجه دیگران قرار گیرد، می‌خواهد از جامعه انتقام بگیرد و به شرارت دست می‌زند. باید گفت وقتی برخورد شدید از طرف پلیس و مراجع قضایی در ارتباط با طرح جمع‌آوری اراذل و اوباش صورت می‌گیرد، افراد شرور اقدامات مجرمانه خود را کاهش می‌دهند. به طوری که در ماجرای رجزخوانی مجازی اراذل در شمال کشور شاهد بودیم برخورد قاطع با این افراد باعث شد مدت‌ها تب حضور اراذل در فضای مجازی بخوابد. این روان‌شناس ترس از دستگیری را علت کوچ اراذل به فضای مجازی دانست و افزود: افراد بزهکار برای بیشتر دیده شدن خودشان، دست به انتشار فیلم قدرت‌نمایی در شبکه‌های اجتماعی می‌زنند. چون این افراد، دیگر در خیابان احساس امنیت ندارند، سعی می‌کنند قدرت‌نمایی‌هایشان را در شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های اینترنتی انجام دهند. چون مشکل شخصیتی و بزرگ‌نمایی دارند، از هر رسانه‌ای برای مطرح کردن خود استفاده می‌کنند. به همین علت به سمت شبکه‌های اجتماعی و مجازی می‌روند. وی معتقد است: نباید تصاویر افراد شرور و اراذل و اوباش در رسانه‌ها انعکاس یابد. چون رسانه نقش اطلاع‌رسانی دارد و باید توجه کند ابزاری نشود که افراد ناهنجار بخواهند بابت انعکاس رفتارهایشان از آن سوءاستفاده کنند. بهتر است رسانه‌ها از چاپ عکس اشرار و قدرت‌نمایی‌هایشان تا حد امکان کمتر استفاده کنند، چون باعث می‌شود افراد شرور یا اراذل و اوباش احساس کنند بازتابی که رسانه از عملکردشان نشان می‌دهد به معروفیت بیشتر آنها کمک می‌کند. بنابراین بهتر است رسانه‌ها به جای این که به گفت‌وگو با این افراد بپردازند و تصاویر و عکس‌های قدرت‌نمایی این طیف که از ناهنجاران اجتماعی‌اند را انعکاس دهند، سعی کنند علت‌های بروز این گونه ناهنجاری‌ها و پیشگیری از فعالیت‌های مجرمانه این افراد و نتیجه مجازات‌های قانونی آنها را اطلاع دهند. کوچ از خیابان به فضای مجازی ماجرای کوچ اوباش به فضای مجازی با انتشار فیلم‌های یکی از شرورهای مازندران در یکی از شبکه‌های اجتماعی مطرح و پس‌از آن اراذل و اوباش شهرهای دیگر نیز به قدرت‌نمایی و رجزخوانی در فضای مجازی پرداختند. او و تعدادی از اراذل و اوباش مازندران با راه‌اندازی گروهی در تلگرام، اقدام به انتشار فیلم‌های تهدیدآمیز علیه یکدیگر کردند و با فیلمبرداری از خود برای اشخاصی که با آنها مشکل داشتند، رجزخوانی می‌کردند و زور بازوی خود را به رخ می‌کشیدند. شاه مازندران در یکی از این فیلم‌ها که از خود منتشر کرده بود، با قمه اقدام به کتک‌زدن کرده بود. این فیلم در شبکه‌های اجتماعی میان مردم دست به دست شد و او با دستور قضایی تحت تعقیب پلیس قرار گرفت و همراه همدستانش بازداشت شد. به این ترتیب، بهت پوشالی او و همدستانش فرو ریخت. آنها اعتراف کرده بودند، با قدرت‌نمایی به ضرب و جرح یکی از اراذل و اوباش و مخالفان خود اقدام کرده و از او فیلم گرفته و آن را در شبکه‌های اجتماعی منتشرکرده بودند تا میان رقبای خود و حتی مردم عادی ایجاد وحشت کنند و گمان نمی‌کردند با انتشار این فیلم‌ها پلیس خیلی زود آنها را بازداشت کند و روانه زندان شوند. پس از آن چهار شرور گلستانی که با انتشار فیلم‌هایی برای اشرار تلگرامی مازندران رجزخوانی کرده بودند، در شهرستان بندرگز دستگیر شدند. این افراد بعد از این که فیلم قدرت‌نمایی پوشالی شاه مازندران و همدستانش را در شبکه‌های اجتماعی دیدند، تصمیم گرفتند در رجزخوانی نسبت به اوباش مازندران، از قافله عقب نمانند و به همین خاطر،‌ تصاویر و فیلم‌هایی از خود تهیه و در شبکه مجازی منتشر کردند. بدن آنها پر از خالکوبی بود و قدرت‌نمایی و شرارت‌ خود را به نمایش گذاشته و به رجزخوانی برای اشرار مازندران پرداخته بودند. این افراد تحت تعقیب قرارگرفتند و بازداشت شدند. تحقیق از متهمان نشان ‌داد آنها پس از آن که متوجه انتشار فیلم اراذل و اوباش مازندران در فضای مجازی شده‌اند، اقدام به تهیه فیلم و عکس از شرارت‌های خود و انتشار آن کرده‌اند. هفته گذشته یکی از اراذل و اوباش معروف و شناسنامه‌دار کرمانشاه نیز راه آنها را پیش گرفت و با انتشار فیلمی از قدرت‌نمایی خود در فضای مجازی، سعی کرد میان مردم رعب و وحشت ایجاد کند. او در این فیلم که در حال دست به دست شدن میان مردم در شبکه‌های اجتماعی بود، همراه همدستانش در نقطه‌ای از حوالی شهر کرمانشاه اقدام به خودنمایی با سلاح و تیراندازی و قدرت‌نمایی و ایجاد رعب و وحشت کرده بود. با انتشار این فیلم بود که این شرور و همدستانش تحت تعقیب پلیس قرار گرفتند و بازداشت شدند و در اعتراف‌هایشان گفتند برای قدرت‌نمایی و ترساندن دیگران دست به این کار زده‌اند.