ناگفته‌های یک دریانورد از وضعیت زندگی روی کشتی

روزنامه ابتکار: آبی دریا آرامش بخش است. اما همین «آبی» چنان که در انگلیسی می گویند می تواند به معنی «افسردگی» باشد و البته آبی دریا روی سیاه خشم هم دارد. «چهار ماه روی آب در کشتی زندگی می‌کنیم و دو ماه و نیم را به خشکی می‌آییم. سفرهایمان به نقاط مختلف جهان است؛ راه آبی را امتحان کرده‌ام چون به من آرامش می دهد.» این بخشی از حرف های یک مهندس چهارم نیروی دریایی کشورمان است. آن‌ها که در کشتی هایی غول‌پیکر در جای جای این کره خاکی لنگر انداخته و بیش از نیمی از سال را روی آب زندگی می کنند.

خودش را اینگونه معرفی می‌کند. «علیرضا هستم، 26 ساله و متولد شمال کشور اما ساکن دریا.»

او می‌گوید سکونت روی دریا را دوست دارد؛ چون به او آرامش می‌دهد. هرچند به دلیل نبود برخی امکانات که خود جزو قوانین بین المللی است، در 4 ماه زندگی روی آب به گفته خودش کلافه می‌شود. علیرضا که او را در کشتی رضا صدا می‌زنند، می‌گوید: الان که همه کارها شده با اینترنت واقعا خیلی مشکل است که در پهنای دریا که هیچ خشکی‌ای دیده نمی‌شود؛ بدون اینترنت زندگی کرد. متاسفانه کشتی‌های ایرانی، نه به طور کامل اما خیلی از کشتی‌ها اینترنت ندارند و به عبارتی در آن چهار ماه که روی آب هستیم هیچ ارتباطی با دوستان و خانواده نداریم که بر سختی های مسیر اضافه می‌کند.

با نبود اینترنت راه های گذراندن اوغات فراقت کمی سخت می‌شود. مثلا ده‌ها بار عکس‌های درون لپ تاپم را نگاه می‌کنم؛ با بچه ها فیلم سینمایی نگاه می‌کنیم و یا چندین سریال را در طول دوره سفر به پایان می‌رسانیم؛ چون سفرها طولانی است بعضی از افراد هم کتاب مطالعه می‌کنند. حتی در کشتی با توجه به قوانین بین المللی ماهواره نیز داریم که با توجه به نظر کاپتان روی شبکه های مختلف تنظیم می‌شود هرچند از بعضی از اقیانوس‌ها که رد می‌شویم این ماهواره ها فرکانس دریافت نمی‌کنند. علاوه بر شبکه های داخلی اگه کاپیتان مهربان باشد، ماهواره را روی شبکه PMC هم تنظیم می‌کند. یکی از بهترین تفریحات ما در دریا، ماهیگیری است. در آب‌های آرام خیلی لذت بخش است که به دریا قلاب بیاندازیم و ماهی بگیریم. همانطور که می دانید نوع ماهی ها در دریا ها و اقیانوس های مختلف متفاوت است.

علیرضا از ساعات کاری خود می‌گوید.؛ اینکه از 24 ساعت، 8 ساعت را باید به کار مشغول شود. او که مهندس چهارم کشتی است، می گوید: «در هر کشتی، البته کشتی ما مربوط به شرکت ملی نفتکش است؛ حدود 35 نفر حضور دارند که درجه های هرکدام نیز متفاوت است. یک بار در کشتی سوپرتانکر با مساحت 350 متر در حال عظیمت به شرق آسیا بودیم که دریا طوفانی شد. کشتی به شدت تکان می‌خورد. حدود یک هفته طوفان ادامه داشت. تقریبا همه اعضای درون کشتی به اصطلاح دریا زده شدند الا دو یا سه نفر. دریای طوفانی خیلی وحشتناک است؛ روی آب هستی و هر اتفاقی ممکن است رخ دهد.»

علیرضا در پاسخ به این سوال که در زمان وقوع یک اتفاق آیا پزشک برای مداوای افراد در کشتی حضور دارد، می‌گوید: نه. هیچ پزشکی در کشتی حضور ندارد. هرچند لوازم پزشکی را داریم اما پزشک نداریم. اصلا یکی از دلایلی که کاپیتان ها سعی می‌کنند نزدیک به خشکی حرکت کنند همین است؛ که در زمان وقوع حادثه سریعاً مصدوم را به خشکی منتقل کنیم. در آخرین سفرم دست یکی از مهندسان کشتی آسیب دید که خیلی جدی هم بود اما خداراشکر سریعاً مداوا شد. ضمناً در حالتی که خیلی مشکل حاد باشد، درخواست بالگرد می‌دهیم که گاهی زمان‌بر است.

او می‌گوید دریا خطر زیادی ندارد. آرام است و گاهی ممکن است طوفان، کشتی را با مشکل رو به رو کند. در ارتباط با خروج از کشتی نیز در زمانی که کشتی در بندر پهلو بگیرد؛ مهندسان کشتی می‌توانند با اجازه کاپیتان و واریز پول ویزای آن کشور توسط کاپیتان کشتی، وارد خاک آن کشور شوند. علیرضا نیز در سفری که به چین داشتند یک روز را به خاک آن کشور رفت. علیرضا که مهندس چهارم یک کشتی ملی نفتکش کشورمان است، می گوید: یک بار در آب‌های بین المللی به ما حمله شد؛ آن هم توسط دزدان دریایی معروف کشور سومالی. چندین قایق کوچک اطراف کشتی ما را احاطه کردند. وحشتناک بود. چندین بار تهدیدمان کردند، یعنی من فکر کنم که لحن آن ها تهدید بود و حتی سعی کردند که وارد کشتی شوند. کاپیتان کشتی ما خیلی سریع نیروی دریایی ارتش را خبر کرد. در تمام آب‌ها نیروی دریایی ارتش، نیروهای خود را قرار داده تا در چنین اتفاقاتی به کمک کشتی های ایرانی بیاید. این یکی از هیجان انگیزترین اتفاقات دریایی من بود که بخیر گذشت.

علیرضا تفاوت زندگی روی آب با خشکی را در دوری از خانواده خود می‌داند. او می‌گوید: چهار ماه روی آب بودن، سیستم عصبی ما را تحت تاثیر قرار می دهد. دوری از خانواده، نداشتن اینترنت که این فاصله را طولانی‌تر می‌کند و دیدار آدم‌های محدود به 35 نفر به اندازه کافی سخت است. دریا جای خوبی برای افسرده شدن است، اگر سرسخت نباشی. در کشتی روانشناس نداریم؛ هرچند شخصی در تمام سفرها هست که با داروها و اطلاعات عمومی پزشکی آشنا است. دو هفته پیش بود که خبر خودکشی یکی از دوستانمان در یک سفر به کره جنوبی منتشر شد که اطلاعات دقیقی از این ماجرا ندارم اما واقعا دریا بهترین مکان برای افسرده شدن است. بر اساس قوانین بین المللی در کشتی ها فروش سیگار مجاز است، شاید یکی از دلایلی که دریانوردان به سیگار روی می آورند همین افسردگی است.