کارگردان «معمای شاه»: بیشتر نقدها برای تخریب بود

خبرگزرای ایسنا: «محمدرضا ورزی»، کارگردان سریال «معمای شاه» که پنجشنبه‌شب (۱۶ دی) در برنامه «شهر فرهنگ» شبکه خبر حضور یافته بود، درباره فعالیت خود در ژانر تاریخی تلویزیون گفت: من از دوران کودکی تاریخ‌ معاصر ایران را دوست داشتم و نزدیک به ۲۰ سال است که در ژانر تاریخ معاصر سریال می‌سازم. او درباره میزان پژوهش و تحقیق در سریال «معمای شاه» گفت: همه‌ تلاش ما این بود که از مستندات و واقعیت‌ها فاصله نگیریم و از اسناد بسیار و ۱۵۰ عنوان کتاب برای سناریو این فیلم استفاده کردیم و این کار زیر نظر «موسی‌ فقیه حقانی» انجام گرفت. «ورزی» با اشاره به روایت‌های مختلف از یک حادثه تاریخی بیان کرد: فیلمسازی ویترین تاریخ نیست و این تصور که فیلم‌ساز باید فیلم مستند تولید کند، مردود است و سریال «معمای شاه» یک روایت تاریخی همراه با نگاه دراماتیک است و در سالیان گذشته نیز ما سریال‌هایی از این نوع داشتیم که «سربداران» یکی از آنهاست. وی افزود: فیلمسازها قرائت‌های مختلفی از وقایع دوره پهلوی دارند و سریال «معمای شاه» نیز قرائت من از دوران پهلوی بود و برخی سوال می‌کنند که چرا قرائت من به این شکل بوده است. ما باید بدانیم در هالیوود هم این شکل فیلم‌سازی رایج است. برای مثال درباره حضرت مسیح بیشتر از ۲۰ فیلم تولید شده که هرکدام یک روایت متفاوت دارند. این حرف که بگوییم قرائت‌های متفاوت اشتباه است، نادرست است. وی با اشاره به طولانی‌مدت روایت زمانی این سریال گفت: بعد از گذشت ۳۷ سال از انقلاب یک کار جدید را باید با پلانی کلی تجربه می‌کردیم. ما می‌توانیم هر دوره از سریال «معمای شاه» را تبدیل به یک سریال جداگانه کنیم. از روز اولی که شروع به نگارش این فیلمنامه کردیم پیش‌بینی کردم که هجمه‌ها و حمله‌های زیادی به سمت این سریال روانه خواهد شد. بسیاری از افراد در بیرون از مرزهای جمهوری اسلامی موجی درست کردند تا خاندان پهلوی را تطهیر کنند، اما با وجود اسناد مختلف، این اتفاق نمی‌افتد. من با متهمان زیادی از جمله «عزت شاهی» نیز درباره دوره پهلوی صحبت کردم. «ورزی» با بیان اینکه تعدادی از شخصیت‌های سیاسی و تاریخی را از سریال حذف کرده است، گفت: تعداد قسمت‌های سریال «معمای شاه» به ما این اجازه را نمی‌داد که تمام شخصیت‌های تاریخی و سیاسی را در سریال بیاوریم و باید از میان آن‌ها انتخاب می‌کردیم. من از میان مبارزان انقلابی مرتضی مطهری را انتخاب کردم به دلیل اینکه شخصیت مورد علاقه من بود و نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی بود. طالقانی نیز یکی دیگر از شخصیت‌هایی بود که به مبارزات و زندگی شخصی او پرداختم. این کارگردان با بیان اینکه ساختن سریال تاریخی کار سختی است، گفت: تعدادی از شخصیت‌هایی که در این فیلم به آن‌ها پرداخته شد در قید حیات هستند و از ما مطالباتی داشتند و واکنش‌هایی نسبت به نقش‌شان در سریال داشتند. در این میان افرادی نیز بودند که نمی‌خواستند اشاره‌ای به شخصیت‌ آن‌ها بشود. تعدادی از شخصیت‌های داستان هم که در قید حیات نبودند با خانواده‌هایشان گفت‌وگوهای طولانی داشتیم تا توانستیم برخی از آن‌ها را راضی کنیم. وی با بیان اینکه شورای بازبینی برای این سریال در نظر گرفته شده بود، گفت: در سریال «معمای شاه»، شورای بازبینی متشکل از متخصص‌های عرصه رسانه