شب یلدا هندوانه نخورید!

خبرگزاری فارس: شب یلدا یا شب چله، آخرین روز آذرماه، شب اول زمستان و درازترین شب سال است، ایرانیان باستان با باور اینکه فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر شده و تابش نور ایزدی افزون می‌شود، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می‌خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا می‌کردند. همچنین در ایران و بسیاری از کشورهایی که ریشه زبان و ادبیات فارسی دارند، یلدا گرامی داشته می‌شود و افراد خانواده با خواندن شاهنامه و تفأل به دیوان حافظ و استفاده از خوراکی‌هایی مانند انار و هندوانه گرد هم جمع می‌شوند و از این طریق ضمن ایجاد قدرت، انسجام خانوادگی و فامیلی افراد جوانتر از تجارب کهنسالان استفاده می‌کنند. با این توضیح آئین شب یلدا از طرفی توجه به سلامت جسم و در بعد دیگر به سلامت روح اهمیت می‌دهد؛ از بعد روحی پرداختن به توصیه پیامبر اعظم (ص) و صله رحم که آثار مثبت روانی به دنبال دارد و دیگری آماده سازی بدن برای سه ماه آخر سال که شامل تمهیداتی است که برای ارتقاء سلامت جسم خود در فصل زمستان و سپس بهار و تابستان انجام می‌دهیم. به گفته سمانه موهبتی پزشک عمومی و متخصص طب سنتی، فصل زمستان سرد و تر است و در این فصل بدن سرما و رطوبت لازم را دارد؛ خوردن هندوانه را به دلیل طبع سرد و آب بالا که سبب آسیب جدی به کلیه‌ها می‌شود در 3 ماه آخر سال منع و بیان کرد: بهتر است به جای هندوانه از کدو حلوایی که رطوبت بدن را کاهش می‌دهد و برای این فصل مناسب است استفاده شود. افراد باید تلاش کنند در 3 ماه آخر سال سیستم ایمنی بدن را افزایش دهند، چرا که به گفته سمانه موهبتی، متخصص طب سنتی، با مصرف درست مواد خوراکی به بدن کمک می‌کنیم، تا در روزهای سرد زمستان تقویت و در نتیجه کمتر دچار بیماری شود، در این زمینه خوردن میوه، مغز، دم نوش و شربت‌ها بسیار حائز اهمیت است و مصرف روزانه یک قاشق عسل که از توصیه‌های امام رضا (ع) است مورد توجه قرار دارد. همچنین در این فصل خوردن انواع مشخصی از میوه‌ها همچون انار، پرتغال، سیب، به و لیمو شیرین به دلیل افزایش تقویت سیستم ایمنی و ارواح که در طب سنتی مفاهیم مختلف از جمله تقویت کبد، قوا، قلب و معده را دارد سفارش، و خوردن هندوانه یا خربزه بسیار نهی شده است. شب یلدا به جای هنداونه از کدو حلوایی استفاده کنید به گفته این متخصص طب سنتی، فصل زمستان سرد و تر است و در این فصل بدن دارای سرما و رطوبت لازم است در نتیجه خوردن هندوانه در 3 ماه آخر سال منع می‌شود؛ چرا که به دلیل طبع سرد و آب بالا، آسیب جدی به کلیه‌ها وارد کرده و سرما می‌خورد و نمی‌تواند به راحتی به سلامتی قبلی دست یابد. خوردن هندوانه به دلیل طبع سرد، مناسب فصل تابستان است چرا که این میوه در خنک کردن بدن و ایجاد ادرار زیاد بسیار اهمیت دارد و به دلیل اینکه در تابستان آب بدن کم و خشک می‌شود، هندوانه رطوبت را افزایش می‌دهد تا فشار از کلیه‌ها برداشته شود که بهتر است به جای هندوانه از کدو حلوایی که باعث کاهش رطوبت بدن شده و برای این فصل مناسب است