برابری سهم نفت و مالیات در بودجه ٩٦
بودجههاي سالانه برشي از برنامههاي ميان مدت و بلندمدت هستند و همخواني آنها با برنامه و همراستا بودن آنها با اهداف كمي و كيفي مطرح شده در برنامههاي توسعهاي از لوازم اجرا و تحقق برنامههاي توسعهاي است، لذا تاخير در تصويب برنامه ششم توسعه ميتواند اختلالاتي در اجراي اين برنامه توسعهاي ايجاد كند
بر اساس لايحه برنامه ششم توسعه بايد سهم نفت از منابع عمومي كاهش يابد و كمتر از درآمدهاي مالياتي باشد اما در لايحه بودجه ٩٦، سهم نفت از منابع عمومي دولت افزايش يافته و با سهم درآمدهاي مالياتي برابر شده است كه اين موضوع منجر به دور شدن از اهداف سياستهاي كلي اقتصاد مقاومتي و سياستهاي كلي برنامه ششم ميشود، البته بايد بيان داشت كه در شرايط فعلي، افزايش پايههاي مالياتي يا افزايش بيشتر نرخ ماليات كه يك سياست انقباضي مالي است با شرايط اقتصاد همخوان نيست چراكه در صورت افزايش ماليات، تورم كاهش يافته اما ركود افزايش مييابد اين در حالي است كه دولت در كنترل تورم دستاورد بسزايي داشته و در حال حاضر اقتصاد كشور به شرايط انبساط مالي براي رونق و افزايش رشد اقتصادي براي ايجاد اشتغال احتياج دارد. اما اگر چه اين موضوع لازمه رونق اقتصاد كشور است اما ناهمخواني آن با برنامه و سياستهاي اقتصاد مقاومتي در بلندمدت ميتواند منجر به دور شدن از اهداف برنامههاي توسعهاي پنج ساله و چشمانداز باشد. با بررسي رفتار بودجهاي كشور مشاهده ميشود كه سهم درآمدهاي نفتي از منابع عمومي كشور در سال ٩٤، ٢٤ درصد بود كه در سال ٩٥ به ٢٨ درصد افزايش يافته و در لايحه بودجه سال ٩٦، به ٣٥ درصد رسيده است كه اين موضوع با روح برنامه و اهداف توسعهاي مبتني بر دور شدن از اقتصاد نفتي و قطع وابستگي به نفت در تناقض است. اقتصاد ايران دومين اقتصاد بزرگ در خاورميانه است و تعيين سياستهاي اقتصادي آن بر منطقه تاثير ميگذارد، بودجه ٩٦ مبتني بر صادرات بيشتر نفت و قيمت هر بشكه نفت بسيار بالاتر از سال گذشته پيشبيني شده است كه اين موضوع از پيشبيني ايران براي رونق بازار نفت خبر ميدهد و اين پيشبيني افزايشي در كنار ساير عوامل تاثيرگذار بر قيمت نفت، آثار مثبتي بر روند قيمت بازار نفت بر جا ميگذارد.
از ديگر مسائل حايز اهميت در لايحه بودجه سال ٩٦، توجه بالا به بازارهاي ثانويه و درآمدهاي ناشي از واگذاري داراييهاي مالي است. انتشار اوراق مشاركت و تسويه بدهي دولت، به شفافسازي عملكرد دولت كمك كرده و با تامين مالي پروژههاي عمراني، بخش عرضه اقتصاد كه بخش مولد و محرك رشد نيز است، تقويت كرده و به اشتغال و رونق اقتصادي كمك ميكند. در اين لايحه در بند و تبصره ١، محل جبران كسري درآمد دولت از ١١٦ هزار ميليارد تومان برآورد شده در لايحه، فروش اوراق مشاركت و برداشت از صندوق ذخيره ارزي درج شده است كه ميتواند با تضمين درآمدهاي دولت، از بيانضباطي مالي كشور جلوگيري كند و در صورتي كه اين اوراق صرف هزينههاي عمراني شوند با تحقق هزينههاي عمراني ضمن بهبود عملكرد دولت، منجر به رونق اقتصادي و ايجاد اشتغال ميشود ولي بسيار مهم است كه محل بازپرداخت اين اوراق، از محل طرحهاي عمراني باشد تا دولت فقط اقدام به تامين مالي طرحها و پروژههاي پر بازده و با بهرهوري بالا كند.