با این بازی‌ها از بچه‌ها نابغه بسازید

سرویس سبک زندگی فردا: بچه‌های دیروز مانند امروز سردرگم این همه تنوع نبودند. اینكه خوب بود یا نه‌‌ نمی‌دانم اما ‌ در بین انتخاب‌های‌شان حتما یك بازی فكری وجود داشت. این باعث می‌شد تفكر آنها هم مانند جسم‌شان به تحرك واداشته شود. علاوه براینكه بسیاری از مفاهیم اجتماعی، ‌فرهنگی، ‌اقتصادی و ‌هنری ‌ را به شكل غیرمستقیم و درست یاد بگیرند. بگذریم كه تنوع بازی‌ها و تفریح‌های امروز بیش از گذشته است ‌اما شاید برای بازی‌ها هم فرصتی پیدا شود ‌كه اگر بشود،‌ عالی است. بازهای فكری همان اوقات فراغت متفكرانه‌ای است كه اغلب والدین به دنبال آن هستند. در ادامه این مطلب را به نقل از همشهری بخوانید.

خانه اول،‌زیر یك سال مکعب‌های ابری یکی از بازی‌های فکری برای بچه‌های زیر یک سال محسوب می‌شوند که از سه ماهگی یعنی از زمانی که بچه بتواند چیزی را دست بگیرد می‌توانید آن را دستش بدهید. بچه‌ها در این سن علاقه زیادی دارند که به اشیای نرم چنگ بزنند و آنها را به دهان‌شان ببرند. این مکعب‌ها که در هر وجه آن یک عکس دیده می‌شود،‌ چشم بچه را با تصاویر مختلف آشنا می‌کند. هر چقدر بچه بزرگ‌تر شود تعداد این مکعب‌ها بیشتر می‌شود.برای نوزاد شش ماهه، سه مکعب در سه اندازه مختلف و برای بچه ۱۰ ماهه تا یک سال، چهار مکعب در چهار اندازه توصیه می‌شود. از شش ماهگی می‌توانید در مورد عکس‌هایی که روی هر وجه این مکعب‌ها دیده می‌شود، ‌به کودک توضیح بدهید. این كار به افزایش دقت و تمرکز او کمک می‌کند. از سنی كه كودك می‌نشیند می‌توانید چیدن این مکعب‌ها را به او یاد بدهید. همین که سعی کند آنها را روی هم بگذارد، کافی است. این عمل هماهنگی دست و چشم کودک را بالا می‌برد.

حلقه هوش از دیگر بازی‌های فکری برای بچه‌های زیر یک سال است. البته نوع پرتعداد آن برای بچه‌های یک تا سه سال هم مناسب است. حلقه هوش برای بچه‌های زیر یک سال از یک استوانه باریک که چهار حلقه به ترتیب سایز در آن جای می‌گیرد،‌ ساخته شده است. می‌توانید حلقه‌ها را به دست بچه زیر یک سال بدهید و رنگ هر کدام را به او بگویید. نسبت به اینکه کودک شما حتما حلقه‌ها را به درستی سر جایش بیندازد حساس نباشید. همین‌ که هر کدام آنها را دست گرفته و یاد بگیرد یکی را از دستی به دست دیگر بدهد و آن را داخل انگشتش نگه دارد خوب است. به‌تدریج او با شباهت اشیا و ارتباط میان حلقه و میله آشنا می‌شود. برای سرگرمی بزرگان متفكر اصطلاح گروه سنی بزرگسال برای بازی‌های فکری ۷ تا ۱۲ سال به كار می‌رود. اما طراحی بعضی بازی‌ها برای این گروه سنی به قدری جذاب و پیشرفته است که حتی پدر و مادرها هم جذب بازی می‌شوند. البته این به معنی سخت بودن بازی و اینکه بچه‌ها از پس کار برنیایند، نیست. اغلب بازی‌های این گروه سنی بازی‌های گروهی است. البته بازی‌های تک نفره مثل مکعب روبیک هم در این گروه قرار می‌گیرد. دست‌چین این بازی نیازمند سرعت عمل است. دست‌چین هیجان و شادی زیادی در شرکت‌کنندگان ایجاد می‌کند. راز جنگل‌ شاید شما به عنوان والدین،‌ راز جنگل را به یاد و با آن خاطره داشته باشید. این بازی هنوز هم با کمی‌ تفاوت نسبت به دوره شما در بازار بازی‌های فكری موجود است. بازی معمای جنگل، تک‌نفره این بازی است.

