به سوی یک جشنواره دیوانه‌وار!/ لسترسیتی امسال جشنواره فجر کیست؟

سرویس فرهنگی فردا؛ مازیار وکیلی: بالاخره و پس از کش و قوس‌ فراوان اسامی فیلم‌های بخش مسابقه اعلام شد. لیست فیلم‌های اعلام شده شوق چندانی برنمی‌انگیزد.

به بیان ساده‌تر لیست بخش مسابقه زیادی بی‌رمق و خنثی است. حذف چندین نام موثر و قمار روی فیلم اولی‌ها ریسکی است که هیئت انتخاب انجام داده، ریسکی که اگر جواب ندهد هیئت انتخاب باید پاسخگو باشد. در نگاه اول این لیست، لیست رقابتی نیست. به نظر می‌رسد فیلم‌های شاخصش از همین الان معلوم است و مشخص است که در پایان چه فیلم‌هایی جوایز اصلی را کسب خواهند کرد.

با این انتخاب‌ها زمین بازی برای برخی نام‌ها هموار شده است. نعمت‌الله، جعفری جوزانی، مهدویان و اسعدیان به احتمال قریب به یقین مهمان اختتامیه برای کسب جوایز هستند. مگر این‌که ابد و یک روز دیگری در راه باشد. اما جدای از بحث جوایز، این لیست لیستی نیست که بتوان با آن یک رقابت حرفه‌ای را تجربه کرد. بدون مکری، عیاری، فرمان‌آرا، قاسم‌خانی و مدیری عملاً فضای بخش مسابقه سرد خواهد شد. هر کدام از این نام‌ها می‌توانستند فضای رقابتی بخش مسابقه را حساس‌تر کنند.

این لیست بیست و هشت نفره انتخاب‌های دیوانه‌واری هستند. شاید و از روی ظاهر و با خواندن حواشی به راحتی می‌شد نام ده فیلم را از درون این لیست درآورد و با فیلم‌های دیگری عوض کرد. فیلم‌هایی که بخش مسابقه را معنادار می‌کرد.

حقیقت امر این است که رقابت زمانی معنا پیدا می‌کند که لیست فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه همه طیف‌های علاقه‌مند به سینما را در بر بگیرد. با حذف نام‌هایی که ذکرشان رفت وزن بخش مسابقه به پایین‌ترین حد خود رسیده است. اگر هر کدام از فیلم‌های این فهرست(خصوصاً فیلم اولی‌ها) آنی نباشد که انتظار می‌رود تمامی معیارهای هیئت محترم انتخاب زیر سوال خواهد رفت.

پس هیئت انتخاب قمار بزرگی کرده و لیستی تهیه دیده که مناسب‌ترین صفت برای توضیحش دیوانه‌وار است. لیستی که به جای این‌که کنجکاوی‌ها را بیشتر کند بر ابهام‌ها افزوده. همه ساله بعد از اعلام این لیست بازار گمانه‌زنی‌ داغ داغ بود. هر منتقد یا علاقه‌مند سینمایی با شوق زیادی دنبال نام‌های آشنا و برندگان احتمالی می‌گشت. اما لیست منتشر شده امسال بیشتر بر ابهام‌ها افزوده است. لیست، لیستی است که بیشتر نقطه مبهم دارد تا نام‌های شوق‌برانگیز. آیا واقعاً چراغ‌های ناتمام، سوفی و دیوانه، مادری، ایتالیاایتالیا و تابستان داغ آنقدر خوب هستند که بخش مسابقه با آن‌ها رونق بگیرد؟ شاید بله و شاید نه. هر چند درصد دومی بسیار بیشتر از اولی به نظر می‌رسد. به شخصه منتظر استدلال‌ هیئت انتخاب هستم. استدلال‌هایی که بتواند این لیست عجیب را توجیه کند. استدلال‌هایی که ترجیح نه فیلم اولی به اسامی محروم از حضور در بخش مسابقه را عقلایی جلوه دهد.

هیئت انتخاب با این ریسک بزرگی که انجام داده عملاً خودش را در معرض انتقادات تندی خواهد دید. انتقاداتی که ممکن است بعد از نمایش عمومی هر کدام از فیلم‌های بخش مسابقه شدت بیشتری هم پیدا کند. اما این قضیه سوی دیگری هم دارد و آن این است که هیئت انتخاب به درستی تصمیم گرفته باشد و تمام این فیلم‌ها شایستگی حضور در بخش مسابقه را داشته باشند. در این صورت هم باز جشنواره عجیبی خواهد بود.

شاید بتوان لیست اعلام شده برای بخش مسابقه جشنواره سی و پنجم فیلم فجر را عجیب‌ترین لیست اعلام‌شده ده سال اخیر دانست. در لیست‌های اولیه سال‌های گذشته می‌شد انتخاب‌های نهایی برای بخش مسابقه را پیش‌بینی کرد. پیش‌بینی‌هایی که غالباً درست هم از آب در می‌آمد. اما به نظر نمی‌رسد هیچ منتقدی لیستی نزدیک به این لیست را برای حضور در بخش مسابقه انتخاب کند. پس اگر انتخاب‌های هیئت انتخاب درست باشد اتفاق جالبی خواهد اُفتاد، اتفاقی که می‌توان آن را جهش خیره‌کننده نسل جوان و گذر بسیاری از کارگردان‌های این لیست مثل میری، پناهنده و کریمی از سطح متوسط به سطح بالاتری دانست. در هر صورت این لیست شوق زیادی را برای پیگیری بخش مسابقه برنمی‌انگیزد مگر خلافش ثابت شود.

اما چه این لیست بهترین انتخاب ممکن باشد و چه طبق پیش‌بینی‌ها لیستی ضعیف تلقی شود، جشنواره امسال جشنواره عجیبی خواهد بود. جشنواره‌ای که با قماری بزرگ آغاز شده، احتمالاً با شوکی عظیم به پایان خواهد رسید. پس باید گفت: «آقایان، خانم‌ها به کشتی جشنواره سی و پنجم فیلم فجر خوش آمدید. جشنواره دیوانه‌واری را پیش رو داریم. جشنواره‌ای که بسیار شبیه لیگ سال گذشته جزیره است. لیگی که در آن لستر قهرمان شد. آیا جشنواره امسال هم چنین چیزی خواهد بود؟» اگر بله، کدام فیلم بخش مسابقه لسترسیتی است؟ سوال خوبی است و برای جوابش فقط باید منتظر آغاز این ماراتن نفس‌گیر باشیم. ماراتنی که می‌تواند بر تمام پیش‌بینی‌های این لیست مهر تایید بزند و یا برعکس تمام این پیش‌بینی‌ها را نقش بر آب کند.