روزنامه شرق: ٢٥٦ فیلم، فرم حضور در جشنواره فیلم فجر را پر کرده‌اند. این تعداد حضور فیلم‌سازان در این رقابت سینمایی درخور تأمل است. طبق گفته سحر آذین، مدیر دبیرخانه سی‌وپنجمین جشنواره فیلم فجر، ۶۴ فیلم برای شرکت در گروه «هنر و تجربه»، ۸۲ فیلم برای شرکت در بخش مستند، ۳۷ فیلم اول و ۷۳ فیلم بلند سینمایی برای حضور در بخش «چشم‌انداز سینمای ایران» فرم پر کرده‌اند؛ آماری که نشان از حضور حداکثری فیلم‌سازان در این جشنواره دارد. هرچند که بخش عظیمی از این آمار و ارقام متعلق به فیلم‌اولی‌هایی است که برای نخستین‌بار در این رقابت بزرگ شرکت می‌کنند، بااین‌حال می‌توان سی‌و پنجمین جشنواره فیلم فجر را یکی از شلوغ‌ترین جشنواره‌های سال‌های اخیر ارزیابی کرد.
سینما صرفا سرگرمی نیست
علیرضا داوودنژاد، کارگردان صاحب‌نام ایرانی، در گفت‌وگو با «شرق» درباره آماری که از حضور تعداد زيادي از فیلم‌سازان برای حضور در جشنواره سی‌وپنجم منتشر شده است، گفت: «اهمیت سینما روزبه‌روز بیشتر می‌شود، سینما دیگر وسیله تفنن و تفریح نیست و نمی‌توان تنها به چشم سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت به آن نگاه کرد».
او ادامه داد: «سینما در سال‌های اخیر ابعاد دیگری نیز پیدا کرده و بخشی از آن سرگرمی و اوقات فراغت است. همین الان به اطرافتان خوب نگاه کنید متوجه می‌شوید که با تلفن همراهی که در دسترس همه ماست، می‌توان فیلم دید، موسیقی گوش داد و اساسا دانایی سینمایی به‌نوعی همه‌چیز را تحت‌تأثیر قرار داده است».
داوودنژاد در بخش دیگری از صحبت‌هایش به استقبال فیلم‌سازان جوان از رقابت‌های سینمایی اشاره کرد و افزود: «وقتی سینما تا این حد اهمیت پیدا می‌کند، خودبه‌خود توجه بیشتری به آن نشان داده می‌شود و علاقه‌مندان بیشتری به این حیطه وارد می‌شوند. طبعا یکی از تأثیرات این استقبال بر تولیدات سینمایی است، چراکه دیگر ظرفیت‌های نمایشی، منحصر به سالن‌های نمایش‌دهنده فیلم نیست».
کارگردان فیلم سینمایی «مرهم» ادامه داد: «ظرفیت‌های نمایشی حال‌حاضر به‌گونه‌ای است که به‌طورکلی سیستم تولید، توزیع و نمایش در کشور را دگرگون کرده است، در این شرایط سینما نیز در مرکز توجه قرار گرفته. طبیعی است که نسل جوان فیلم‌ساز ما نیز شرایط بهتری برای فعالیت پیدا کرده‌اند و می‌توانند استعدادهایشان را نشان دهند. طبعا از این جهت می‌توان ارزیابی‌اي از حضور نسل جدید فیلم‌سازان در جشنواره سی‌وپنجم فیلم فجر داشت و خیلی عجیب نیست که با تعداد درخور‌توجهی از فیلم‌سازان جوان روبه‌رو خواهیم شد».
ظرفیت نمایشی سینمای ما کافی نیست
تهماسب صلح‌جو، از منتقدان سینمای ایران، هم در گفت‌وگو با «شرق» به نکته دیگری از حضور درخور توجه فیلم‌سازان در این دوره از جشنواره اشاره می‌کند. او مي‌گويد: «تعداد زيادي فیلم ساخته شده است که ظرفیت نمایش سینمای ما به‌گونه‌ای نیست که بتواند پاسخ‌گوی این تعداد فیلم باشد و طبعا دلخوشی بسیاری از فیلم‌سازان جوان این است که فیلمشان در جشنواره فیلم فجر دیده شود، در صورتی که عملا امکان نمایش این تعداد فیلم پس از جشنواره برای تمامی فیلم‌ها فراهم نیست».
