دونالد ترامپ و معمای آنکارا

خبرگزاری تسنیم: در مرداد ماه امسال، زمانی که کودتای نافرجام اخیر در ترکیه رخ داد، دونالد ترامپ در کسوت نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا مشغول رقابت با هیلاری کلینتون بود. پس از وقوع کودتای نافرجام در ترکیه، ترامپ با انتشار توییتی جنجالی مدعی شد که سازمان سیا با هماهنگی باراک اوباما در وقوع کودتا دست داشته است. اوباما نیز در مقابل، دست داشتن آمریکا در کودتای ترکیه را تکذیب کرد. ترامپ، دست داشتن سازمان سیا در کودتای ترکیه را محصول مستقیم سیاستهای باراک اوباما دانسته بود. با این حال پس از این موضع گیری اولیه و جنجالی، ترامپ ترجیح داد دیگر موضعی در این خصوص اتخاذ نکند! هم اکنون سوالات زیادی در خصوص روابط و مناسبات ترکیه و ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری ترامپ مطرح است. مایکل فلین مشاور ارشد دونالد ترامپ معتقد است که آمریکا باید در دوران ریاست جمهوری ترامپ، فتح‌الله گولن را به ترکیه مسترد کند. این مواضع در حالی مطرح می شود که باراک اوباما و جان کری رسما از استرداد گولن به دولت ترکیه امتناع کرده اند. در مقابل، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیرا اعلام کرد که فتح الله گولن عامل کودتای نافرجام از حامیان مالی کلینتون در طول مبارزات انتخاباتی بوده است. به عبارت بهتر، اردوغان حمایت علنی خود را از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام کرده است. هم اکنون سوال اصلی اینجاست که دونالد ترامپ پس از حضور در کاخ سفید، چه رویکردی را در قبال فتح الله گولن و مخالفان خارج نشین دولت ترکیه اتخاذ خواهد کرد؟ آیا او حاضر به استرداد گولن خواهد شد؟ آیا ترامپ هزینه‌ها و تبعات ناشی از این اقدام را می پذیرد؟ رجب طیب اردوغان در تماسی تلفنی با دونالد ترامپ، از وی خواسته است تا قبل از حضور در مسند ریاست جمهوری آمریکا با وی در آنکارا دیدار کند. این دیدار ( اگر انجام گیرد) از اهمیت زیادی در مناسبات دوجانبه ترکیه و آمریکا برخوردار خواهد بود. با همه این اوصاف، حل و فصل معمای آنکارا در سیاست خارجی آمریکا به راحتی امکانپذیر نیست. ترامپ ناچار است در مناسبات خود با ترکیه متغیرهای زیادی را مدنظر قرار دهد یکی از این متغیرها، مناسبات خدشه دار شده ترکیه و اتحادیه اروپاست. اگر ترامپ از اقدامات پساکودتای اردوغان حمایت کند، عملا در مقابل اتحادیه اروپا که به شدت منتقد این اقدامات می باشد صف آرایی کرده است. هزینه این صف آرایی برای رئیس جمهور جدید ایالات متحده سنگین خواهد بود، خصوصا برای رئیس جمهوری که به قول خود اهل هزینه و فایده در سیاست داخلی و خارجی آمریکاست. نکته بعدی در این خصوص، به سیاستهای منطقه ای ترکیه باز می گردد. سیاستهای ترکیه در منطقه تاکنون برای حامیان غربی آنکارا و هم پیمانان آن در ناتو به شدت هزینه بر بوده است. همین مسئله سبب شد تا در دوران اوباما بسیاری از اعضای ناتو عملا از اردوغان و حزب عدالت و توسعه فاصله بگیرند. خروجی این رویکرد، رای پارلمان اروپا مبنی بر توقف مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا بود. ترامپ خود نیز به خوبی می داند که حمایت مطلق از اردوغان، مولد هزینه هایی در سیاست خارجی آمریکا خواهد بود. هزینه هایی که ترامپ خصوصا در دو سال اول ریاست جمهوری خود قصد ندارد زیر بار آن برود. در هر حال، ملاقات احتمالی اردوغان و ترامپ قبل از حضور رئیس جمهور جدید آمریکا در کاخ سفید، تا حدود زیادی در مناسبات آتی آنکارا-واشنگتن تعیین کننده خواهد بود. احتمال دارد در این دیدار، ترامپ از رویکرد محتاطانه خود در قبال تحولات ترکیه سخن به میان آورد. رویکردی که می تواند منجر به ناامیدی نسبی اردوغان نسبت به تحولات سیاسی اخیر در ایالات متحده و کاخ سفید شود.