داشتیم و هر قسمتی از سناریو که دچار شعارزدگی شده بود را اصلاح کردند. این سریال محصول یک خرد جمعی است. کارگردان «معمای شاه» با بیان اینکه ۸۵۰ بازیگر در این سریال حضور داشتند، اظهار کرد: ۸۵۰ بازیگر داشتیم که ۸۵ بازیگر آن اصلی بودند و بقیه بازیگرها شخصیت‌های مکمل و مهمان بودند. مشکل کار این بود که باید از بین این بازیگرها افرادی را شبیه به شخصیت اصلی این روایت تاریخی پیدا می کردیم. ورزی افزود: مهدی طالقانی پسر آیت‌الله طالقانی کتابی را به من داد که عکس‌های آیت‌الله طالقانی در آن بود و من چندماه این کتاب را ورق زدم تا بتوانم تشخیص دهم که کدام بازیگر می‌تواند جایگزین آیت‌الله طالقانی در سریال شود. من علی دهکردی را برای این کار انتخاب کردم، به دلیل اینکه نیمی از چهره او شبیه آیت‌الله طالقانی بود و با تست اول گریم، بالای ۹۸ درصد شباهت وجود داشت. زمانی که علی دهکردی را گریم کردیم، او را با مهدی طالقانی روبرو کردیم و مهدی طالقانی از این همه شباهت دهکردی با پدرش تعجب کرده بود. نقش امام خمینی (ره) را نیز به گودرزی دادم. او بازیگری تئاتر بود و او را در تئاتر «امیر دژاکام» دیده بودم و از نظر من چهره او شبیه به امام بود. ۲۵ بار تست گریم در طی ۸ ماه انجام شد تا گودرزی شبیه به امام خمینی (ره) شد. او درباره نقش محمدرضا شریفی‌نیا در انتخاب بازیگران گفت: شریفی‌نیا حدود ۸ بازیگر را به من پیشنهاد داد، اما من برخی از آن‌ها را قبول کردم و طی این پروژه از مشاوره او بهره بردم. او دخالت زیادی در انتخاب بازیگران نداشت. کارگردان «معمای شاه» با اشاره به طراحی صحنه و لباس این سریال گفت: اصل مهم در یک کار تاریخی، لباس و صحنه آن است. ما در سریال «معمای شاه» از لوکیشن‌های واقعی بسیاری استفاده کردیم و دکورهای ماندگاری در شهرک سینمای غزالی ساختیم. لباس‌های بسیار خوبی هم در این سریال دوخته شد. کارگردان سریال «تبریز در مه» با اشاره به نقدهایی که به «معمای شاه» شده است، گفت: نقدهای مثبت و منفی زیادی به سریال شد، اما باید بدانیم که نقد با تخریب متفاوت است و بیشتر نقدهای وارد به این سریال تخریب بود و حتی در فضای مجازی اهانت‌های بسیاری به ما شد. برای مثال ۲۰ سال پیش شخصی با من مشکل داشت و او با اینکه سریال را ندیده است، به ما نقدهایی وارد کرد و گفت: در این سریال هدف ما این بوده است که شاه را همجنس باز نشان بدهیم در صورتی که ما چنین کاری نکردیم. فساد در دربار پهلوی بسیار زیاد بوده است و ما تلویزیون ایران را به قدری شریف و نجیب می‌دانیم که نمی‌توانیم این فسادها را نشان دهیم. ورزی افزود: نگاه من به سریال معمای شاه مستند نمایشی است و نباید این سریال را با یک سریالی مانند شهرزاد که ملودرام خانوادگی است مقایسه کنیم. در سریال معمای شاه، هریک از اعضای خانواده وزیری قشری از یک طبقه اجتماعی بود. کارگردان «سال‌های مشروطه» گفت: اگر بخواهم کار تاریخی دیگری بسازم، زندگی شهید مطهری و امام خمینی (ره) را در سر دارم و به همکاران دیگرم نیز توصیه می‌کنم. او در پایان گفت: برخی از افراد فکر می‌کردند که ما برای ساخت این سریال بودجه کلانی داشتیم، اما پروژه ما به دلیل کمبود بودجه هرچند وقت یک‌بار تعطیل می‌شد. در این مسیر مدیران سازمان و رسانه ملی همراه ما بودند و من تشکر ویژه‌ای از رئیس سازمان صدا و سیما، علی‌عسکری و ضرغامی دارم.