ابتکار عمل تهران، مسکو و جبهه مقاومت جواب داد

خبرگزاری فارس: جمهوری اسلامی ایران که از 6 سال پیش و از همان روزهای آغازین بحران ساختگی سوریه با ارائه طرح‌های چند ماده‌ای بر آتش‌بس، کمک‌رسانی انسانی و انجام گفت‌وگوهای سوری - سوری تاکید داشته و دارد و همواره نسبت به گسترش ناامنی و افراطی‌گری در منطقه هشدار داده و کمک‌های مستشاری به ارتش سوریه نیز داشته، این روزها و همزمان با آزادسازی حلب نیز دست از این تلاش‌ها برنداشت. در این مدت ایران تلاش‌های زیادی را صورت داد و در آستانه آزادسازی حلب این رایزنی‌ها در سطح ریاست جمهوری، وزارت خارجه و شورای عالی امنیت ملی ادامه یافت و در همین راستا وزیر خارجه ایران بعدازظهر چهارشنبه 24 آذر و پس از شروع عملیات پاکسازی حلب با وزرای خارجه ترکیه، روسیه و سوریه، آلمان و همچنین فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلفنی گفت‌وگو و در خصوص اوضاع حلب و دیگر مناطق سوریه، آتش بس و نحوه کمک‌رسانی انسانی به مردم این کشور گفت‌وگو کرد. این گفت‌وگوهای تلفنی روز پنجشنبه نیز ادامه یافت و در این روز ظریف بارها با همتای ترکیه‌ای خود در خصوص تحولات حلب گفت‌وگو کرد که به گفته چاووش اوغلو این رایزنی‌ها بیش از 10 بار انجام شد. وزیر خارجه ایران همچنین طرح برگزاری نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه درباره سوریه و حلب را مطرح کرد و توافق شد 27 دسامبر مطابق با 7 دی ماه این نشست در مسکو برگزار شود که در پی شرایط حساس حلب این نشست یک هفته زودتر یعنی 30 آذر ماه در پایتخت فدراسیون روسیه برگزار و محمدجواد ظریف، سرگئی لاوروف و مولود چاووش اوغلو وزرای خارجه ایران، روسیه و ترکیه در آن روز در نشستی در مسکو ابعاد مختلف تحولات سوریه را بررسی و در پایان بیانیه‌ای مشترک با 8 بند صادر و تأکید کردند که منازعه سوریه راه‌حل نظامی ندارد. وزرای امور خارجه در این بیانیه همچنین عنوان کردند که پیشنهاد رئیس جمهور قزاقستان برای میزبانی نشست درباره سوریه را مورد توجه قرار می‌دهند. وزیر خارجه ایران در پایان نشست سه‌جانبه در کنفرانسی خبری به همراه لاوروف و چاووش اوغلو با بیان اینکه گزینه دیگری جز راه‌حل سیاسی برای سوریه وجود ندارد، بر تداوم مبارزه با تروریست‌ها نه تنها در سوریه بلکه در هر جای دیگر تأکید کرد. وزیر خارجه روسیه نیز با بیان اینکه تخلیه حلب تا دو روز آینده پایان می‌یابد، تصریح کرد: به مبارزه با گروه‌های تروریستی در سوریه ادامه می‌دهیم. چاووش اوغلو نیز در نشست خبری مشترک به همراه ظریف و لاوروف بر لزوم یافتن راهکار سیاسی برای بحران سوریه و برقراری آتش‌بس فراگیر در تمام مناطق این کشور تأکید کرد. البته آمریکا که غایب این نشست نبود پس از دستاوردهای حاصله اعلام کرد که عدم حضورش در این مذاکرات نشانگر افول نفوذ آمریکا در خاورمیانه نیست. از دیگر سو، سردار حسین دهقان وزیر دفاع نیز که به همراه ظریف به مسکو سفر کرده بود سه‌شنبه 30 آذر ماه با همتای روس خود ابعاد مختلف همکاری‌های نظامی دو کشور را بررسی کرد. پس از نشست سه جانبه سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که پیش‌نویس آن از سوی قطر و لیختنشتاین پیشنهاد شده بود و خواستار تشکیل مکانیسم نظارتی و تیمی برای بررسی شواهد و مدارک جنایات جنگی در سوریه، شد که غلامحسین دهقانی معاون نمایندگی ایران در سازمان ملل این قطعنامه را صرفا در