عبور از رودخانه نام یکی از دیگر بازی‌های این گروه سنی است که برای بازی تک نفره طراحی شده است. خانه دوم،‌ بازی‌های انفرادی یک تا سه سال گروه سنی بعدی که کارشناسان برای آنها بازی طراحی و تهیه می‌کنند، گروه سنی یک تا سه سال است. با توجه به بزرگ تر شدن کودک،‌ آشنایی بیشتر او با مفاهیم دایره این بازی هم گسترده‌تر می‌شود. بلز: یکی از اولین وسایلی که در یک سالگی توجه اغلب بچه‌ها را به خود جلب می‌کند، ساز بلز است. بچه‌ها در یک سالگی به این نتیجه می‌رسند که وقتی کنترل تلویزیون را روی میز می‌کوبند صدا تولید می‌کند! اتفاقا پدر و مادرشان هم به این کار آنها عکس‌العمل نشان می‌دهند.آنها از اینکه خالق این صدا هستند لذت می‌برند. اگر شما به جای منع کردن بچه‌ها از کوبیدن اشیا روی زمین آنها را با ساز بلز آشنا كنید، این بار آنها را به بازی تشویقشان می‌كنید. علاوه براینكه آنها را با دنیای موسیقی هم آشنا می‌كنید.

عروسک‌های انگشتی عروسک‌ها را یک بار در انگشت‌تان فرو برده و بار دیگر در انگشت کودک بگذارید تا دریابد با تکان دادن انگشت‌ها، عروسک حركت می‌كند. آموزش این بازی،‌ آموزش زبان، ‌بیان، ‌قصه‌گویی و آشنایی با دنیای تئاتر و عروسك است. برج قورباغه نام یکی دیگر از وسایل بازی برای این گروه سنی است. این اسباب بازی شامل یک صفحه مدور سرسره مانند بلند است که چون روی سر آن یک قورباغه قرار دارد، به آن برج قورباغه می‌گویند. بچه‌ها توپ را توی دهان قورباغه می‌گذارند و توپ از سرسره پایین می‌آید. اگر کودک خود را دقایقی با این اسباب‌بازی تنها بگذارید و به او دقت کنید خواهید دید که بارها این عمل را تکرار كرده و خیلی دیر از تکرار آن خسته می‌شود. او با این کار یاد می‌گیرد با رها كردن، اشیا از بالا به پایین می‌آیند. دنبال کردن حرکت مدور توپ با چشم، دقت او را به حرکت اشیا افزایش می‌دهد. ضمن اینکه ساده‌ترین قانون فیزیک یعنی نیروی جاذبه را کشف می‌کند. پازل‌های چوبی این پازل‌ها طراحی ساده‌ای دارند. تکه‌های آنها کم بوده و قطعات در هم فرو نمی‌روند بلکه با فاصله از هم در جای خود قرار می‌گیرند. در این بازی کودک فقط باید شباهت تکه‌ای را که در دست دارد با جای آن روی صفحه هماهنگ كند. این پازل‌ها در ضمن مراحل رشد انسان ، نام و شکل پرنده‌ها و حیوانات و خیلی چیزهای دیگر را هم به كودك آموزش می‌دهند.