استفاده شود. از طرفی در فصل زمستان خوردن تنقلات مثل انواع آجیل‌ها، گردو، شاهدانه، کنجد، بادام زمینی، بادام خام، را به دلیل بالا بردن گرما و در نتیجه تقویت سیستم ایمنی بدن مهم است و شربت‌های مفرح مثل شربت زعفران، بیدمشک، گلاب، عسل و گاهی ترکیب آنها به عنوان داروی خاص برای تقویت ارواح شناخته شده و مورد تاکید برای ارتقاء سلامت انسان‌ها است. در فصل زمستان دم نوش‌هایی می‌توان مصرف کرد که نقش مهم در بالا بردن سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند، از جمله دمنوش آویشن، پونه، عناب، بهارنارنج، زرشک که این دم‌نوش‌ها به عنوان رقیق کننده خون، نقش مهمی برای آماده سازی بدن در فصل تابستان ایفا می‌کند، همچنین مفرح، برای آرامش اعصاب بسیار مفید و آنتی بیوتیک قوی به شمار می‌رود. از سویی علی رغم ضررهای خوردن هندوانه در این فصل این میوه رواج زیادی دارد به طوری که مردم با خوردن آجیل سعی می‌کنند توازن را در این وعده برقرار کنند اما در این مورد موهبتی، متخصص طب سنتی، می‌گوید: در طبیعت برای هر خوراکی مصلحی وجود دارد و باید در زمان و جای مناسب استفاده شود، ما می توانیم در تابستان گرمی را در کنار سردی و در زمستان برعکس استفاده کنیم؛ ولی هر خنکی دلیل بر این نیست که همیشه خورده شود. موهبتی، در ادامه بیان داشت: با توجه به فصل زمستان خوردن هندوانه، به کلیه‌ها آسیب وارد می‌کند که به راحتی قابل جبران نیست؛ حتی اگر برای کاهش تأثیر مخرب آن به مقدار زیاد گرمی از جمله تنقلات بخوریم، نه تنها پوشیده نمی‌شود بلکه عوارض دیگری نیز در پی خواهد داشت. همچنین یکی از معضلاتی که در این شب گریبان برخی از افراد را می‌گیرد و گاهی روانه بیمارستان می‌کند پرخوری است به طوری که پرخوری در شب یلدا در جامعه ایرانی شایع است. پرخوری یلدایی الگوی نادرست تغذیه، که برخی را روانه بیمارستان می‌کند به گفته فاطمه جوادی، محقق طب سنتی، شب یلدا از جمله رسوماتی است که در فرهنگ ایرانیان از گذشته‌های دور مرسوم بوده است و بنا به دلایلی با گذر زمان دستخوش تغییراتی شده است که این تغییرات در مبحث سلامت به نفع افراد نبوده است، متاسفانه در بسیاری از خانواده‌ها الگوی صحیح تغذیه‌ای ویژه شب یلدا رعایت نمی‌شود که ما از آن به عنوان پرخوری یلدایی تعبیر می‌کنیم. این محقق طب سنتی پرخوری در شب یلدا را فرهنگ غلط ترویج شده در خانواده‌ها دانست و اظهار کرد: متاسفانه در بسیاری از خانواده‌ها شب یلدا به منزله زیاد خوردن در ذهن ترسیم شده است و تا شب یلدا فرا می‌رسد شاهد شلوغی بازار خشکبار و میوه‌ها هستیم. جوادی، می‌گوید: پرخوری آن هم در فاصله کمی از یک روز خطرات جدی از جمله مشکلات گوارشی، روده‌ای و مشکلات قلبی را برای سلامت بدن به همراه دارد که شاهد مراجعه برخی افراد به خصوص کودکان به مراکز درمانی هستیم که شب زیبای خود را اینگونه سیاه می‌کنند. در آخر باید اذعان کرد: شب یلدا به عنوان الگو و نماد برای ارتقاء سلامتی انسان‌ها به شمار می‌رود که امیدواریم با رعایت اصول زندگی سالم و بازگشت به تغذیه نیاکان شب به یادماندنی داشته باشید.