او ادامه داد: «در سال‌های گذشته، شاید ٢٥ سال پیش، شرایط به شکل دیگری بود، ارتباطی بین فضای حرفه‌ای سینما و جشنواره فیلم فجر برقرار بود، به این صورت که به‌هرحال فیلم‌ها فرصتی برای نمایش مناسب داشتند، اما الان شرایط با گذشته کاملا متفاوت است، بنابراین فکر می‌کنم فیلم‌هایی که به جشنواره امسال راه پیدا مي‌کنند و حتی جایزه هم مي‌گيرند، ممکن است در اکران با مشکل مواجه شوند».
صلح‌جو افزود: «جشنواره فیلم فجر بهترین و بزرگ‌ترین جشن سینمایی ماست، بنابراین اگر نتواند در روند اکران فیلم‌ها نقشی ایفا کند، طبعا ارزش و جایگاه گذشته خودش را از دست خواهد داد و طبیعی است که در این شرایط با تعداد زيادي از فیلم‌سازان که سال‌به‌سال به تعدادشان اضافه می‌شود، باید به بخش نمایش آثار سینمایی نیز فکر کرد».
سینمای ما آماتوری است
فرزاد مؤتمن در گفت‌وگو با «شرق» درباره ظرفیت‌های نمایش و اکران در سالن‌های سینما به نسبت فیلم‌هایی که هر سال ساخته می‌شود، نظر دیگری دارد: «واقعیت این است که ما در سال حداکثر ٤٥- ٥٠ فیلم می‌توانیم اکران کنیم، اما در چند سال اخیر تعداد فیلم‌سازان و به‌تبع آن تعداد فیلم‌ها در سینمای ایران بیشتر شده است. بخشی از این موضوع که به چه دلیل در ایران بیشتر از هرجای دیگری در دنیا میل به فیلم‌سازشدن وجود دارد، موضوعی است که بهتر است جامعه‌شناسان به آن بپردازند. مثالی است که به مزاح گفته می‌شود در دهه ٤٠ همه دوست داشتند شاعر شوند و امروز همه دوست دارند فیلم‌ساز شوند».
او درباره آسیب‌های فیلم‌ساختن زیاد گفت: «ساخته‌شدن تعداد زیادی فیلم در سال این مشکل را ایجاد می‌کند که سالن کافی برای نمایش این تعداد فیلم وجود ندارد. از طرف دیگر بودجه کافی و مخاطب علاقه‌مند به سینما نیز از دیگر مواردی است که باید پاسخ‌گوی ساخت این تعداد فیلم باشد. شاید به همین دلیل است که در سال‌های اخیر برخی از تهیه‌کنندگان حرفه‌ای ما عقب‌نشینی کرده‌اند و برخی از تهیه‌کنندگان مثل معاملات املاک رفتار و فکر می‌کنند که چقدر بودجه به دفترشان می‌آید و اصلا چیزی که مهم نیست فیلم‌نامه است».
مؤتمن در بخش دیگری از صحبت‌هایش اضافه کرد: «به‌همین‌دلیل پای یک‌سری سرمایه‌ها به سینمای ایران باز شده است که اساسا سرمایه سینما نیستند و برخی به دلیل عفو مالیاتی به این بخش می‌آیند، در صورتی که عفوی وجود ندارد، تخفیف مالیاتی است و به همه این دلایلی که گفته شد، سرمایه سرگردانی وارد سینمای ایران شده است. بنابراین می‌بینید که سال گذشته تعداد زیادی فیلم، متقاضی حضور در جشنواره فیلم فجر شدند و امسال بیشتر از سال گذشته. به نظرم تمام اینها از این نشئت می‌گیرد که سینمای ما سازمان ندارد، سینمای ایران یک سینمای آماتوری است».
*** سینمای ایران در سال جاری به نسبت سال‌های گذشته فروش بهتری داشت و برای بسیاری از اهالی سینما این امیدواری را به وجود آورد که می‌توان در پروسه اکران نیز امیدهایی برای بازگشت سرمایه داشت، بااین‌حال نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که موضوع کمبود سالن‌های سینما در ایران هنوز هم از پرچالش‌ترین مسائلی است که بحران‌های بسیاری را به وجود آورده. بسیاری از فیلم‌های خوب سینمای ایران در همین سال‌ها، ضررهای بسیاری را به دلیل نبود ظرفیت اکران متحمل شده‌اند.