راستای ایجاد موانعی در راه رسیدن به یک راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه خواند. قرارگاه مشترک ایران و روسیه در سوریه رایزنی‌ها و تکاپوی ایران برای حل سیاسی بحران سوریه و پایان اشغال حلب، فقط محدود به گفت‌وگوی تلفنی نبود و دو روز قبل از نشست سه جانبه در مسکو، نماینده ویژه پوتین در سفر به تهران و رایزنی با علی شمخانی و علی‌اکبر ولایتی ابعاد مختلف اوضاع در حلب و همکاری‌های تهران و مسکو را بررسی کرد. او در دیدار با شمخانی رویکردهای روسیه پس از آزاد‌سازی حلب و همچنین دیدگاه‌های روسیه برای افزایش هماهنگی‌های نظامی، امنیتی، سیاسی و میدانی در سوریه را تشریح کرد. شمخانی 30 آذر ماه و همزمان با برگزاری نشست سه جانبه در مسکو در نشستی خبری و در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره دیدار لاورنتیف با وی و گفت‌وگوهای انجام شده، عنوان کرد: ما یک کار مشترک مفصلی با برخی از کشورهای منطقه در خصوص موضوع مبارزه با تروریسم داریم و برای یک کار میدانی و دیپلماتیک؛ نیازمند رایزنی، مشاوره و عبور از برخی معضلات به شکل دائم هستیم که سفر ایشان به ایران در همین چارچوب بود. وی افزود: ما یک قرارگاه مشترک در سوریه داریم که یک کار مستشاری را ایران با همکاری روس‌ها برای کمک به ارتش سوریه و نیروی مقاومت انجام می‌دهد. البته کار مشترکی نیز با عراق، روسیه و سوریه برای طراحی مبارزه با تروریسم در بعد نظامی داریم. دبیر شورای عالی امنیت ملی استفاده از فضای ایران برای عبور جنگنده‌های روس را در همین چارچوب خواند و افزود: آقای لاورنتیف پیشنهاداتی را فراهم کرده بود که مبنای بحثی شد بر اینکه چگونه با توجه به شرایط جدید منطقه‌، در بعد میدانی اقدامات خود را به شکل مناسب‌تر و در بعد سیاسی و هماهنگی‌های منطقه‌ای با حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی دولت سوریه بر کلیت سوریه انجام دهیم و درباره ابعاد آینده تحرکات سیاسی به توافقی رسیدیم و قرار شد اقداماتمان را هماهنگ کنیم. وی یادآور شد: برخی از فرایندهای اجرایی سازی این وضعیت در مسکو و در نشست بین سیاسی‌های سه کشور ایران ترکیه و روسیه دنبال می‌شود و یک کار مشترک نیز در بعد نظامی فقط با روسیه برای کمک به دولت سوریه داریم. البته اقدامات ایران تنها منحصر به رایزنی‌های تلفنی و گفت‌وگو نبود و ایران در این زمینه اقدام به ارسال کمک‌های انساندوستانه به مردم حلب کرد. در همین زمینه 24 آذر ماه و پس از تماس تلفنی حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان با رئیس‌جمهور سوریه و تاکید بر دعوت هلال‌احمر ایران از جامعه جهانی برای کمک به مردم مظلوم سوریه؛ به دستور رئیس جمعیت هلال‌احمر، نخستین محموله کمک‌های بشردوستانه هلال‌احمر ایران شامل 400 دستگاه چادر امدادی، 4 هزار تخته پتو، 400 ست ظروف، 400 شعله والوور، 30 تن برنج و 800 تخته موکت برای مردم حلب تحویل دولت سوریه شد که همراه این محموله 5 تن دارو نیز به حلب ارسال شد. