ثبات بازار ارز در گرو پیش‌بینی‌پذیرشدن اقتصاد

روزنامه آرمان؛ عباس آرگون*: بازار ارز طی چند هفته اخیر نوسانات زیادی را پشت سر گذاشت و در این مدت دچار تلاطم شدیدی شد، طوری که حتی هفته قبل نرخ دلار به مرز چهار هزار و ۲۰۰ تومان رسید، اما با ورود بانک مرکزی و تذکرات مسئولان، رفته رفته این نرخ بر مدار نزولی قرار گرفت.

باید توجه داشت که این افت و خیزها تنها مربوط به بازار ارز و هفته‌های پیش نمی‌شود، بلکه همواره شاهد چنین شوک‌هایی در بازارهای مختلف هستیم. بنابراین اقتصاد ما باید به سمت پیش‌بینی‌پذیری حرکت کند و مسئولان باید آگاه باشند بدون توجه به این موضوع نمی‌توانند ثبات را در اقتصاد به وجود آورند. بنابراین نوسانات چند وقت اخیر بازار ارز را هم می‌توان به پیش‌بینی‌ناپذیر بودن اقتصاد ارتباط داد که این امر هر سرمایه‌گذار و فعال اقتصادی را دچار مشکل می‌کند. قطعا هیچ شخص حقیقی و حقوقی که به صورت قانونی و شفاف پول و کار خود را در اقتصاد به جریان گذاشته است از وجود چنین معضلی نفع نمی‌برد. تا زمانی که سرمایه‌گذاری در ایران دارای ریسک بالا باشد به یقین هیچ سرمایه‌گذاری وارد میدان عمل نمی‌شود. البته شاید با افزایش نرخ ارز، در کوتاه مدت صادرکنندگان کم و بیش سودی کسب کنند، اما باید توجه داشت که این امر استمرار نخواهد داشت. ما امروز باید به سمتی حرکت کنیم که ارز نرخ واحدی پیدا کند و از چند نرخی بودن خارج شود، زیرا این موضوع، خود منشا فساد، رانت و عدم شفافیت است.

با چنین نوساناتی که به ویژه در طول یک دهه اخیر به اوج خود رسیده است، نمی‌توان آینده اقتصاد و سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی کرد و به طبع این موضوع به ضرر همه فعالان اقتصادی و حتی شهروندان است. اعتقاد بر این است که نرخ ارز باید بر اساس نرخ تورم پیش برود و قوانین نیز گویای این امر هستند. با این حال در عرض چند سال گذشته و با وجود نوسانات نرخ تورم، قیمت ارز تغییر محسوسی نداشته است. در این مدت همواره به صورت دستوری با نرخ ارز برخورد شده، پس نباید این نرخ را به صورت دستوری پایین نگه داشت و آن را سرکوب کرد، چرا که در این صورت صادرکنندگان بازارهای جهانی را از دست می‌دهند و امنیت سود آنها به پایین‌تر از حد خود می‌رسد. مجموع بحث را می‌توان اینگونه تعبیر کرد که پایین نگه داشتن نرخ ارز به نوعی پرداخت یارانه غیرمستقیم به تولیدکنندگان خارجی است. شاید دستورات بانک مرکزی و حتی ورود نیروی انتظامی بتواند بازار را کنترل کند، اما تا زمانی که بازار تعیین‌کننده اصلی نرخ نباشد، نمی‌توان به استمرار ثبات امید داشت. اکنون بهتر است بانک مرکزی به عنوان قدرت نظارتی عمل کند و از دخالت‌های گاه و بی‌گاه خود در بازار بکاهد.

امروز تنها با اقتصاد آزاد مدیریت‌شده می‌توان آرامش را به بازارهای مختلف کشور برگرداند. البته به یکباره هم نمی‌توان نرخ ارز را افزایش داد که در این صورت همان اتفاقات سال ۹۱ رخ می‌دهد و تولیدکنندگان و واردکنندگان دچار آسیب جدی می‌شوند و رشد دلالی و واسطه‌گری اتفاق می‌افتد.