بولینگ پارچه‌ای از دیگر وسایلی است که برای این رده سنی بسیار مناسب است. بچه‌ها در این سن علاقه خاصی به پرتاب کردن اشیا دارند. آنها یاد می‌گیرند وقتی با فشار دست‌شان وسیله‌ای را پرتاب می‌‌کنند؛ آن شیء از آنها فاصله می‌گیرد و صدا ایجاد می‌کند. هرچقدر حساسیت شما روی این موضوع بیشتر باشد و خشم شما بیشتر برانگیخته شود علاقه آنها به انجام این كار بیشتر می‌شود. دلیل آن جالب بودن عکس‌العمل شما نسبت به عمل آنهاست. بولینگ‌های پارچه‌ای این امکان را به بچه‌ها می‌دهد که با بازی با شیء بی خطر حس پرتاب کردن و ضربه زدن‌شان را ارضا كنند. آنها با دیدن اینکه عروسک با ضربه توپ پارچه‌ای به زمین می‌افتد ذوق زده می‌شوند و به کشف قانون شدت ضربه می‌رسند. خانه سوم،‌ بازی‌های گروهی یک تا سه سال اگر انتظار دارید بچه‌های این گروه سنی در کنار یکدیگر و بدون حضور شما خوش و خرم بازی کنند و کارشان به مشاجره و گریه نکشد، انتظارتان بیهوده است! بچه‌ها در این سن فقط می‌توانند كنار هم بازی کنند و نیازمند مدیریت شما هستند. شهر كوچك بازی شهر کوچک كه بازی ویژه این رده سنی بوده و البته تا پنج سال هم می‌توانند با آن سرگرم شوند، شامل یک صفحه پارچه حدود یک و نیم در یک و نیم متر است که المان‌های شهری مثل چهارراه،‌ فضای سبز، فروشگاه و غیره روی آن طراحی شده است. بچه‌ها می‌توانند با عروسک‌ها و ماشین‌های‌شان وارد این محوطه شوند. ضمن اینکه بازی آنها مستلزم همکاری تنگاتنگ برای پیشبرد بازی نیست اما می‌توانند در کنار هم در یک شهر بازی کنند تا با مفهوم بازی گروهی آشنا شوند.

لی‌لی پارچه‌ای یکی دیگر از بازی‌های گروهی مناسب این سن،‌ لی لی است. این بازی علاوه بر ایجاد تحرك بدنی،‌ مفهوم بازی نوبتی و امتیازی را به آنها آموزش می‌دهد. نباید انتظار داشته باشید كه آنها با یک پا لی لی کنند! به این دلیل كه اولا باید به تدریج بازی را یاد بگیرند و دوما بتوانند تعادل‌شان را حفظ كرده و روی یك پا حركت كنند. یادگیری جفت پا پریدن به رشد مغزی كودك برای یادگیری جهت و هماهنگی و کنترل مناسب است. به تدریج از آنها بخواهید طوری حركت كنند که پایشان روی خط نرفته و به نوبت به خانه بعدی بپرند. خانه چهارم،‌ بازی های انفرادی سه تا هفت سال هر چقدر سن كودك بالاتر می‌رود،‌ به همان میزان تنوع بازی‌ها برای آنها بیشتر می‌شود. اگر فرزندتان در این گروه سنی قرار دارد احتمالا از تنوع وسایل بازی، هیجان‌زده خواهد شد! بنابراین احتمالا با دست پر به خانه خواهید رفت! بازی هوش‌چین این بازی در چهار رده سنی تعریف شده است. اولین گروه سنی این بازی، رده سنی یک‌و نیم تا سه سال است و به تدریج رده سنی آن بالاتر می‌رود. این بازی شامل یک صفحه متحرک در یک قاب است که عکس‌های حیوانات روی صفحه‌های آن وجود دارد. بچه‌ها باید عکس‌های مهره‌ها را روی صفحه پیدا کنند و در جای خود بگذارند. برای رده سنی بالاتر چیدمان مهره‌ها روی صفحه سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌‎شود. نقاشی آموزش نقاشی با سی‌دی، تخته وایت‌برد، ماژیک، دفتر نقاشی و مداد رنگی بازی بعدی است. این مجموعه همگی در یک بسته قرار دارد. این پک‌ها با طراحی‌های متنوع در دسترس است. سازه‌ها‌ یکی دیگر از بازی‌های مورد توجه این رده سنی بازی‌های ساختنی و در‌ واقع سازه‌ها و لگوها ست. البته لگوهای درشت و کم تعداد برای بچه‌های 18 ماهه هم طراحی شده اما با بالا رفتن سن کودک می‌توانید برای او لگو یا همان خانه‌سازی‌های ریزتر و پرتعداد‌تر انتخاب کنید. تنوع سازه‌های بازی در بازار خیلی زیاد است. ساختن پارک شادی با این ابزار برای بچه‌های سه تا پنج سال خیلی جذاب است. آنها علاوه بر چیدمان و سر و کله زدن با قطعات و خلق یک پارک بازی‌ می‌توانند با استفاده از تخیل‌شان آنجا را پارک واقعی تصور کنند. در بازی خیالی‌شان عروسک‌شان را گردش ببرند و ساعت‌ها سرگرم باشند. ساز و باز نوع دیگری از سازه‌هاست که بسته‌های مختلف آن شامل ساخت مجسمه حیوانات، قطار یا انواع وسایل نقلیه به وسیله تکه‌های موجود در بسته است. سازه کلبه‌های چوبی به بچه‌ها اجازه می‌دهد تا با قطعات مختلف خانه و شهر بسازند. دومینو تعداد قطعات این بازی مختلف بوده و در اشکال و طراحی‌های متنوع در بازار موجود است.