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری کشورمان نیز روز جمعه 26 آذر ماه در تماس تلفنی «بینالی ایلدیریم» نخست‌وزیر ترکیه که خواستار همکاری و همراهی هر چه بیشتر ایران برای کمک به غیرنظامیان در این شهر و ایجاد اردوگاه در منطقه و مداوای مجروحان شد، گفت: باید هر چه سریع تر کمک‌های انسان دوستانه به مناطق درگیر در سوریه ارسال شود و در همین راستا جمهوری اسلامی ایران از روز گذشته آماده ارسال کمک‌های بشردوستانه به سوریه است و امیدوارم با همکاری مقامات سیاسی ایران و ترکیه، بتوانیم در حل مسائل سوریه از طریق دیپلماسی قدم‌های جدی برداریم. ایران به همه جای سوریه می‌نگرد ایران همانطور که از ابتدای بحران سوریه بر حل سیاسی این بحران تأکید کرده و در این راستا با حضور در نشست‌های وین و ژنو بر حصول راه‌حل سیاسی و کمک رسانی به آوارگان و غیرنظامیان تأکید داشته،‌ پس از پاکسازی‌های اخیر در حلب اعلام کرد که صرفا توجه به حلب ندارد و بقیه نقاط سوریه را نیز مدنظر دارد و در همین راستا سخنگوی وزارت خارجه ایران 29 آذر در نشست خبری عنوان کرد: در برخی نقاط دیگر سوریه وضعیت وخیم‌تری هست. برای ما فرقی نمی‌کند همه جای سوریه را می‌نگریم؛ امیدواریم وضعیت به گونه‌ای پیش برود که جامعه بین‌المللی، سازمان‌‌های بین‌المللی و ایران کمک‌ رسانی‌های لازم را در اسرع وقت داشته باشند. قاسمی همچنین گفت: سعی ما این است که بتوانیم با توجه به نقش هر کدام از کشورها و تاثیراتی که می‌توانند داشته باشند همه آنهایی که در محاصره قرار داشتند چه به عنوان زخمی، آواره و افراد مورد محاصره گروه‌های تروریستی و نه در حلب بلکه در سایر نقاط سوریه از محاصره خارج شده و به نقاط امن‌تر منتقل گردند و امکان کمک رسانی به آنها فراهم شود. سعی روسیه، ایران و حتی ترکیه این است که بتوانیم به تفاهماتی در عمل برسیم که البته با پیچیدگی‌های زیادی مواجه است؛ ولی آرزو دارم این مسئله هر چه زودتر اتفاق بیفتد و سنگ ریزه‌هایی که از بحث حلب باقی است به پایان برسد و حلب وضعیت نهایی خود را پیدا کند و گامی برای ثبات و آرامش در حلب و سوریه داشته باشیم و از آلام مردم در این منطقه و سایر شهرها بکاهیم. رایزنی‌ها در دمشق در ادامه رفت و آمدها در موضوع سوریه، جابری‌انصاری معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه ایران نیز روز چهارشنبه اول دی ماه برای شرکت در دور جدید نشست‌های کمیته مشترک سیاسی ایران و سوریه به دمشق سفر و با فیصل مقداد قائم مقام وزیر امور خارجه سوریه دیدار و گفتگو کرد. جابری‌انصاری در این دیدار نشست سه جانبه در مسکو را اقدامی مثبت و رو به جلو دانست که می‌بایست با دقت، پیگیری و زمینه‌های لازم برای بهره‌گیری از همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در جهت حل سیاسی بحران سوریه فراهم شود. معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه همچنین اضافه کرد: در کنار موفقیت‌های میدانی در رویارویی با تروریسم، می‌بایست ابعاد انسانی و سیاسی بحران سوریه نیز مورد توجه و اهتمام قرار گرفته و اقدامات لازم در خصوص آن انجام شود. فیصل مقداد قائم مقام وزیر خارجه سوریه نیز پایان نبرد حلب را یک موفقیت تاریخی برای سوریه و هم پیمانان آن دانست و از حمایت‌های همه جانبه و ایستادگی جمهوری اسلامی ایران در کنار دولت و ملت سوریه تشکر کرد. عماد خمیس نخست‌وزیر سوریه هم در دیدار جابری‌انصاری با تقدیر از حمایت‌های همه جانبه جمهوری اسلامی ایران از سوریه، اعلام کرد تاریخ هیچگاه ایستادگی دولت و ملت ایران در کنار سوریه در شرایط سخت را فراموش نخواهد کرد. وی با بیان اینکه موفقیت در نبرد حلب، موفقیت محور مقاومت در تحمیل شکست به تروریست‌ها و حامیان خارجی آنها است، اعلام کرد که به زودی و در پاسخ به دعوت معاون اول رئیس جمهوری