سرویس اقتصادی فردا: سهل انگاری باعث شده بسیاری از کارگران در حالی مشغول به انجام فعالیتهای سنگین و حتی خطرا زا باشند که از اساسیترین حقوق اولیه خود در دریافت بیمه و میزان عادلانه دستمزد محروم باشند. گرچه این نوع بیتفاوتیها به گفتهٔ کارشناسان از جانب کارگران تنها به دلیل عدم آگاهی و اطلاعات کافی از قانون کار است اما از سوی کسانی که بر حقوق اساسی و حق مسلم کارگران واقفاند به معنای تخریب نیروی کار و ضایع کردن حقوق انسانی انها است که به هیچ وجه نمیتوان با دلایلی مانند به فراموشی سپردن و یا غفلت و ندانم کاری آن را توجیه کرد.
به گفتهٔ رئیس کانون عالی انجمنهای صنفی کارگران حدود ۴ میلیون کارگر در کشور وجود دارد که فاقد حداقل دستمزد و بیمهاند و در لیست اسامی رسمی کارگران نه نامی از آنها است و نه مشخصاتی از حرفهای که انجام میدهند. میانگین حقوق پرداختی به کارگران در کشور یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است در حالی که این میزان ۱ دهم حقوق یک مدیر و یا کارمند عالی رتبهٔ دولتی نیست.
همه ساله بسیاری از کارگران جان خود را به دلیل محیطهای نامن و نامناسب از دست میدهند و کمترین مورد ضایع شدن حقوق انها تاخیر در پرداخت حق و دستمزد ماهیانه است و این درحالی است که کارگران هیچ مزیت و یا خدماتی کمک خرج زندگی آنها باشد نه از سوی دولت، نه سازمان تامین اجتماعی و نه شرکتهای مورد نظر دریافت نمیکنند.
این در حالی است که حقوق طبیعی و اولیه آنها نیز که حق بیمه است به فراموشی سپرده میشود و نمونه آن را در آسیبهای جسمیای که به آنها وارد و متحمل پرداخت مبالغ سنگین برای درمان میشوند، می بینیم.
متاسفانه با وجود اینکه پرداخت حق بیمه کارگران، اجباری است و سازمانهای مسئول موظفاند در صورت تخطی شرکتها به طور جدی آن را از کارفرمایان مطالبه کنند.این اتفاق به ندرت اتفاق می افتد.
حال مسئله اساسی این است که چرا در کشور ما بیش از ۴ میلیون کارگر وجود دارد بدون اینکه پوشش بیمهای داشته باشند و یا دستمزد مناسب؟ مقصر اصلی این موضوع کیست و چه کسانی بابت ان باید پاسخ گو باشند؟ با وجود حق بیمههای اجباری چه چیزی منجر شده پای بعضیها برای فرار از قانون باز باشد؟ در این مسئله تا چه میزان کارفرمایان و چه میزان کارگران مقصرند؟
کارگران نسبت به حقوق خود بیاطلاعند
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بعضی از کارگران از حقوق اولیه خود بیاطلاعند و در حالی که تنها به دنبال اندک دستمزدی برای حل مشکلات و دغدغههای گسترده مادی هستند، پیگیر دریافت میزان مزد به تناسب زحمتی که میکشند، نیستند. از طرفی ترس آنها از بیکاری باعث شده گاهی وقتها با هر شرایطی یک کار را بپذیرند بدون اینکه به عواقب آن نظر داشته باشند. مانند کار در محیطهای ناسالم، آلوده و در معرض خطر، دستمزدهای کم و همچنین شرایط نامناسبی که در محیط کار به آنها تحمیل میشود.
اما از آنجایی که هم و غم همه مسئولان، دولت رسیدن به تولید مناسب است مسئله کارگران و مشکلات درآمدی انها باید در حالی حل شود که منجر به بیانگیزگی کارفرمایان برای راه اندازی یک شغل تولیدی نباشد واز طرف دیگر شرایط تولید و درامدها و سود کارفرمایان در نظر گرفته شود.
موضوع دیگری که کارشناسان ذکر میکنند روال سخت پیگیریهای قانونی برای مطالبات حق بیمه و دستمزد است و مشخصا برای کارگری که نان شب ندارد به صرفه نیست مدت زمان در پس چرخه قوانین تامین اجتماعی و در انتظار برای دریافت حقوق خود باشد.
برخی محیطهای کاری استاندارد نیستند
احمد لطفینژاد مشاور وزیر کار این در اینباره توضیح میدهد: برخی از کارگران و کارفرمایان نسبت به پرداخت حق بیمه کوتاهی میکنند. این کوتاهی البته به دلیل بیتوجهی به موضوع مهم بیمهها در کشور است. مسئلهٔ بیمه هنوز فرهنگ سازی نشده و بسیاری حتی خود کسانی که مشغول به کارند حاضر به کنار گذاشتن مبلغی به عنوان حق بیمه نیستند. البته برخی از محیطهای کاری استاندارد نیستند و به همین دلیل هم قوانین کار را دور میزنند و به این وسیله برای فرار از برخی هزینهها از حق مسلم نیروی کار و یا کارگران میگذرند.
وی توضیح میدهد البته در قانون برخی از مشاغل مشمول قانون کار نمیشوند که اسامی آنها قید شده و مشخص است. اما بسیاری از کارگران و یا بعضا که کارگران پنهان به آنها گفته میشود با کمترین حقوق و مزایا روزگار خود را سپری میکنند که البته تا حدودی خود انها نسبت به گرفتن حقوق خود بیتوجه هستند. طبق قانون هم حقوق کارگران و هم حق بیمهٔ که باید به آنها پرداخت شود، سقف مشخصی دارد و هر کارفرما ملزم به رعایت آن است. اگر کارفرمایان چنین حقوقی را مطالبه نکنند خود کوتاهی کردهاند. برای مثال کارگران نباید به چنین حقوقهایی راضی باشند.
به گفتهٔ کارشناسان در حال حاضر ۱۳ میلیون کارگر ایرانی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و مابقی کارگران از این حق محروماند. از طرفی دیگر طبق بررسیهای موجود و آماری که از دستمزد و حقوق کارگران در کشورهای مختلف وجود دارد دستمزد کارگران در برخی کشورها ساعتی ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان است و این در حالی است که در کشور ما حداکثر حقوق کارگران در ساعت به چهار هزار تومان میرسد. حال اگر بخواهیم دستمزد و حقوق کارگران که طبق حقوق کارگران پنهان بسنجیم وضعیت آشفته تری را برای کارگران کشور نشان خواهد داد
طبق گزارشهای بازار کار کارگران ایرانی از نظر میزان ساعات کاری نیز مورد اجحاف قرار گرفته و کارگران ایرانی در ابتدای لیست کارگران کشورهای با بیشترین ساعات کاری اجباری قرار دارند.