جورچین‌های آهنربایی در این جورچین‌ها کودک باید سعی کند تکه‌های آهنربایی را مطابق عکسی که روی صفحه آهنی وجود دارد، پیدا کرده و تطبیق داده و روی عکس قرار دهد تا عکس را کامل کند. کاردستی ساخت این كاردستی‌ها با طراحی‌های ساده و پیچیده برای سنین مختلف یکی دیگر از ‌بسته های سرگرمی ‌مورد توجه بچه‌های این گروه است. در این بسته ها وسایلی مانند مقوا، نوار چسب، مغزی دور کاردستی و چسب وجود دارد. بچه‌ها می‌توانند از روی الگو، کاردستی بسازند. بسته خیاطی هم نوعی کاردستی با وسایل ساده خیاطی است که دختر بچه‌ها آن را دوست خواهند داشت. خانه پنچم،‌ بازی‌های گروهی سه تا هفت سال تامی‌نو این بازی، یکی از بازی‌های گروهی برای این رده سنی است. این بازی شامل قطعاتی از شكل‌های هندسی ترکیبی است که بازیکنان باید به صورت رقابتی با آنها شکل سه بعدی بسازند. علاوه براینكه می‌توانند به شكل رقابتی آنها را داخل صفحه مخصوص بازی بچینند. شكل اول بازی برای سنین پایین‌تر ساده‌تر بوده و به شناخت اشکال هندسی و درک فضایی بچه‌ها کمک می‌کند. کارت‌های حافظه یکی دیگر از بازی‌های گروهی این رده سنی كارت حافظه است. به‌رغم سادگی‌اش طرفداران زیادی دارد. کارت‌ها را اول از رو چیده و بعد برمی‌گردانید. بچه‌ها باید به نوبت دو کارت برگردانند و هرکس بتواند کارت‌های شبیه بیشتری نسبت به رقیب خود پیدا کند و بردارد، برنده است. این بازی در افزایش تمرکز و حافظه موثر خواهد بود. حلقه پرتاب این بازی نوعی هدف‌گیری با حلقه‌ها و پرتاب آن به داخل میله است. هدف از این بازی تقویت تمركز و افزایش دقت و درک محیطی است.

روپولی این بازی یكی از بازهای قدیمی است كه والدین هم به راحتی بازی با آن را بلد بوده و به یاد دارند. هنوز هم این بازی با طراحی‌های مختلف موجود است. هر‌چند تنوع بازی‌های فکری امروز بسیار بیشتر از گذشته است اما روپولی هنوز هم محبوبیت و جذابیت خود را دارد. پایه اصلی آن داد و ستد و آموزش اقتصاد به كودكان است. بچه‌ها ضمن آموختن راه‌های معامله، چهار عمل اصلی را تمرین می‌کنند.