ایران، به تهران سفر خواهد کرد. جابری‌انصاری همچنین در دمشق با بشار اسد دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیس جمهور سوریه در این دیدار با ابلاغ سلام گرم خود به مقامات جمهوری اسلامی ایران از حمایت‌های همه‌جانبه ایران از سوریه در خلال بحران، تقدیر و آزادی حلب را از مهم‌ترین دستاورهای میدانی دانست و بر استمرار مبارزه با تروریسم تاکید کرد. بشار اسد با تمجید از نقش مثبت ایران و روسیه در تحولات سوریه بر تقویت همکاری‌های سه کشور در زمینه‌های مختلف تاکید کرد. ولید معلم وزیر خارجه سوریه نیز در دیدار جابری‌انصاری گفت که حضور ایران، روسیه و حزب‌الله در سوریه، قانونی و بنا به درخواست دولت سوریه است و هیچ طرفی حق ندارد این حضور قانونی را با وجود غیر‌قانونی تروریست‌ها در خاک سوریه مقایسه کند. حلب طعم شیرین رهایی را چشید بالاخره پس از چهار سال از اشغال نیمی از شهر حلب توسط عناصر تروریستی، ابتکار عمل ایران، روسیه، سوریه و جبهه مقاومت در حلب جواب داد و مرکز استان حلب در شمال سوریه سرانجام پس از مقاومتی چهار ساله و جنگ شدید شهری با اخراج باقیمانده افراد مسلح، طعم شیرین رهایی را چشید و فرماندهی ستادکل نیروهای مسلح ارتش سوریه شب گذشته (پنجشنبه) با صدور بیانیه‌ای از آزادی کامل شهر حلب خبر داد. لازم به ذکر است، عناصر تروریستی در چهار سال گذشته نیمی از شهر حلب را اشغال کرده بودند، اما نیروهای سوری و مقاومت پس از تکمیل محاصره آنان در تابستان گذشته، از سه هفته قبل عملیات پاکسازی شهر را آغاز کردند که شب گذشته این عملیات پایان یافت. البته این آزادی به مذاق آمریکایی‌ها خوش نیامد و سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به انتشار خبر آزادی کامل حلب گفت که هنوز این مسئله برای آمریکایی‌ها ثابت نشده، ولی واقعیت موجود این است که از حلب یک خرابه باقی مانده و بشار اسد مقصر این وضع است. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در واکنش به آزادسازی حلب آن را گام مهمی در عادی‌سازی اوضاع در سوریه و منطقه خواند و گفت که «اقدامات برای برقراری آتش‌بس سراسری و مذاکرات با تمام طرف‌های درگیر در سوریه جهت دستیابی به توافق صلح پایدار در این کشور ادامه دارد». پوتین همچنین عنوان کرد: «تخلیه یکصد هزار نفر از حلب، بزرگترین عملیات انسانی در جهان بوده و این اتفاق بدون کمک نیروهای ایران، ملت ایران، رئیس جمهور سوریه و رئیس جمهور ترکیه رخ نمی‌داد.» آنگونه که پوتین هم عنوان کرد رایزنی‌ها و ابتکار عمل‌ها برای حصول راه‌حل سیاسی به منظور حل بحران سوریه کماکان ادامه دارد. در همین زمینه «گنادی گاتیلوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه امروز جمعه اعلام کرده قرار است مذاکرات صلح سوریه با حمایت مسکو، آنکارا و تهران اواسط ژانویه در آستانه قزاقستان برگزار و درباره آن چه که لازم است برای برقراری آتش بس سراسری در سوریه صورت گیرد، بحث و تبادل نظر شود. وزارت خارجه روسیه نیز اعلام کرد که این بار در سطح سران این نشست برگزار خواهد شد و اردوغان، پوتین و روحانی اواسط ژانویه در آستانه دیدار می‌کنند. دی‌میستورا نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز عنوان کرد که این سازمان از مذاکرات آستانه حمایت خواهد کرد و در عین حال اعلام کرده که این سازمان در نظر دارد مذاکراتی را هشتم فوریه (20 بهمن ماه) در ژنو برگزار کند.